Đó là lời nói của một vị cán bộ về hưu nói với tôi, thời buổi bây giờ toàn là sống bằng thủ đoạn, gạt gẫm nhau để mà tồn tại, chế độ XHCN đã tạo ra một cơ chế đã làm thay đổi căn bản các giá trị truyền thống tốt đẹp vốn có của con người Việt Nam vốn chất phát thật thà, mà hiện nay con người ngày càng trở nên thủ đoạn, gian ác, tráo trở ở mọi ngóc ngách lĩnh vực trong đời sống xã hội.
Cái gian ác, cái thủ đoạn, lọc lừa diễn ra dưới nhiều hình thức khác nhau, mức độ khác nhau, có những cái hiển nhiên và xã hội thừa nhận cuộc sống nó là phải như vậy. Nó tìm ẩn hoặc công khai ví dụ như chế xin cho, bôi trơn, lách luật... nghĩa là đừng phạm đến mức pháp luật phải trừng trị. Điều thay đổi căn bản cấu trúc của xã hội mà ai cũng thừa nhận đó là sự tráo trở, lòng tin giữa người với người ngày càng sa sút, thay vào đó là sự lạnh lùng vô cảm, chà đạp lên nỗi đau của đồng loại.
Hàng ngày chúng ta bắt gặp nhan nhản những hành vi giết người man rợ, động cơ đê hèn, đánh ghen tàn nhẫn, bạo hành trẻ em, bạo lực học đường, gạ tình lấy điểm, hiếp dâm trẻ em, tranh nhau giành giật tài sản của người bị tai nạn giao thông, kinh doanh thuốc giả, gian lận thi trường, người chống tham nhũng thì lại tham nhũng, CSGT mãi lộ... và vô số hành vi khác. Nhiều người chấp chế lập luận cho rằng, hiện nay do sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ thông tin, nên mọi vấn đề của xã hội khi diễn ra đều được truyền tải nhanh chóng đến mọi người. Còn tôi thì chỉ đồng ý một phần nhỏ của quan điểm này, đành rằng những hành vi phạm pháp thì thời nào cũng có, xã hội nào cũng có nhưng cái khác biệt quan trọng đó là "mức độ" nó diễn ra như thế nào, có phải nghiêm trọng trở thành phong trào, phổ biến như hiện nay không, đạo đức có sa sút như hiện nay hay không? Chưa nói đến có những cái tốt đẹp của xã hội cũ, mà xã hội hiện nay chưa thể nào theo kịp đó là ý thức, đạo đức của một công dân, ở xã hội cũ không ai làm hoặc chấp nhận những việc như bác sĩ đi giết bệnh nhân của mình, hoặc đẩy người dân ra đường khỏi nơi chôn nhau cắt rốn với mình để lấy đất đai của họ.
Chính vì những hành vi phi đạo đức ngày càng phổ biến, nên sản sinh ra trong lòng chế độ loại trí thức XHCN coi thủ đoạn, gian sảo, tráo trở là động lực để phát triển xã hội. Ôi chế độ XHCN tốt lắm thay, tuyệt vời thay...