Nguyên nhân của cuộc chiến

Trần Mai Trung

Ngày 30-4-1975, các xe tăng T-54 sản xuất tại Nizhny Tagil ở Liên Xô được các binh sĩ Bắc Việt lái tấn công vào Dinh Độc Lập, văn phòng của Tổng thống Nam Việt, chấm dứt một cuộc chiến 20 năm. Tại sao người Việt Nam phía Bắc và người Việt Nam phía Nam lại đánh nhau 20 năm?

Trong thập niên 1950, có hai cuộc chiến tranh lớn ở Triều Tiên và Đông Dương. Tháng 1-1954, các cường quốc Mỹ, Nga, Anh, Pháp đồng ý sẽ tổ chức một hội nghị tại Genève, Thụy Sĩ để giúp đem lại hòa bình cho Triều Tiên và Đông Dương. Ngày 26-4 hội nghị Genève bắt đầu, trong vấn đề Đông Dương có sự tham dự của các nước Mỹ, Nga, Anh, Pháp, Tàu, Việt Nam cộng sản, Việt Nam quốc gia, Lào, Cam Bốt.

10 ngày đầu, hội nghị bàn về Triều Tiên nhưng không đi tới đâu. Ngày 8-5-1954, hội nghị chuyển sang bàn về Đông Dương. Sau vài buổi họp, Pháp và VN cộng sản đồng ý chia đôi Việt Nam 2 năm. Pháp muốn chia ở vĩ tuyến 18, VN cộng sản muốn chia ở vĩ tuyến 13, VN quốc gia xem trọng sự thống nhất của đất nước nên phản đối việc chia đôi. Sau đó, nhích lại gần hơn, Pháp muốn chia ở vĩ tuyến 17 và VN cộng sản muốn chia ở vĩ tuyến 16.

Ngày cuối của hội nghị, Trung Quốc áp lực VN cộng sản chấp nhận phân chia ở vĩ tuyến 17, Trưởng phái đoàn VN cộng sản Phạm Văn Đồng đã đồng ý. Pháp cũng áp lực VN quốc gia chấp nhận chia đôi Việt Nam nhưng Trưởng phái đoàn VN quốc gia Trần Văn Đỗ không đồng ý và tuyên bố phản đối việc chia cắt đất nước.

Một số người nói bên VN quốc gia bị lệ thuộc nước Pháp, nhưng ở đây ta thấy người VN quốc gia không làm theo ý muốn của người Pháp và đặt sự thống nhất đất nước lên trên hết. Bên VN cộng sản nói là độc lập, nhưng lại là một thành phần của Quốc tế cộng sản, làm theo ý muốn của đàn anh Trung Quốc. Giữa lời nói và việc làm có sự khác nhau.

Phái đoàn VN quốc gia từ chối ký Hiệp định vì có điều khoản chia đôi Việt Nam, hội nghị Genève cho ra Bản tuyên bố cuối cùng, không có chữ ký của các bên tham dự. Đây là sự thông đồng của Thực dân và Cộng sản, người Pháp muốn giữ các quyền lợi ở Miền Nam, cộng sản muốn làm chủ Miền Bắc, và dân tộc Việt Nam là nạn nhân của nó.

Việc chia đôi Việt Nam không chỉ là dòng sông Bến Hải, nó đã chia đôi dân tộc Việt Nam. Mới ngày hôm qua, từ Lạng Sơn đến Cà Mau là đồng bào với nhau. Vài năm sau, người Hà Nội gọi người Sài Gòn là "ngụy", người Sài Gòn gọi người Hà Nội là cộng sản. Vài năm sau, người Việt Nam hai bên xem nhau như kẻ thù, hàng triệu người Miền Bắc vượt hàng ngàn cây số, mang theo súng đạn vào đánh Miền Nam, hàng triệu người Miền Nam ra sức chống lại. Cùng là người Việt Nam mà bây giờ bắn giết nhau, bằng vũ khí sản xuất tại Liên Xô, Trung Quốc, Hoa Kỳ.

Hội nghị Genève không giúp đem lại hòa bình cho Đông Dương, nó chấm dứt một cuộc chiến và bắt đầu một cuộc chiến khác tàn khốc hơn, 3 triệu 300 ngàn người sẽ chết trong cuộc chiến mới. Nó chỉ giúp nước Pháp rút ra khỏi cuộc chiến, Trung Quốc vẫn chở thêm súng đạn sang Việt Nam, Hoa Kỳ và Liên Xô nhảy vào cuộc chiến, đất nước Việt Nam bị tàn phá nhiều hơn.

