TTO - Gần đây, cựu thứ trưởng Bộ Công thương Hồ Thị Kim Thoa bị khởi tố về hành vi vi phạm quy định về quản lý tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí. Trước đó, sau khi bị cách chức, bà Thoa đã ra nước ngoài.
 |
| Bà Hồ Thị Kim Thoa - cựu thứ trưởng Bộ Công thương - Ảnh: TT |
Theo số liệu của Bộ Công an,
tính đến tháng 5-2019, Việt Nam có hơn 1.200 người phạm tội bỏ trốn ra nước
ngoài, trong đó có 235 người đã bị Interpol ra lệnh truy nã đỏ, nhiều nghi can
phạm tội đặc biệt nghiêm trọng.
Gần đây nhất, cựu thứ trưởng Bộ Công
thương Hồ
Thị Kim Thoa bị
khởi tố về hành vi vi phạm quy định về quản lý tài sản nhà nước gây thất thoát,
lãng phí. Trước đó, sau khi bị cách chức, bà Thoa đã ra nước
ngoài.
Theo nguồn tin Tuổi Trẻ Online, khi cơ quan điều tra ra quyết định khởi
tố, bà
Thoa không có mặt tại Việt Nam.
Hiện cơ quan CSĐT Bộ Công an đã ra quyết định truy
nã bị
can, tạm đình chỉ điều tra vụ án, tạm đình chỉ điều tra bị can đối với bà Thoa,
chờ bắt được sẽ xử lý theo quy định.
Còn nhiều bất cập trong việc dẫn độ
Về vấn đề trên, luật sư Diệp Năng Bình, Đoàn
luật sư TP.HCM, cho biết hiện còn nhiều bất cập trong việc áp dụng luật hiện
hành của Việt Nam với việc dẫn độ tội phạm bỏ trốn ra nước ngoài.
"Các trường hợp như Vũ Đình Duy, Trịnh
Xuân Thanh hay vụ Vũ "nhôm" trốn hụt và thậm chí là cả giám đốc Nhật
Cường Mobile cũng đã biến mất, hay gần đây nhất là cựu thứ trưởng Bộ Công
thương... khiến dư luận không thể không lo ngại về tình trạng người phạm tội bỏ
trốn ra nước ngoài.
Hầu hết những người phạm tội trốn
ra nước ngoài là người có nhiều tiền do tham ô, tham nhũng, hối lộ, lừa đảo và sẵn
sàng bỏ ra một khoản tiền lớn để cả gia đình chạy ra nước ngoài bằng
đường hàng không", luật sư Bình nói.
Điều 124 Bộ luật tố tụng hình sự (BLTTHS) năm
2015 cho đến nay cũng đã xuất hiện những lỗ hổng, gây khó khăn cho công tác
ngăn chặn tạm hoãn xuất cảnh.
Khoản 1 điều 109 BLTTHS năm 2015 quy định chỉ
có người bị buộc tội mới có thể bị áp dụng biện pháp ngăn chặn, trong khi đó tại
điểm đ khoản 1 điều 4 giải thích: "Người bị buộc tội gồm người bị bắt, người
bị tạm giữ, bị can, bị cáo" mà không có "người bị tố giác",
"kiến nghị khởi tố", do vậy các quy định về đối tượng áp dụng biện
pháp ngăn chặn là chưa thống nhất.
Thời hạn tạm hoãn xuất cảnh không quá thời
hạn xác minh nguồn tin tội phạm theo quy định khoản 3 điều 124 BLTTHS năm 2015
thì mặc nhiên người đó được xuất cảnh sang nước ngoài, trong khi cơ quan giải
quyết tin báo, tố giác tội phạm và kiến nghị khởi tố vẫn tiếp tục thực hiện các
biện pháp điều tra để chứng minh tội phạm và khi đã đủ chứng cứ chứng minh tội
phạm thì người phạm tội đã bỏ trốn sang nước ngoài.
Việc này gây khó khăn, tốn kém cho việc điều
tra, truy tố, xét xử…, nhất là hiện nay việc thực hiện tương trợ tư pháp hình sự
về dẫn độ, ủy thác tư pháp… còn nhiều bất cập.
Cần ban hành luật chuyên
biệt về dẫn độ
Luật sư Đặng Văn Cường, Đoàn luật sư Hà Nội,
cho rằng hiện nay quy định về dẫn độ tội phạm bỏ trốn ra nước ngoài
đang gặp nhiều khó khăn.
