| Theo Người Đô Thị |
| Bùi Văn Nam Sơn |
Tượng đài Kant (1724-1804) ở
Königsberg quê hương ông.
Lập
trường giáo dục của Kant dựa trên nhận định cơ bản sau đây: giáo dục
là mệnh lệnh đối với sự phát triển của nhân loại. Chính vì con người có
"xu hướng mạnh mẽ hướng đến tự do", nên con người "cần phải làm quen
ngay từ tuổi ấu thơ để chấp nhận mệnh lệnh của lý trí".
Ta
vừa biết qua bốn câu hỏi cốt lõi của triết học Kant: Tôi có thể biết
gì? Tôi phải làm gì? Tôi được phép hy vọng gì? và, sau cùng, theo ông,
cả ba câu hỏi quy về câu hỏi thứ tư: Con người là gì? Chưa đi sâu, ta có
thể nhận ra rằng câu hỏi thứ tư không nhắm đến những câu trả lời trừu
tượng, viển vông, trái lại, là câu hỏi năng động: "Con người chỉ có thể
trở thành người thông qua giáo dục. Con người không gì khác hơn là những
gì được giáo dục tạo nên." (Về giáo dục, 1803). "Con người là gì hay
vận mệnh của con người ra sao, theo nghĩa đạo đức là thiện hay ác, là do
chính con người làm lấy, cả bây giờ và trong quá khứ." (Tôn giáo trong
ranh giới của lý tính đơn thuần, 1793). Vậy, có thể mạnh dạn nói rằng,
theo nghĩa thâm sâu nhất, triết học Kant là một triết thuyết giáo dục!