Bản tuyên bố cuối cùng ở hội nghị Genève nói là sẽ tổ chức một cuộc bầu cử tự do vào tháng 7-1956 để thống nhất Việt Nam. Giữa năm 1955, đảng CSVN chuẩn bị tổ chức một cuộc bầu cử theo kiểu cộng sản, bảo đảm là đảng CS sẽ thắng. Tổng thống Ngô Đình Diệm ở Miền Nam tuyên bố không thể bảo đảm cuộc bầu cử ở Miền Bắc là tự do nên từ chối tiến hành bầu cử để thống nhất.

Ông Diệm cáo buộc Miền Bắc không có bầu cử tự do có đúng không?

Nhìn lại các cuộc bầu cử tại Miền Bắc từ 1954 đến 1975, và tại Việt Nam từ đó đến nay, đảng CS đã tổ chức mấy lần bầu cử tự do? Câu trả lời là không có lần nào. Đảng CS chỉ tổ chức các cuộc bầu cử theo kiểu cộng sản, đảng cử dân bầu, hầu hết những người được phép ra ứng cử là đảng viên CS. Công dân Việt Nam không là đảng viên CS, theo Hiến pháp thì có quyền ứng cử, lại bị các tổ chức ngoại vi của đảng như Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) gây khó khăn và không cho phép ứng cử. Mặc dù có hai chữ Tổ quốc nhưng nó không đại diện cho Tổ quốc, nó cũng không do nhân dân cử ra, đảng CS chỉ định đảng viên nào làm Chủ tịch MTTQ, đảng viên nào vào Ban chấp hành của nó, MTTQ nằm dưới sự lãnh đạo của đảng CS.

Miền Nam cáo buộc Miền Bắc không có bầu cử tự do là một cáo buộc chính xác và nghiêm chỉnh. Chính việc đảng CS chỉ muốn tổ chức một cuộc bầu cử theo kiểu cộng sản, với các thủ thuật để phần thắng chắc chắn thuộc về phe mình, các nước dân chủ gọi đó là bầu cử gian lận, không phải là bầu cử tự do, nó là lý do làm cho cuộc bầu cử để thống nhất đất nước không thể diễn ra.

Ủy ban Kiểm soát Quốc tế thì cho rằng cả hai miền Bắc và Nam không hội đủ điều kiện tổ chức một cuộc bầu cử tự do, người dân Việt Nam không có tự do bầu cử và ứng cử theo ý mình mà không sợ bị ngược đãi.

Không áp lực được Miền Nam tiến hành bầu cử, đảng CS quay sang ngoại bang xin giúp đỡ. Tháng 2-1956, Tổng bí thư ĐCSVN Trường Chinh đi sang Liên Xô, Chinh đề nghị Thứ trưởng Ngoại giao Vasili Kuznetsov tổ chức cuộc họp với các nước ở hội nghị Genève để thúc đẩy việc bầu cử. Kuznetsov trả lời là các cường quốc muốn giữ yên hiện trạng, Việt Nam phải chấp nhận không có bầu cử. Anh cả Liên Xô không giúp thì Chinh đi sang anh hai Trung Quốc xin giúp đỡ. TQ giúp vũ khí để CSVN gây chiến tranh cấp đại đội làm khó khăn cho chính quyền Miền Nam và Hoa Kỳ, nhưng Trung Quốc không muốn Việt Nam thống nhất. Chính sách của Trung Quốc là đẩy Hoa Kỳ ra xa biên giới TQ và duy trì hai nước Việt Nam.

Tháng 1-1957, Liên Xô đề nghị Liên Hiệp Quốc công nhận Miền Bắc và Miền Nam VN như 2 quốc gia riêng biệt, nhưng không đạt được. Mặc dù bị chia đôi, chương trình giáo dục tại Miền Bắc và Miền Nam đều dạy học sinh rằng nước Việt Nam là một, từ Lạng Sơn đến Cà Mau, và sẽ được thống nhất một ngày trong tương lai. Chỉ khác nhau là đảng CS ở Miền Bắc muốn thống nhất bằng mọi cách, kể cả chiến tranh, còn người dân và chính quyền quốc gia ở Miền Nam thì muốn thống nhất trong hòa bình và tự do.