Luật tương trợ tư pháp 2007 đã dành riêng một
chương để quy định về dẫn độ với nhiều quy định chi tiết.
Tuy nhiên, trong luật này, nội dung dẫn độ lại
quá mờ nhạt và trên thực tế, nhiều quy định của luật chưa phù hợp với các điều
ước quốc tế đa phương và song phương có quy định về dẫn độ mà Việt Nam là thành
viên; chưa phù hợp với thông lệ pháp lý quốc tế cũng như thực tiễn xử lý các vụ
việc dẫn độ của Việt Nam.
Nhiều trường hợp chưa được quy định trong luật
dẫn đến việc cơ quan có thẩm quyền khó khăn, lúng túng trong xử lý.
Ngoài ra, một số tội danh trong Bộ
luật hình sự Việt Nam lại không có trong quy định pháp luật hình sự
một số nước trên thế giới, do vậy việc chúng ta yêu cầu dẫn độ đối
với tội phạm là rất khó khăn đối với những nước được yêu cầu mà
không có thiện chí.
Trong trường hợp đối tượng truy nã bỏ trốn
sang quốc gia chưa ký kết hiệp định song phương hoặc đa phương liên quan đến việc
dẫn độ thì chúng ta chỉ có thể thông qua con đường ngoại giao để đề nghị
nước bạn bắt giữ đối tượng truy nã để dẫn độ về Việt Nam.
Theo luật sư Cường,
luật tương trợ tư pháp 2007 không còn đáp ứng được yêu cầu về
phòng chống tội phạm và dẫn độ trong bối cảnh hội nhập diễn biến phức
tạp.
Luật sư Cường cho rằng thực tiễn về
tình hình dẫn độ tội phạm trong thời gian qua đặt ra yêu cầu phải cụ
thể hóa quy định về dẫn độ, cụ thể là phải có khung pháp lý và quy định
rõ ràng về dẫn độ.
"Để ngăn chặn tình trạng tội
phạm bỏ trốn ra nước ngoài và tạo thuận lợi trong việc dẫn độ, cần nghiên cứu
ban hành đạo luật chuyên biệt về dẫn độ với điều kiện phải bảo đảm
các yêu cầu về chính trị, ngoại giao, pháp luật".
Hiện nay, việc dẫn
độ được quy định tại chương 4 Luật tương trợ tư pháp 2007. Theo đó, dẫn
độ là việc một nước chuyển giao cho nước khác người có hành vi phạm tội hoặc
người bị kết án hình sự đang có mặt trên lãnh thổ nước mình để nước được chuyển
giao truy cứu trách nhiệm hình sự hoặc thi hành án đối với người đó.
Các cơ quan tiến hành tố
tụng có thẩm quyền của Việt Nam có thể yêu cầu cơ quan có thẩm quyền của nước
ngoài dẫn độ cho Việt Nam người có hành vi phạm tội hoặc bị kết án hình sự mà
bản án đã có hiệu lực pháp luật để truy cứu trách nhiệm hình sự hoặc thi hành
án.
Yêu cầu dẫn độ được gửi
thông qua đường ngoại giao. Văn bản yêu cầu dẫn độ phải kèm theo các tài liệu
mô tả chi tiết về người bị yêu cầu dẫn độ, bao gồm các thông tin để xác định
đặc điểm nhận dạng, quốc tịch và nơi cư trú của người đó...
Khi yêu cầu dẫn độ liên
quan đến người chưa bị kết án thì phải kèm theo bản sao lệnh bắt của thẩm phán
hay người có thẩm quyền khác của Việt Nam và văn bản xác nhận theo quy định của
bên được yêu cầu dẫn độ, việc chuẩn bị xét xử về tội phạm đã thực hiện trên
lãnh thổ Việt Nam, thông tin xác nhận người bị dẫn độ là người được nêu trong
lệnh bắt.
Văn phòng Interpol Việt Nam là một thành phần của
Interpol quốc tế sẽ có văn bản thông báo về việc truy nã quốc tế này để truy
tìm đối tượng ở các nước.
TTO - Cơ quan CSĐT đã ra quyết định truy nã
bà Hồ Thị Kim Thoa, cựu thứ trưởng Bộ Công thương, do có hành vi sai phạm trong
thời gian dài, cố ý làm trái các quy định của pháp luật về quản lý tài sản nhà
nước.
DANH TRỌNG - THÂN HOÀNG
14/07/2020