“Tui vẫn như trước, không thấy khó chịu khi một tổng thống Cộng
Hòa lên nắm quyền. Nhưng phải chi đó đừng phải là ông Trump. Tui hứa với
ông rằng, nếu Đảng Cộng Hòa cử một người khác lên làm ứng cử viên tổng thống,
tháng 11 này tui sẽ bỏ phiếu cho Cộng Hòa!”
 |
| Tổng thống Trump đãi tiệc Tập Cận Bình ở Mar a Lago 4/2017. Ảnh: Youtube FOX10 |
Tôi sang Mỹ từ năm 2006, đến nay đã qua ba đời tổng thống,
hai Cộng Hòa, một Dân Chủ.
Hồi ở Việt Nam, kiến thức chính trị về nước Mỹ của tôi
không nhiều. Tôi chỉ biết rằng có 3 vị tổng thống Mỹ mà mình rất ngưỡng mộ: tổng
thống Lincoln giải phóng nô lệ, tổng thống Roosevelt thời Đệ Nhị Thế Chiến, tổng
thống Reagan làm xụp đổ Liên Bang Xô Viết. Sau này sang Mỹ mới biết cả 3 ông đều
là Đảng Cộng Hòa. Như vậy thì mình chắc là có “khuynh hướng Cộng Hòa” rồi!
Sang Mỹ thời gian đầu tiên tôi ở Houston, Texas, thành trì
của Cộng Hòa. Xem những phim cao bồi, tôi rất thích cái tinh thần đạo đức đơn
giản nhưng thẳng thắng, trung thực của dân Cao Bồi Mỹ: nói một là một, hai là
hai; hứa là làm; mỗi cá nhân thể hiện và tự thực hiện công lý, không dựa vào
chính quyền… Tôi nhận ra rằng tính cách này cũng giống đặc điểm đôn hậu, chất
phác, thật thà của người nông dân Miền Nam mà tôi yêu quí, cho dù mình là gốc Bắc
Kỳ di cư. Tôi càng tin vào “khuynh hướng Cộng Hòa” của mình.
Rồi sau đó một năm, tôi sang Miền Nam Cali nắng ấm sinh sống.
Sau một thời gian, tôi nhận ra nhiều người bạn bè Cali của mình có “khuynh hướng
Dân Chủ”. Tôi thấy ở họ cũng có những điểm đáng quí: tinh thần tự do phóng
khoáng, tinh thần xã hội, cộng đồng, ý thức bảo vệ môi trường, khuynh hướng hạn
chế sở hữu súng giết người hàng loạt… Lập nghiệp ở Cali, gia đình tôi có được
nhiều trợ cấp ban đầu dành cho người mới nhập cư mà ở bên Houston không có, cho
nên đã hội nhập khá nhanh vào xã hội Mỹ. Chỉ sau hơn một năm, gia tôi đã ngừng
nhận tất cả các trợ cấp xã hội, để chuẩn bị đời sống “cày bừa” như nhiều người
Mỹ khác. Cuộc sống không giàu, nhưng từng bước đi lên, cho nên bỗng dưng tôi bị
lây cái “khuynh hướng Dân Chủ” hồi nào không hay.
Tôi vẫn giữ liên lạc với gia đình và bạn bè ở Houston. Khi
trò chuyện với thằng bạn thân “khuynh hướng Cộng Hòa” ở vùng Bellaire đã hơn 20
năm, tụi tôi đồng ý với nhau rằng Cộng Hòa và Dân Chủ nên luân phiên nắm ghế tổng
thống Mỹ, để cân bằng quyền lợi mọi thành phần kinh tế. Cộng Hòa lên thì ngành
kỹ nghệ dầu mỏ của Houston sẽ lên, có lợi cho bạn tôi. Dân Chủ lên thì những
ngành kỹ thuật vệ bảo vệ môi trường lên, là những điều tôi thấy tốt. Do đó sau
8 năm Obama, khi ông Trump mới lên làm tổng thống, chúng tôi vẫn đồng thuận,
nói chuyện với nhau bình thường, không có vấn đề gì! Tôi còn nói với bạn mình rằng
ở những vị trí dân cử địa phương, tôi cũng có bầu cho một vài chính trị gia Cộng
Hòa mà tôi thấy làm được việc.
