Mỹ có thể điều Lực
lượng bảo vệ bờ biển tới Biển Đông đối phó Cảnh sát biển Trung Quốc
 |
| Mỹ vừa tiến hành cuộc biểu dương lực lượng trên Biển Đông - Ảnh: Internet |
Trong một
kịch bản, chuyên gia Trung Quốc nói trên trang South China Morning Post rằng Mỹ
có thể điều lực lượng bảo vệ bờ biển tới đáp trả những gì họ coi là mối đe dọa
ngày càng tăng từ các tàu bảo vệ bờ biển và dân quân biển hoạt động trên các
vùng xám. Đây vốn là chiêu mà Bắc Kinh đã dùng để mở rộng sự hiện diện ở Biển
Đông.
Trang South China Morning Post (HK) dẫn lời ông Chen
Xiangmiao, một chuyên gia của Học viện Quốc gia của Trung Quốc nghiên cứu về
Biển Đông, nhận định Bắc Kinh cần đánh giá lại các chiến lược của mình ở Biển
Đông trong bối cảnh quan hệ với Washington đang rơi tự do và tuyến đường biển
chiến lược có thể sẽ là một ngòi nổ.
"Trong lúc căng thẳng giữa hai siêu cường Mỹ và Trung
Quốc đang kéo dài, thì việc xử lý căng thẳng với các nước láng giềng Đông Nam Á
là một nhiệm vụ quan trọng đối với Bắc Kinh", ông Chen nói. "Nếu
(Trung Quốc) có một cuộc đụng độ trên biển với các nước Đông Nam Á ven Biển
Đông, Mỹ sẽ có lý do để bước vào, và điều đó có thể gây ra một cuộc xung đột
quân sự trực tiếp giữa Trung Quốc và Mỹ".
Đánh giá của Chen được đưa ra khi Washington vừa tuyên bố lập
trường của mình về Biển Đông, làm dấy lên mối lo ngại về khả năng xung đột quân
sự giữa Bắc Kinh và Washington vốn đã căng thẳng trong các vấn đề từ thương mại
đến nhân quyền và Hồng Kông.
Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo hồi đầu tuần tuyên bố rằng Hoa Kỳ
chính thức phản đối hầu hết các yêu sách của Trung Quốc đối với vùng biển nằm
trong cái gọi là đường 9 đoạn ôm gần trọn Biển Đông. Động thái này được một số
nhà quan sát Trung Quốc nhìn nhận là Washington đã từ bỏ vai trò trước đây vốn
trung lập trong tranh chấp trên Biển Đông.
“Chúng tôi thường nói rằng vấn đề Biển Đông có thể ảnh hưởng
đến quan hệ Trung-Mỹ nói chung. Nhưng giờ đây, vấn đề Biển Đông đã trở thành
(một phần của chiến lược toàn diện của Washington) nhằm kiềm chế Trung
Quốc", ông Chen nói. "Trung Quốc sẽ cần xem lại mối quan hệ liên quan
vấn đề Biển Đông nói riêng và quan hệ Trung-Mỹ nói chung".
Ông nói tiếp: Nếu mối quan hệ giữa Trung Quốc và Mỹ tiếp tục
xấu đi, thì vấn đề Biển Đông có thể trở thành điểm bùng phát dẫn đến một cuộc
đụng độ.
Theo Chen, Bắc Kinh cần lường trước việc Mỹ thực hiện cách
tiếp cận cứng rắn hơn, bao gồm phô trương sức mạnh quân sự hơn trên tuyến đường
biển chiến lược và thúc đẩy các đối tác khu vực và đồng minh có lập trường mạnh
mẽ hơn chống lại Trung Quốc.
Trong một kịch bản, Chen nói rằng Mỹ có thể điều lực lượng
bảo vệ bờ biển tới đáp trả những gì họ coi là mối đe dọa ngày càng tăng từ các
tàu bảo vệ bờ biển và dân quân biển hoạt động trên các vùng xám. Đây vốn là
chiêu mà Bắc Kinh đã dùng để mở rộng sự hiện diện ở Biển Đông.
