(Một bài 4 năm về trước
như viết cho hôm nay)
Hà Sĩ Phu
1. Mất nước là gì?
Ngoại
xâm là sự xâm lăng từ bên ngoài, nội xâm là sự xâm lăng từ bên trong, đối với một
quốc gia. Nếu quốc gia ấy không chống cự nổi trước sự xâm lăng, dù từ bên ngoài
hay từ bên trong, thì kết quả đều giống nhau: mất nước!
Có
người thắc mắc: trường hợp mất nước vào tay người trong nước là nghĩa làm sao? Xuất
phát từ quan điểm Dân là gốc của nước thì ngày nay phải hiểu “mất nước” là tình
trạng nhân dân bị mất quyền làm chủ đất nước của mình. Nước vẫn còn đó nhưng
dân không làm chủ thì đấy là mất nước!
Quyền
làm chủ ấy bị mất vào tay người nước ngoài thì gọi là nạn ngoại xâm, mất vào
tay kẻ thống trị độc tài trong nước thì đó là nạn nội xâm. Giặc ngoại xâm hay nội
xâm đều cướp mất của dân quyền làm chủ đất nước, trong đó có quyền quan trọng
nhất là quyền làm chủ đối với đất đai, lãnh thổ. Cả hai trường hợp đều do thiếu
dân chủ, thiếu bình đẳng, hoặc là thiếu dân chủ giữa các quốc gia, hoặc do thiếu
dân chủ trong nội bộ một nước.
Trong
thế giới văn minh ngày nay, đại bộ phận nhân dân đã được làm chủ đất nước của
mình, song vẫn còn một số tập đoàn cầm quyền muốn tiếm đoạt quyền ấy của nhân
dân mình hoặc nhân dân nước khác, làm cho nhân dân bị “mất nước từng phần”, chứ
không còn khả năng gây ra sự “mất nước trọn gói” như ngày xưa nữa.
2. Chủ nghĩa đấu tranh giai cấp có hại cho dân tộc.
Chủ
nghĩa tư bản đã và đang tồn tại ở rất nhiều quốc gia, nhưng chẳng bao giờ và chẳng
ở đâu phải đưa ra khẩu hiệu “yêu chủ nghĩa tư bản là yêu nước”. Tại sao đến
phiên “chủ nghĩa xã hội” lại phải đặt ra vấn đề “yêu chủ nghĩa xã hội là yêu nước”?
Tại sao phải cố tình đồng nhất hai tình yêu ấy, cột chặt hai tình yêu ấy với
nhau? Nguyên nhân rất đơn giản, vì trên thực tế hai thứ ấy không đồng nhất,
không khớp được với nhau, nên phải dùng khẩu hiệu ấy để cố gò nó lại. Không
ký sinh được vào chủ nghĩa yêu nước thì cái gọi là chủ nghĩa xã hội chẳng còn sức
sống gì.
Lúc
đầu, sự kết hợp ấy có gây được sự cộng hưởng là do “… lúc ấy cái vòng kim cô
Mác – Lê vẫn chỉ mới như một hào quang từ xa, chưa hiện hình tác quái…” [1] .
Nhưng chủ nghĩa yêu nước và chủ nghĩa đấu tranh giai cấp vốn tiềm tàng những
mâu thuẫn cơ bản nên càng về sau càng xung đột. Đấu tranh giai giai cấp ắt phải
tiến đến chuyên chính vô sản (Lenin). Trong khi chủ nghĩa yêu nước cần đoàn kết
dân tộc và sự phát triển, thì chuyên chính vô sản vừa phá đoàn kết dân tộc vừa
kìm hãm sự phát triển. Từ 1989, chuyên chính vô sản khắp nơi trên thế giới bị
đào thải, gốc rễ là do nó chống lại chủ nghĩa yêu nước. Những nước cộng sản
Đông Âu đuổi chủ nghĩa cộng sản đi chính là đuổi nội xâm để giành lại đất nước.