Thế nhưng chỉ hai ba năm sau, tự nhiên chính kiến của tụi
tôi xa nhau dần. Nhìn lại cho kỹ, cái khuynh hướng “cân bằng giữa Dân Chủ- Cộng
Hòa” của chúng tôi không thay đổi. Điểm khác biệt lớn giữa tụi tôi là cách đánh
giá về tổng thống Trump. Tôi nói rằng không chống tất cả những giá trị của Đảng
Cộng Hòa, nhưng riêng về tính cách của ông Trump thì tôi chịu không nổi! Bạn
tôi thì bênh vực, nói rằng ông Trump “tuy nói năng lung tung nhưng làm được việc!”.
Biết tranh luận chính trị là khó, nhưng với truyền thống “trung dung” của cả
hai thằng, tôi thử tìm hiểu những điểm “làm được việc” của ông Trump từ bạn
mình, và thử dùng “facts” (sự thật) chứ không phải opinions (ý kiến) để xem
xét.
Có hai điểm mà bạn tôi (và nhiều người ủng hộ tổng thống
Trump) hay nhắc đến nhiều nhất: ông Trump làm cho kinh tế Mỹ đi lên, và chỉ có
ông Trump là người dám chống lại Trung Cộng. Tôi thấy cả hai điểm đó đều không ổn
lắm.
Thứ nhất, bạn tôi nói ông Trump là tỉ phú, giỏi về kinh tế
lắm, nền kinh tế Mỹ thời ổng tăng trưởng liên tục. Tuy nhiên, bạn tôi không chịu
nhìn nhận rằng kinh tế Mỹ đã tăng trưởng từ thời Obama. Không lấy số liệu từ
báo chí Mỹ (đa phần bị cho là… “thổ tả”, chống Trump), tôi xem một bài phân
tích của BBC ngày 17 tháng 2 2020
 |
| US economy under Trump: The greatest ever? |
, có những biểu đồ so sánh số liệu nền kinh tế Mỹ thời
Obama và thời Trump. Theo những biểu đồ này, kinh tế Mỹ đã tăng trưởng trở lại
trong thời Obama. Vào năm 2009, nền kinh tế Mỹ đang ở con số âm -4%,
sau đó tăng dần. Vào năm 2014 là đỉnh điểm tăng trưởng trên 5%; còn những
năm cuối nhiệm kỳ Obama mức tăng trưởng vào khoảng 2%. Trong 3 năm đầu
dưới thời Trump, mức tăng trưởng kinh tế ở vào khoảng từ 2% - 3%. Còn
biểu đồ tăng trưởng của chỉ số Dow Jones trên thị trường chứng khoán, thời ông
Trump nối tiếp mức tăng của thời Obama.
Như vậy, chuyện chỉ có ông Trump làm kinh tế Mỹ tăng trưởng
là không đúng. Thêm nữa, “đũa thần” của ông Trump làm cho kinh tế Mỹ tăng trưởng
cũng không có gì là bí mật: giảm thuế cho các doanh nghiệp, một điều mà nhiều tổng
thống Cộng Hòa cũng làm. Tôi nói với bạn mình: chuyện này thì một ông vua thời
phong kiến Việt Nam cũng làm được. Muốn được lòng dân, thì cứ việc tuyên bố giảm
sưu cao, thuế nặng, là nhân dân sẽ tung hô “đức vua vạn tuế, vạn vạn tuế” ngay.
Tuy nhiên, việc giảm thuế có mặt trái của nó: thâm thủng ngân sách quốc
gia. Theo số liệu của Bộ Ngân Khố Hoa Kỳ
thâm thủng ngân sách trong năm 2019 chạm con số kỷ lục
$984 tỉ,
tăng 26% so với năm trước. Tổng thống Trump không thể giải quyết được vấn đề
này, do đó việc tăng trưởng kinh tế nhờ giảm thuế không phải là một liều thuốc
bổ không có tác dụng phụ.
Và bây giờ vào đầu năm 2020, khi đại dịch COVID-19 bùng nổ,
nền kinh tế Mỹ rơi vào giai đoạn suy thoái tồi tệ nhất trong lịch sử, tỉ lệ thất
nghiệp cũng kỷ lục, và thâm thủng ngân sách chắc chắn sẽ đạt mức kỷ lục mới vào
cuối năm nay. Tổng thống Trump hoàn toàn không có lỗi, nhưng ông cũng không có
“đũa thần” nào để vực dậy nền kinh tế trong năm bầu cử. Người ủng hộ ông như bạn
tôi chỉ còn dựa vào việc ông “làm được”.
Thứ hai: chỉ có ông Trump chống Trung Cộng.
