28 mai 2019

Mặt trời không bao giờ lặn trên “đế quốc Mỹ”


Mạnh Kim
   
Phải có những sự kiện chấn động như vụ Google làm rung chuyển “đế chế” Huawei mới có thể thấy rõ sức mạnh kinh khủng của nền kinh tế sáng tạo Mỹ. Không chỉ Trung Quốc, không chỉ châu Á, mà thậm chí châu Âu, người ta vẫn dùng Amazon, Google, Facebook, iOS, Dropbox, Microsoft, Netflix… để thỏa mãn nhu cầu làm việc lẫn giải trí. Mặt trời không bao giờ lặn trên “đế quốc Mỹ”. Tất cả đều được kết nối chằng chịt và tạo ra cái gọi là “hệ sinh thái” khổng lồ vừa phục vụ vừa ràng buộc người tiêu dùng. Dùng Windows, người ta vào trang Amazon để mua sắm, chia sẻ món hàng mua được trên Facebook, chat với bạn về món hàng mua được trên điện thoại dùng hệ điều hành Android hoặc iOS, lưu lại bức ảnh món hàng kỷ niệm trên iCloud hoặc Dropbox… Mặt trời mọc mỗi ngày, từ nước Mỹ.

Chỉ những sự kiện như vụ Google “làm khó” Huawei mới thấy nền kinh tế nào mới thật sự là nguồn dưỡng khí cho các nền kinh tế lệ thuộc. Nó không chỉ cho thấy sức mạnh. Nó còn cho thấy giá trị, giữa một quốc gia mà hàng hóa sản xuất tại nước đó có mặt khắp thế giới, từ cái quẹt gas đến con đinh tán, với một quốc gia đã xóa sổ các nhà máy ống khói với băng chuyền sản xuất hàng loạt để cung cấp cho thế giới những hệ thống dịch vụ khổng lồ và trói chặt người tiêu dùng bằng các tiện ích miễn phí. Rất dễ dàng để thấy mặt hàng nào giá trị hơn, giữa cái quẹt gas có thể thấy bằng mắt thường, với phiên bản nâng cấp của một ứng dụng mà chẳng ai biết mặt mũi nó như thế nào. Thế giới có thể sống không cần quẹt gas. Thế giới không thể sống thiếu các ứng dụng. Nếu Trung Quốc ngưng sản xuất quẹt gas, nhiều nước khác có thể thay thế. Khi Google ngưng cung cấp dịch vụ, nền kinh tế online hàng loạt quốc gia sẽ “từ chết đến bị thương”. “Đế quốc Mỹ” không phải là một quốc gia. “Đế quốc Mỹ” ngày nay là sự quy tụ của những đế chế phi biên giới, đế chế của Google, của Microsoft, của Facebook.
Bất luận thế giới có phẳng hay không, xét về bang giao chính trị và địa chính trị, mặt trời vẫn sẽ mọc từ các “đế chế” đang nằm ở nước Mỹ. Hàng không mẫu hạm là hình ảnh rất kinh điển nhưng thật ra rất cũ khi nói đến sức mạnh “đế quốc Mỹ”. Nước Mỹ ngày nay là quốc gia với các “hàng không mẫu hạm” Google, Microsoft, Apple, Intel... Hình ảnh của chúng không hề có tính đe dọa nhưng sức mạnh của chúng thì kinh khủng gấp nhiều lần. Châu Á vẫn phải để chuông báo thức canh giờ từ nước Mỹ.