Ông Lý Quang
Diệu nói, lãnh đạo VN cho rằng họ đã đánh thắng hai đế quốc lớn là Pháp và Mỹ
thì rồi việc gì khó đến đâu họ cũng sẽ làm được, rằng họ muốn tôi góp ý kiến để
họ chứng minh đường lối xây dựng CNXH theo chủ nghĩa Mác Lênin là hoàn toàn
đúng đắn và để làm gương cho nhiều nước khác .
 |
| Ông Lý Quang
Diệu (Nguyên thủ tướng Singapore) đã từng góp ý cho thủ tướng Võ Văn Kiệt! (Nguồn Fb: Gs Nguyễn Đình Cống) |
Hỏi : Được biết, vào tháng 11 năm 1991, sau khi ngài đã thôi chức thủ tướng,
ông Võ Văn Kiệt có mời ngài làm cố vấn kinh tế cho chính phủ Việt Nam. Xin cho
biết ngài đã góp được những ý kiến gì.
Trả lời :
Tháng 11 năm 1991, ông Võ Văn Kiệt, với tư cách thủ tướng chính phủ Việt Nam
sang thăm Singapore. Trước đây ông Phạm Văn Đồng làm cho tôi quá thất vọng thì
nay ông Kiệt làm cho tôi hy vọng. Ông Kiệt có lời mời tôi làm cố vấn nhưng tôi
chưa dám nhận lời, hẹn sẽ sang Việt Nam khảo sát tình hình và sẽ trao đổi.
Tháng 4 năm 1992 lần đầu tiên tôi đến Hà Nội, làm việc với ông Kiệt. Ban đầu
ông Đỗ Mười,Tổng bí thư đảng định không tiếp , vẫn nghĩ tôi là tên chống cộng
hèn hạ, nhưng sau khi biết các nội dung tôi trao đổi với ông Kiệt là thiện chí
thì ông Mười đồng ý tiếp, bên ngoài tỏ ra thân mật, vui vẻ. Tháng 10 năm 1993
ông Đỗ Mười sang thăm Singapore thì đã có thái độ thân thiện và sau đó Hà Nội
đã cho dịch và phát hành Tuyển tập các bài chính luận của tôi . Tôi còn đến
Việt nam 3 lần nữa vào năm 1993, 1995, 1997.
Về việc góp
ý kiến cho vua chúa hoặc cho những người lãnh đạo đất nước. Tôi thấy có 2 loại
chính. Loại 1 là thuyết khách kiểu như Tô Tần, Trương Nghi, Phạm Chuy … trong
lịch sử Trung quốc. Loại này có mục đích tiến thân nên phải tìm cho được điều
vua chúa thích nghe để nói cho lọt tai. Loại 2 là các cố vấn, họ ít quan tâm
đến điều các đối tượng thích nghe mà tập trung vào những kế sách có nhiều hiệu
quả, đó là những mưu lược thể hiện tài năng và ý chí của họ.
Các ông lãnh
đạo của Hà nội muốn đồng thời phát triển kinh tế thị trường, mà lại phát triển
cho nhanh, bất chấp sự bảo vệ môi trường, vừa phải giữ nguyên đường lối chuyên
chính vô sản với chế độ đảng trị. Các vị cho rằng họ đã đánh thắng hai đế quốc
lớn là Pháp và Mỹ thì rồi việc gì khó đến đâu họ cũng sẽ làm được, rằng họ muốn
tôi góp ý kiến để họ chứng minh đường lối xây dựng CNXH theo chủ nghĩa Mác
Lênin là hoàn toàn đúng đắn và để làm gương cho nhiều nước khác .
Tôi biết nếu
góp ý thẳng thắn ngay họ sẽ không nghe, nên ban đầu tôi phải tỏ rõ thiện chí
bằng cách bỏ ra một số tiền kha khá để viện trợ, để đầu tư một số cơ sở sản
xuất, sau đó mời một số nhà lãnh đạo Việt Nam sang khảo sát tận nơi cách làm
của chúng tôi để tham khảo được gì thì được. Sau ông Phạm Văn Đồng, Võ Văn Kiệt
thì các ông Đỗ Mười, Nông Đức Mạnh, Trần Đức Lương, Nguyễn Phú Trọng đã lần
lượt sang Singapore. Tuy các ông có thăm nhiều nơi, nghe nhiều bài giới thiệu
nhưng hầu như không tham khảo được gì. Điều các ông muốn học và làm cho đến nay
nhân loại chưa có ai biết, chưa có ai làm được, đó là phát triển kinh tế thị
trường trong chế độ vô sản chuyên chính, theo Chủ nghĩa Mác Lênin, hoặc là “
Kinh tế thị trường định hướng XHCN”.
Cũng đến lúc
phải nói ý kiến của mình, tuy biết rằng những góp ý đó hoàn toàn ngược với lòng
mong muốn của họ. Tôi cho rằng kinh tế thị trường và thể chế chính trị vô sản
chuyên chính là mâu thuẩn nhau, không thể dung hòa. Nếu cứ cố gán ép hai thứ đó
với nhau thì sẽ sinh ra một xã hội rối loạn và thối nát, kiểu chế độ tư bản
thời kỳ hoang dã. Vô sản chuyên chính sẽ không phát huy được mặt tích cực của
kinh tế thị trường mà càng làm tăng thêm mặt tiêu cực, làm trầm trọng thêm các
nhược điểm thối tha của nó. Kết hợp kinh tế thị trường với chuyên chính vô sản
sẽ đẻ ra tham nhũng trầm trọng và rộng khắp, đẻ ra tệ nạn mua bán quan tước, sẽ
làm xuống cấp đạo đức và giáo dục, sẽ làm phát triển tệ nạn dối trá từ trên
xuống dưới, thế mà kết quả chẳng phát triển kinh tế được bao nhiêu.
