 |
| Image copyright Other Image caption Hàng hàng người đã tham gia các cuộc biểu tình phản đối sau vụ việc cá chết hàng loạt ở Việt Nam gần đây. |
Việc chính quyền được cho là 'nặng tay' với các cuộc
biểu tình ở Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh về vụ cá chết hàng loạt là 'có chỉ đạo
của cấp trên' cao hơn thành ủy, theo khách mời của Bàn tròn Thứ Năm của BBC
Việt ngữ về chủ đề biểu tình ở Việt Nam.
Trao đổi tại bàn
tròn hôm 12/5/2016 từ Hà Nội, Giáo sư Nguyễn Minh Thuyết, nguyên Đại biểu Quốc
hội Việt Nam, bình luận về trách nhiệm của tân Chính phủ Việt Nam và các quan
chức lãnh đạo thành ủy hai thành phố trên.
Xảy ra trấn áp một
cách rất mạnh tay và không đúng pháp luật đối với người dân ở hai thành phố thì
chắc chắn là hai vị đứng đầu của hai thành phố không thể thoái thái trách
nhiệm. Nhưng tôi hiểu ở đây có thể có những chỉ đạo ở cấp cao hơn cả hai ông
đứng đầu thành phốGiáo sư Nguyễn Minh Thuyết
"Tôi cho rằng việc để xảy ra vụ việc ở Formosa,
vụ việc cá chết hàng loạt ở miền Trung và điều tra chậm, công bố các nguyên
nhân chậm, xử lý chậm, thì đấy là trách nhiệm của cấp cao nhất là Chính phủ.
"Còn việc xảy ra các việc trấn áp một cách rất mạnh tay và không
đúng pháp luật đối với người dân ở hai thành phố thì chắc chắn là hai vị đứng
đầu của hai thành phố không thể thoái thái trách nhiệm.
"Nhưng tôi hiểu ở đây có thể có những chỉ đạo ở
cấp cao hơn cả hai ông đứng đầu thành phố.
"Nhưng tôi muốn nói như thế này, đã là người đứng
đầu thành phố, thì mình phải có chủ kiến và mình phải chịu trách nhiệm, sẵn
sàng chịu trách nhiệm về chủ kiến của mình."
Khi được hỏi, nếu có chủ trương cấp cao đó, thì chủ
trương đó tới từ ai, Giáo sư Thuyết nói:
 |
| Image caption Giáo sư Nguyễn Minh Thuyết cho rằng đã là lãnh đạo thì cần phải có chủ kiến và dám chịu trách nhiệm về chủ kiến của mình. |
"Tất nhiên hiện nay tôi không có bằng chứng gì để
nói là ở đâu, nhưng tôi tin rằng có chỉ đạo ở cấp cao hơn. Ví dụ tại sao tất cả
báo chí Việt Nam im lặng trước những chuyện như thế này?
"Thậm chí ngay cả việc ô nhiễm môi trường, cá
chết hàng loạt, thì báo chí cũng bị hạn chế đưa bài, đưa tin. Thì tôi nghĩ rằng
nó phải có một cấp cao hơn, chứ không phải chỉ là cấp ở địa phương mà có thể
quyết định được."
Không có tư cách?
Mạng xã hội Việt Nam mới đây tràn ngập các hình ảnh
phản ánh một 'lực lượng mới' được cho là 'Thanh niên Xung phong', được huy
động, bên cạnh các lực lượng khác bảo vệ trật tự của chính quyền như công an,
trật tự, dân phòng v.v... kể cả lực lượng lâu nay được cho là an ninh, công an
mặc thường phục, tham gia 'trấn áp' và 'ra tay nặng' với người biểu tình, kể cả
với 'phụ nữ' và 'trẻ em' ở TP. Hồ Chí Minh.
Trong trường hợp
như vậy, cần phải có sự khởi kiện, cũng như đề nghị truy tố đối với lực lượng
này và đối với những cá nhân này ra trước pháp luật, (vì) đã có những hành vi
bạo lực đối với nhân dânPGS. TS. Hoàng Ngọc Giao
Trước câu hỏi, nếu thông tin về lực lượng này tham gia
như vậy là có cơ sở, thì 'Thanh niên xung phong' có chức năng, nhiệm vụ trấn
áp, dẹp biểu tình hay không, từ Viện Nghiên cứu Chính sách, Pháp luật và Phát
triển (thuộc Liên hiệp các Hội khoa học, kỹ thuật Việt Nam - Vusta), nhà nghiên
cứu, PGS. TS. Hoàng Ngọc Giao
nêu quan điểm:
"Nếu đó là lực lượng Thanh niên xung phong, thì
theo luật pháp của nhà nước, họ không có tư cách gì để thực hiện các hành vi
tạm gọi là hành vi chấp pháp cả.
"Cứ cho là nếu họ muốn thực thi công vụ để đảm
bảo sự tuân thủ của pháp luật, cứ cho là pháp luật đó vi hiến rồi, nhưng mà
ngay cả chức năng của họ không có, vậy thì hành vi của đội ngũ thanh niên xung
phong này cần phải được coi như là hành vi của một tổ chức xã hội không có tư
cách về mặt công quyền, không được trao nhiệm vụ.