Họ
đuổi đi một chủ nghĩa có hại cho đoàn kết dân tộc và sự phát triển, chứ về con
người họ càng đùm bọc nhau hơn, như dân Tây Đức và dân Đông Đức, không ai đánh
đuổi ai cả.
Chủ
nghĩa đấu tranh giai cấp vốn coi những gì thuộc về giai cấp quan trọng hơn những
gì thuộc về dân tộc, nên mới có xu hướng bỏ qua ranh giới dân tộc để “vô sản
toàn thế giới liên hiệp lại”. Ảo tưởng này đã được các nước cộng sản lớn lợi dụng
ngay, cái “gia đình các nước xã hội chủ nghĩa” đầy tính chất gia trưởng nên các
anh cả chị hai lấn át các nước nhỏ để thu lợi. Về sau, khi quan điểm giai cấp đại
đồng ấy bị phá sản, mọi nước trở về với chủ nghĩa yêu nước thì những “việc đã rồi”
khó có thể đòi trở lại. Nếu không có cuộc chiến Bắc Nam về ý thức hệ và không có tư tưởng
vô sản thì ông Phạm Văn Đồng chắc không dễ dàng nhường cho Trung Quốc quần đảo
Hoàng Sa đâu. Khi phe xã hội chủ nghĩa tan rã, Trung Quốc trở thành trụ cột xã
hội chủ nghĩa duy nhất thì một lần nữa quan điểm cộng sản lại làm cho nước Việt
Nam
thiệt thòi nhiều trước một Trung Quốc vốn đầy tham vọng.
“Nếu
không vướng chủ nghĩa ấy tôi tin chắc rằng những người lãnh đạo Việt Nam ngày
nay đã không chịu thế lép, mà cũng hiên ngang như Lý Thường Kiệt, như Quang
Trung đã làm chứ không thua kém đâu. Chỉ bởi vì nếu không nương tựa vào Đại Hán
thì một cái quái thai cộng sản, cô độc cỏn con, ngược dòng, đứng làm sao được
trước dòng chảy văn minh toàn cầu này?… Mấy nghìn năm, Đại Hán đô hộ mãi vẫn
không cướp được một tấc đất Việt Nam
nào, ‘Nam
quốc sơn hà’ một ly cũng không suy suyển. Bây giờ nhờ có cái gọi là chủ nghĩa
xã hội quốc tế, họ có thể làm được cái việc ấy mà không tốn một phát tên, một
viên đạn nào, có phải thế không? Thế thì trong việc giữ nước, thời kỳ này là mạnh
nhất hay yếu nhất trong lịch sử? Nếu những người cầm quyền Việt Nam vẫn cứ đi
nước đôi, cố nắm ngọn cờ chủ nghĩa xã hội, tức là cùng một lúc cầm cả hai ngọn
cờ, thì nguy cơ báo trước rằng ngọn cờ Dân tộc sẽ tuột khỏi tay, bởi ngọn cờ
Dân tộc bao giờ cũng thuộc về những người yêu nước chân chính, không chấp nhận bất
cứ một vòng kim cô nào chụp lên đầu Dân tộc!” [2]
Không
nghi ngờ gì nữa, chủ thuyết cộng sản rất có hại cho chủ nghĩa yêu nước, nó là một
nguồn nảy sinh và nuôi dưỡng nội xâm, làm lợi cho ngoại xâm, khẩu hiệu “yêu chủ
nghĩa xã hội là yêu nước” là một khẩu hiệu ngược
3. Vừa nội xâm vừa ngoại xâm – phải làm gì trước?
Muốn
chống được ngoại xâm cần phải lo xa. Lo xa không gì bằng phải dẹp nội xâm trước
hết, vì đây là nhân tố trực tiếp hay gián tiếp rước ngoại xâm vào.