Tôi nói với bạn mình rằng điều này
càng không ổn. Chắc chắn là khi bắt đầu nhiệm kỳ của mình, ông Trump muốn kết
thân với Trung Cộng. Vào đầu tháng 4 2017, ông Trump long trọng tiếp đãi Tập Cận
Bình tại khu nghỉ mát Mar-a-Lago tại Florida. Ông Trump gọi ông Tập là “người bạn”,
và hai bên đã bàn đến những chuyện hợp tác kinh tế lớn giữa hai quốc gia. Trên
trang web chính thức của Tòa Bạch Ốc https://www.whitehouse.gov/
Xin dịch trích dẫn: “…mối quan hệ được phát triển
giữa chủ tịch Tập và tôi thật là vượt bực. Chúng tôi mong muốn được đứng bên
nhau nhiều lần nữa trong tương lai. Tôi tin tưởng rất nhiều những vấn đề xấu tiềm
tàng sẽ qua đi. Tôi muốn cảm ơn chủ tịch Tập đã có mặt với chúng tôi tại Hoa Kỳ.
Thật là một niềm vinh dự cho tôi và những người đại diện cho tôi được tiếp đón
ông chủ tịch và tùy tùng. Và một lần nữa, những tiến bộ đã được thực hiện”.
Sự thật rành rành như vậy. Những diễn biến thay đổi nhanh
chóng chỉ trong ba năm qua đã làm cho một số người quên mất điều này.
Thêm nữa, việc chống Trung Cộng không chỉ diễn ra trong thời
Trump. Có thể nhận thấy chính sách chống Trung Cộng đã bắt đầu từ thời Obama,
có khác chỉ là chiến lược hay cách thực hiện. Chính sách Hướng Đông, liên kết với
các quốc gia khác trong khu vực Đông Nam Á để chống Trung Cộng của Hoa Kỳ có từ
thời Obama. Các cuộc tuần tra Biển Đông của chiến hạm Mỹ để bảo vệ tự do hàng hải
bắt đầu từ thời Obama. Về kinh tế, Obama tạo ra khối Hiệp Định Đối Tác Xuyên
Thái Bình Dương (TPP) bao gồm nhiều quốc gia khác nhau trong vùng Thái Bình
Dương để vây kinh tế Trung Cộng. Ngay sau khi lên nhậm chức, tổng thống Trump
rút Hoa Kỳ ra khỏi hiệp định này, vì cho rằng nó không có lợi cho nước Mỹ. Ông
chống Trung Cộng bằng cách đánh thuế. Tức là bằng một chiến thuật khác, có cả
ưu lẫn nhược điểm. Nhưng hoàn toàn không thể kết luận “chỉ có Trump mới chống
Tàu”.
Sau khi “hai chuyện ông Trump làm được việc” đã được soi
sáng bằng “facts” như vậy, bạn tôi vẫn còn một câu để bênh vực nữa:
“có tổng thống nào mà làm việc không
lương như ông Trump đâu. Làm cực như vậy, mà còn bị đám truyền thông “thổ tả”
suốt ngày nói xấu!”.
Trời đất! Câu này tôi thấy hơi quen quen. Hồi tôi đi học ở
Việt Nam, tôi được dạy rằng bác Hồ liêm khiết lắm, sống đơn giản trong một căn
nhà sàn sơ sài để lo việc nước !!! Còn bà chủ tịch quốc hội Kim Ngân đã từng
lên mặt mắng những người dám lên tiếng chống lại đảng độc tài, những người đi
biểu tình chống Trung Cộng rằng: "... những người này đã làm được gì cho đất
nước!?!". Và chẳng lẽ những vị tổng thống, dân cử Mỹ khác có nhận lương để
phục vụ nước Mỹ là không đáng quí trọng hay sao? Thêm nữa, tôi thấy tất cả
các tổng thống Mỹ đều phải làm việc dưới búa rìu dư luận, cả từ phe đối lập lẫn
báo chí. Và họ đều cho rằng với một nền dân chủ như vậy, nước Mỹ mới phát triển
thành cường quốc số 1 thế giới như ngày hôm nay.
Để chấm dứt việc tranh luận, tôi nói với bạn mình rằng: “Tui
vẫn như trước, không thấy khó chịu khi một tổng thống Cộng Hòa lên nắm quyền.
Nhưng phải chi đó đừng phải là ông Trump. Tui hứa với ông rằng, nếu Đảng
Cộng Hòa cử một người khác lên làm ứng cử viên tổng thống, tháng 11 này tui sẽ
bỏ phiếu cho Cộng Hòa!”
Hết chuyện! Bởi vì tôi biết rằng lời hứa của mình sẽ không
thể trở thành hiện thực…
Dân Việt