"Và trong trường hợp như vậy, cần phải có sự khởi
kiện, cũng như đề nghị truy tố đối với lực lượng này và đối với những cá nhân
này ra trước pháp luật, (vì) đã có những hành vi bạo lực đối với nhân dân, thì
theo tôi như thế mới là thỏa đáng.
 |
| Image caption PGS. TS. Hoàng Ngọc Giao cho rằng lực lượng 'Thanh niên xung phong' không có chức năng chấp pháp và hành vi bạo lực với dân phải bị xử lý trước pháp luật. |
"Và bác Võ Văn Kiệt (cố Thủ tướng Việt Nam) cũng
đã rất tự hào về lực lượng này, và tôi được biết, không phải đàn anh của lực
lượng thanh niên xung phong hiện nay đồng tình với những hành vi của những
thanh niên xung phong trẻ tuổi hiện nay.
Kinh nghiệm quốc tế
Chia sẻ với BBC Việt ngữ ngay trước thềm Bàn tròn thứ
Năm, phóng viên Soe Win Than từ ban BBC Burma (Miến Điện) so sánh về xử lý và
đối phó biểu tình ở Việt Nam với cách thức của chính quyền quân sự của Myanmar
nhiều năm về trước.
Lý do các chính
quyền nặng tay với nhân dân và người biểu tình, sử dụng các biện pháp trấn áp,
đàn áp, đe dọa, thậm chí khủng bố, là như vậy và là do họ không tin, chưa dám
tin vào nhân dânNhà báo Soe Win Than, BBC Myanmar
Ông nói: "Các chính quyền chưa chấp nhận dân chủ
luôn quan ngại các cuộc biểu tình, phản đối của công chúng. Họ e rằng nếu đi
quá giới hạn, thì sẽ thách thức quyền lực của chính quyền.
"Lý do các chính quyền nặng tay với nhân dân và
người biểu tình, sử dụng các biện pháp trấn áp, đàn áp, đe dọa, thậm chí khủng
bố, là như vậy và là do họ không tin, chưa dám tin vào nhân dân.
"Ngày nay, ở Myanmar, mặc dù còn chưa hoàn chỉnh,
nhưng các cuộc biểu tình, bãi công, bãi thị, phản đối có thể diễn ra mà không
có sự e ngại như trước, vì tôi tin rằng chính quyền đã dám tin vào nhân dân, đã
biết tôn trọng nhân dân.
"Mặt khác, họ biết rằng khủng bố, đàn áp người
dân, anh không thể thực hiện được đại trà, làm được hết, anh chỉ làm được điểm,
mà nếu anh nặng tay quá, có thể để lại hậu quả rất khó lường cho tương lai.
 |
| Image copyright Reuters Image caption Người dân Myanmar hiện đang được hưởng một bầu không khí dân chủ và vừa trải qua một cuộc bầu cử phổ thông đầu phiếu tự do. |
"Tốt nhất là tôn trọng dân, lắng nghe dân và các
cuộc biểu tình của sư sãi, sinh viên ở Myanmar ngày trước, bị khủng bố, đàn áp,
trấn áp mạnh như thế, nhưng có ngăn nổi các phong trào và xu thế dân chủ, dân
quyền và cải tổ ở đất nước của chúng tôi đâu," nhà báo Soe Win Than nói.
Quan sát tình hình các vụ biểu tình ở Việt Nam gần đây
trong vụ cá chết hàng loạt, cũng như theo dõi phản ứng đối phó biểu tình của
chính quyền Việt Nam, nhà báo Ngô Ngọc Văn, từ BBC Tiếng Trung và Thế giới vụ
(World Service) nêu quan điểm:
"Tôi thấy chính quyền Việt Nam nên đi thẳng vào
vấn đề, xem xét nguyên nhân, tìm hiểu thiệt hại, bàn bạc phương án bồi thường
thiệt hại, xử lý môi trường, tổ chức đối thoại, lắng nghe dân chúng v.v... hơn
là có các động thái mà tới nay bị cáo buộc là khá nặng tay với dân, với người
biểu tình.
Tôi cũng chưa rõ vì
sao ngay trước chuyến thăm Việt Nam của Tổng thống Obama mà Việt Nam chọn cách
này để đối phó với các phong trào dân sự?Bà Ngô Ngọc Văn
"Ở Trung Quốc, cảnh sát và quân đội hiện cũng đã
ngại nặng tay với người dân, với người biểu tình, sau vụ đàn áp Thiên An Môn, ở
phương diện cá nhân, nhiều viên chức bị hội chứng ám ảnh 'flash-back', sau khi
tham ra các vụ ra tay ấy, còn với chính quyền, thì các chính phủ ngại bị cộng
đồng quốc tế lên án, phê phán.
"Tôi cũng chưa rõ vì sao ngay trước chuyến thăm
Việt Nam của Tổng thống Obama mà Việt Nam chọn cách này để đối phó với các
phong trào dân sự?
"Cách thức mà sử dụng bạo lực có thể có vẻ ổn
ngay hôm nay, tức thì với chính quyền, nhưng về lâu về dài, nó có thể gây
phương hại, rủi ro rất lớn cho vị thế của các chính quyền, chính phủ lựa chọn
những cách thức ấy," nhà báo Ngô Ngọc Văn nói với BBC Việt ngữ.
BBC sẽ tiếp tục giới thiệu các ý kiến của khách mời
tại cuộc Tọa đàm Bàn tròn
về biểu tình ở Việt Nam trong các bài vở tiếp theo, mời quý vị đón theo dõi.
 |
| Một cuộc xuống đường trong tháng 5/2016 của người dân Việt Nam trong vụ thảm họa môi trường gây cá chết hàng loạt. |
Nguồn: Theo BBC