Sau sửa sai
1986 mà Việt Nam nhận nhầm là đổi mới, kinh tế có phát triển, mặc dù phát triển
với tốc độ tăng trưởng hàng năm trên 8%, nhưng đó là chỉ là tăng trưởng do
người dân được cởi trói chứ chưa phải do lao động sáng tạo và công nghệ cao,
chưa phải do nền kinh tế tri thức. Hơn nữa đó là sự phát triển nóng dựa vào
khai thác cạn kiệt tài nguyên, vay nợ, lao động đơn giản. Trong sự phát triển
vội vàng dễ gặp phải việc tàn phá thiên nhiên và làm ô nhiểm môi trường, có
được chút lợi trước mắt mà để tai họa nặng nề cho hậu thế. Tôi có góp ý về sự “
Phát triển bền vững”, lãnh đạo Hà Nội có nghe, có nhắc lại nhưng hình như chỉ
nói cho qua chuyện. Việc Việt Nam phát triển kinh tế trong khoảng mười năm sau
1986, đưa đất nước thoát khỏi nghèo đói đã làm mờ mắt, làm tối lòng một số lãnh
đạo, họ tưởng nhầm là nhờ tài năng của họ, là nhờ vận dụng sáng tạo Chủ nghĩa
Mác Lênin, mà không biết rằng thực chất là nhờ làm ngược lại chủ nghĩa đó, nhờ
nhân dân được cởi trói một phần.
Việt Nam
muốn cải cách và phát triển kinh tế theo thị trường, muốn hòa nhập với thế giới
dân chủ thì trước hết cần cải cách nhà nước theo thể chế tam quyền phân lập,
cần phải thật sự tự do tư tưởng, thật sự mở rộng dân chủ, đặc biệt dân chủ
trong bầu cử để chọn được những người có tài năng, như thế mới có được những
sáng tạo. Lãnh đạo ở Hà Nội chỉ muốn nghe thuyết khách loại 1, kiểu các chuyên
gia của Liên xô và Trung quốc trước đây, mà tôi không thể nào làm được như họ.
Tôi chỉ muốn và có thể làm cố vấn loại 2, trình bày trung thực quan điểm của
mình. Tôi tuy có được lời mời làm cố vấn nhưng những điều tôi góp ý chẳng ai nghe.
Tôi đành nói ý cuối cùng : Các ông không phải tìm mời cố vấn nước ngoài mà hãy
tìm ở trong nước, người Việt các ông có nhiều người giỏi nhưng không được dùng
đúng chỗ vì họ không thích hợp với chế độ độc tài toàn trị của các ông. Vì bất
đồng ý kiến mà số thì bị bắt giam, số bỏ ra nước ngoài, số khác ôm hận chờ
thời. Tinh hoa, hiền tài của đất nước phải được tập họp lại trong Quốc hội,
trong các cơ quan nhà nước . Kinh nghiệm chủ yếu của Singapore là bộ máy hành
chính nhà nước phải thật tinh gọn, muốn vậy phải chọn dùng được những người
thật sự tài giỏi và liêm khiết. Khi nhìn vào Quốc hội của các ông chỉ thấy tính
chất đại diện của nó chứ không thấy trí tuệ. Bộ máy của các ông gồm 3 tầng đè
lên nhau gồm cơ quan đảng, chính quyền, mặt trận Tổ quốc, ôm ấp lấy nhau, dẫm
đạp lên nhau mà lại thiếu người giỏi và liêm khiết .
Năng suất
lao động của Việt nam thuộc loại rất thấp mà năng suất trong công tác của chính
quyền và Quốc hội của các ông lại càng thấp. Việt nam có câu thành ngữ “Ăn tàn
phá hại”, câu ấy khá đúng cho đội ngũ quan chức các cấp của các ông từ cơ sở
đến trung ương. Như thế thì dựa vào đâu để phát triển xã hội. Các nước dân chủ
đều cho rằng động lực để phát triển xã hội phải dựa vào năng lực và trách nhiệm
của 3 lực lượng chính là trí thức, doanh nhân và quan chức chính quyền. Cộng
sản lại cho là dựa vào liên minh công nông, thế mà công và nông của các ông
đang lao động cực nhục và sống lay lắt, trí thức các ông thì phần lớn hữu danh
vô thực, doanh nhân còn yếu và bị chèn ép, quan chức nhà nước thì phần lớn nặng
về tham nhũng và cửa quyền, yếu kém về trình độ và đạo đức. Các ông muốn phát
triển đúng hướng thì phải thay đổi từ gốc rễ là nhận thức, là thay đổi thể chế.
Ông Lý cho
biết quan hệ giữa ông và Hà nội có thân thiết được một thời gian, sau đó cả hai
bên đều chán nhau vì “ đồng sàng dị mộng”, đặc biệt sau khi ông Võ Văn Kiệt
nghỉ hưu thì quan hệ gần như quay về trạng thái “ bằng mặt mà chẳng bằng lòng”.
Tôi định nêu
tiếp câu hỏi về ý kiến của ông đối với mong ước “ Thoát Trung” và con đường sắp
tới mà dân Việt nên theo , nhưng đến đây ông Lý ra hiệu cuộc phỏng vấn đã khá
dài, cần kết thúc và không hẹn gặp lại. Thật tiếc, nhưng biết làm sao.