Nội
xâm làm cho dân nghèo, dân khổ, dân oán. Ngay nội bộ cầm quyền cũng lục đục lo
đối phó với nhau. Như vậy dân tộc bị tiêu ma sinh lực, tạo cơ hội cho ngoại
xâm. Muốn chống nội xâm phải có một hệ thống chính trị dân chủ, bình đẳng, có
luật pháp công minh, song đó đều là những yêu cầu mà một hệ thống chính trị có
gốc là chuyên chính vô sản, với một đảng duy nhất cầm quyền vô thời hạn như
Trung Quốc, Việt Nam, Cuba, Bắc Triều Tiên khó lòng thực hiện được. Trong những
nước xã hội chủ nghĩa này, mọi sự đoàn kết chỉ ở ngoài vỏ, giữ yên xã hội chủ yếu
là bằng quyền lực.
Các
hội chứng dối trá, bạo hành, vô cảm đục ruỗng xã hội. Tất cả tai vạ đều trút xuống
kẻ không quyền lực là dân thường, như thế họ không thờ ơ với đất nước sao được?
Trong bài “Để cứu Trường Sa” tác giả Trần Khải đã có một câu chí lý: “Nếu không
cho người dân quyền làm chủ thực sự, thì mảnh đất hình chữ S cũng sẽ là đất lạ!”
(đất nước này không phải của dân?).
Trong
khi việc “Chống nội xâm, cứu nước” [3] còn bế tắc như thế thì tình huống ngoại
xâm đã đến! Buộc phải tập trung “đối ngoại” đã, nhưng chống ngoại xâm khi nội
xâm đang là quốc nạn thì quả thực vô cùng khó khăn. Khắc phục bệnh thờ ơ – vô cảm
để người dân vào cuộc tranh đấu đã khó nhưng xuống đường rồi có thể lại bị chính
nhà cầm quyền cản trở mới thật ngược đời (đáng lẽ nhà nước phải vận động, khuyến
khích chứ?).
Nhưng
bế tắc tận cùng sẽ thấy lối ra. Quy luật xưa nay, khi đất nước bị bên ngoài xâm
lăng bao giờ cũng gây ra hai hiệu ứng trái ngược: một hiệu ứng tích cực là làm
cho tinh thần dân tộc thức tỉnh, dẹp oán thù, dị biệt nội bộ để lo cứu nước,
còn hiệu ứng tiêu cực là làm cho kẻ cơ hội bám lấy ngoại bang, ve vãn để kiếm
chác, kẻ yếm thế thì càng trùm chăn.
Nhưng
thật vui mừng khi thấy trong trường hợp xã hội ta hiệu ứng tích cực có lẽ mạnh
hơn, ít nhất là trong lúc này. Sau các cuộc biểu tình sáng 9-12, Thái Hữu Tình
đã viết:
Sinh viên biểu tình, phải đâu chuyện lạ
Nhưng nước mình khác nước người ta!
(vì không nước nào cấm biểu tình yêu nước-HSP)
Nếu quả thực đã hồi sinh được hồn dân tộc
Thì thực tình, tôi cám ơn kẻ cướp Trường Sa
…
Một sớm mùa đông, nước non này ấm lại… [4]
“Nước non này ấm lại” vì xuất hiện nhiều nhân tố mới
mấy chục năm nay chưa từng có, sinh viên biểu tình, có các văn nghệ sĩ và một số
người đứng tuổi tham gia. Lần đầu tiên xuất quân mà họ chững chạc, đàng hoàng,
khôn ngoan, linh hoạt, cứng dắn. Cô văn sĩ rất trẻ Lynh Bacardi (thế hệ 8x)
nói: “Ðây, cuộc mở miệng đầu tiên của
chúng tôi. Ðây, lần đầu tiên chúng tôi thực hiện một trong những quyền cơ bản của
con người. Ðây, chúng tôi cảm nhận được nhiệt huyết sôi sục trên gương mặt
nhau. Ðây, chúng tôi nhắc nhở cho chính phủ Việt Nam
biết nhân dân Việt Nam
Nhà thơ Hoàng Hưng cũng tham gia biểu tình và phát hiện một
vấn đề chính trị rất trúng: ”Rõ ràng là
khi lòng yêu nước xuất phát từ đáy con tim chúng ta, không bị ai dắt mũi, ra lệnh,
áp đặt, thì nó thực sự trở thành sức mạnh. Người dân thờ ơ với chính trị chỉ là
do cái chính trị ấy không hợp với lòng dân, cái chính trị của ai đó độc quyền
làm với danh nghĩa người dân.” [6]
Rõ ràng là một thể chế áp đặt, thủ tiêu quyền làm chủ của
dân thì cũng thủ tiêu luôn cái hồn dân tộc, nhưng hôm nay các bạn trẻ đã làm
cho cái hồn đó hồi sinh. Cám ơn “kẻ xâm lược” như lời Thái Hữu
Tình là phải lắm!