Trung Quốc đang đàm phán với Philippines về tranh chấp lãnh
hải và Bắc Kinh đã thúc đẩy Malaysia thiết lập một cơ chế tham vấn song phương
riêng biệt đối với họ - điều mà các nhà phê bình nói đó là chiến thuật chia để
trị của Bắc Kinh. Theo Collin Koh, một nhà nghiên cứu tại Viện Nghiên cứu Chiến
lược và Quốc phòng thuộc Trường Nghiên cứu Quốc tế Rajaratnam tại Singapore,
với động thái cứng rắn từ Mỹ thì Philippines hay Malaysia sẽ không còn dễ dàng
chịu thiệt thòi trong đàm phán song phương.
Thúc đẩy một bộ quy tắc ứng xử với Hiệp hội các quốc gia Đông
Nam Á (Asean) gồm 10 thành viên, được coi là một cách để Trung Quốc nhanh chóng
xử lý các tranh chấp mà không có sự can thiệp của Mỹ và các nước khác. Bắc Kinh
muốn các cuộc đàm phán kết thúc vào năm 2021, nhưng các cuộc đàm phán đã bị
hoãn lại vì đại dịch coronavirus.
Zhang Mingliang, một chuyên gia về các vấn đề Đông Nam Á tại
Đại học Tế Nam tại Quảng Châu, thừa nhận bằng chứng lý thuyết của Trung Quốc
(cho các yêu sách lãnh hải đơn phương) ở Biển Đông thực sự không thuyết phục
được ai. Và ông Zhang cho rằng những hành động gần đây của Trung Quốc thật sự
khiến các nước láng giềng ASEAN e ngại. Và đó là lý do nhiều nước ASEAN tỏ thái
độ hoan nghênh lập trường của Mỹ tại Biển Đông.
Cuối năm ngoái, trang Daily Express của Anh đưa tin Hải quân
Mỹ đã “thiết kế” kế hoạch để Lực lượng Bảo vệ Bờ biển (USCG) kiềm chế tham vọng
bành trướng của Trung Quốc trên Biển Đông.
Trong một cuộc phỏng vấn với Asia Times vào năm ngoái,
Đô đốc Karl Leo Schultz, chỉ huy USCG cho biết: “Có những cuộc thảo luận đang
diễn ra, những nỗ lực lập kế hoạch liên tục để hỗ trợ cho các hoạt động của Bộ
Tư lệnh Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương (INDO-PACOM) ở Biển Đông… Chúng tôi đã hợp
tác trong đào tạo cho các đồng minh để tăng cường an ninh trong khu vực. Chúng
tôi tập trung sâu sắc vào những đối tác tương tự, xây dựng một cách tiếp cận
khu vực".
Trong chuyến thăm Manila vào tháng 10.2019 để giám sát cuộc
tập trận Sama-Sama, Đô đốc Karl Leo Schultz cũng nhắc lại rằng việc triển khai
USCG. Ông nói: “Để đối phó với các hành vi cưỡng ép và đối kháng của Trung Quốc
tại vùng biển tranh chấp, Cảnh sát biển Mỹ đề xuất sự can dự và hợp tác minh
bạch ở cả cấp độ chuyên nghiệp và cá nhân".
Động thái này là một phần trong phản ứng tiếp theo của Nhà
Trắng nhằm mạnh mẽ chống lại việc Bắc Kinh sử dụng lực lượng bảo vệ bờ biển và
lực lượng dân quân biển để chiếm giữ các thực thể và tài nguyên ở vùng biển
tranh chấp.
Trước đó, Lầu Năm góc tuyên bố coi các tàu bán quân sự và bảo
vệ bờ biển (hải giám) của Trung Quốc là “cánh tay” của Hải quân Trung Quốc - có
nghĩa là Mỹ sẽ áp dụng các quy tắc can dự quân sự để chống lại lực lượng bảo vệ
bờ biển và lực lượng dân quân Trung Quốc. Đây là chuyển biến đáng chú ý của Mỹ.
Anh Tú