Tháng 12-1958, các binh sĩ Bắc Việt tiến vào chiếm đóng một phần nước Lào để mở đường vào Miền Nam, vi phạm các cam kết tại hội nghị Genève là tôn trọng sự độc lập của mỗi nước ở Đông Dương. Tháng 1-1959, đảng CS ra nghị quyết 15, đấu tranh cách mạng bằng bạo lực tại Miền Nam. Vài tháng sau, chính quyền Miền Nam đáp lại với Luật 10/59, đàn áp những người theo cộng sản. Tháng 5-1959, Bắc Việt thành lập Đoàn 559 để làm con đường đi từ Miền Bắc qua Lào và Cam Bốt vào đến Miền Nam, 2 triệu thanh niên Miền Bắc sẽ đi qua con đường này vào đánh Miền Nam. Tháng 9-1960, đảng CS công khai tiến hành đấu tranh vũ trang ở Miền Nam, tức là chiến tranh.

Mới ra khỏi 70 năm bị người Pháp đô hộ, Miền Bắc và Miền Nam không tự lực được về kinh tế. Miền Bắc nhờ Trung Quốc, Liên Xô giúp đỡ, Miền Nam nhờ Hoa Kỳ giúp đỡ. Về vũ khí, Miền Bắc không sản xuất được súng AK-47, xe tăng T-54, nó được sản xuất ở nước ngoài rồi đem vào. Miền Nam không sản xuất được súng M-16, máy bay trực thăng, nó được sản xuất ở nước ngoài rồi đem vào. Trong hoàn cảnh đó, người Việt Nam nên ưu tiên phát triển các lãnh vực kinh tế, giáo dục, kỹ thuật, văn hóa.

Tại Miền Nam, Tổng thống Ngô Đình Diệm lấy lại chủ quyền từ người Pháp, hạn chế sự can thiệp của Hoa Kỳ vào nội bộ Việt Nam. Chính quyền quốc gia thành lập quân đội để bảo vệ tự do của Miền Nam. Xây dựng một nền giáo dục nhân bản và khai phóng, người thanh niên được khuyến khích có suy nghĩ độc lập. Xây dựng một nền kinh tế hướng đến tự lực tự cường để thoát khỏi sự lệ thuộc vào ngoại bang, lập ra các nhà máy Thực phẩm, Dệt vải, Xi măng, Sắt thép.

Tại Miền Bắc, đảng CS ưu tiên cho ý thức hệ cộng sản, dành nhiều tài lực cho chính trị và an ninh thay vì phát triển kinh tế, các văn nghệ sĩ có suy nghĩ khác cộng sản thì bị đàn áp, như vụ Nhân văn Giai phẩm. Nhân dân Miền Bắc còn nghèo, lương thực không đủ ăn, mỗi năm chỉ có vài mét vải để may một bộ quần áo. Đảng CS không lo nâng cao mức sống của nhân dân, còn bắt nhân dân Miền Bắc phải hi sinh thêm nữa để đánh Miền Nam.

Hai triệu thanh niên phía Bắc không có cơ hội góp sức xây dựng Miền Bắc, họ phải cầm súng đi vào chiến tranh do đảng CS khởi xướng. Ở phía Nam, hàng triệu thanh niên Miền Nam đã vào quân đội để chiến đấu bảo vệ tự do, làm chậm sự phát triển về kinh tế. Cũng chính sự gia tăng tấn công của Miền Bắc vào Miền Nam đã kéo theo sự can thiệp của các nước khác vào cuộc chiến Việt Nam, gây nhiều đổ vỡ về vật chất lẫn tinh thần.

Nếu người lãnh đạo đất nước xem trọng hạnh phúc của nhân dân, hai miền Bắc-Nam có thể tranh đua nhau về văn hóa, khoa học, kinh tế, đến ngày đất nước thống nhất trong hòa bình và tự do. Cuộc chiến 20 năm 1954-1975 đã làm 1 triệu thanh niên Miền Bắc phải chết ở Miền Nam, Cam Bốt, Lào, 300 ngàn thanh niên Miền Nam đã chết trên chiến trường, 2 triệu thường dân bị thiệt mạng. Bên cạnh đó, hàng triệu quân và dân bị thương tật, tàn phế vì chiến tranh, mấy triệu trẻ em trở thành mồ côi cha mẹ. Đảng cộng sản có tội với dân tộc Việt Nam. Đảng cộng sản có tội rất lớn với nhân dân Việt Nam.

Trần Mai Trung