Đọc thấy trên các trang Web dân chủ có thông báo ký tên phản
đối Trung Quốc xâm phạm lãnh thổ [7] , rất nhiều bạn bè quanh tôi ký tên ngay,
không cần biết người đứng ra tổ chức là ai. Họ bảo: Ai đứng ra cũng được, việc này là chung của tất cả những ai là người Việt
Nam
Trong phong trào dân chủ đang có nhiều dị biệt nhưng đến việc
này lại gần gũi nhau hơn. Hôm biểu tình có anh công an đã nói nhỏ với một sinh
viên: nếu không vướng bộ quần áo này thì tôi đã đứng vào với các anh rồi.
Tổ quốc đúng là mẹ hiền, vì chỉ có mẹ mới ôm được tất cả những đứa con
xung khắc vào trong một vòng tay.
Giả dụ trong cuộc biểu tình có một công an đứng ra ngăn cản,
sinh viên có thể giãi bày: Ở đây chỉ có hai bên, một bên là những người Việt Nam giữ
gìn lãnh thổ, phía bên kia là kẻ xâm lấn đất nước ta, vậy đồng chí thuộc bên
nào?… Nói thế mà công an còn kiên quyết giải tán những người yêu nước ôn hoà
thì chẳng ngượng với lương tâm lắm sao?
Ví dụ thì còn nhiều, thực tế thật phong phú.
Sự nghiệp chống nội xâm là việc căn bản của ta, còn phải làm dài dài.
Nhưng việc chống ngoại xâm cấp thiết trước mắt bỗng dưng lại thành nhân
tố tích cực, nó thức tỉnh, hoạt hoá xã hội, thêm người tốt, bớt người xấu, kéo
mọi người lại gần nhau…
Liên kết dân tộc càng mạnh thì càng có khả năng phân hóa nội
xâm, cô lập ngoại xâm. Hai mặt trận chống nội xâm và chống ngoại xâm nhịp nhàng
cùng một lúc lại hỗ trợ cho nhau mới hay chứ!
Không buồn mà lại vui. Chủ nghĩa Mác cũng đã có câu: “Cách mạng
là sự nghiệp của quần chúng, là ngày hội của quần chúng”, nhất là quần chúng trẻ
dồi dào trí tuệ và sinh lực.
Cứ vào thực tiễn sẽ thấy lối ra.
“Mọi lý thuyết đều màu
xám, chỉ cây đời mãi mãi xanh tươi”. Hay thật.
Hà Sĩ Phu (Tháng 5-2010)
===================================
[1] Hà Sĩ Phu: “Phải có dân chủ mới giữ được độc lập dân tộc”:
[2] Hà Sĩ Phu, bài đã dẫn
[3] Bùi Minh Quốc: “Chống nội xâm, cứu nước!”:
[4] Thái Hữu Tình: “Dân tộc hồi sinh?”
[5] Lynh Bacardi: www.talawas.org/talaDB/showFile.php?res=11703&rb=0401
[6] Hoàng Hưng: “Khi lòng yêu nước không bị áp đặt”:
[7] Tuyên cáo chống Trung Quốc xâm phạm lãnh thổ Việt Nam :