Hồng Thủy
(GDVN) - Mỹ yêu cầu Trung Quốc dừng ngay quân sự hóa
bất kỳ cấu trúc nào ở Biển Đông và Hoa Đông. Trung Quốc cũng cần thông báo cho
Mỹ về các cuộc tập trận...
Nhà báo Humphrey Hawksley, cựu Trưởng văn phòng đại
diện BBC tại Bắc Kinh, Trung Quốc, ngày 11/12 có bài phân tích trên Nikkei
Asian Review: Làm thế nào để giảm nhiệt căng thẳng ở Biển Đông?
Ông cho hay, có những dấu hiệu cho thấy một số cuộc
thảo luận đằng sau hậu trường giữa giới hoạch định chính sách của Washington và
Bắc Kinh, để làm cơ sở cho các cuộc đàm phán chính thức Trung - Mỹ.
Mục đích của hoạt động này là ngăn chặn vấn đề khu vực
trở thành một cuộc khủng hoảng toàn cầu. Trong tất cả các vấn đề phức tạp của
quan hệ Trung - Mỹ, không có gì nguy hiểm bằng các tranh chấp phức tạp ở Biển
Đông.
Trong những tuần gần đây, các cuộc thảo luận không
chính thức giữa quan chức an ninh hai nước đã đề xuất, cần sẵn sàng đàm phán về
vấn đề này.
| ||
|
|
Về phần mình, ông Donald Trump lên án Bắc Kinh xây
dựng một tổ hợp quân sự khổng lồ trong vùng biển quốc tế, với tiền đồn trên 7
đảo nhân tạo (bất hợp pháp) đe dọa tuyến hàng hải huyết mạch quốc tế và an ninh
Đông Nam Á.
Thông điệp từ Bắc
Kinh
Ông Ngô Sĩ Tồn, Viện trưởng Viện nghiên cứu Biển
Đông có trụ sở tại Hải Nam, Trung Quốc nói với Nikkei Asian Review:
"Hai nước này
(Trung Quốc - Hoa Kỳ) có nghĩa vụ phối hợp với nhau để bảo vệ hòa bình và ổn
định cho cộng đồng quốc tế. Một vùng nhận diện phòng không được thành lập (ở
Biển Đông) sẽ làm suy yếu sự tin cậy lẫn nhau.
Trung Quốc bây giờ
thấy chưa có mối đe dọa an ninh nào, do đó Trung Quốc không cần phải công bố
vùng nhận diện phòng không".
Ông Tồn đề nghị giới chức Trung Quốc "chỉ trang
bị vũ khí đủ nhu cầu phòng thủ" ra các đảo nhân tạo ở Trường Sa (Khánh
Hòa, Việt Nam), đồng thời tiếp tục bảo vệ lập trường "3 không" với
Phán quyết Trọng tài 12/7.
Ngô Sĩ Tồn cũng vạch ra một số yêu cầu mà Bắc Kinh
muốn Washington thực hiện ở Biển Đông.
Thứ nhất, Trung Quốc muốn Mỹ giữ cam kết trung lập
trong vấn đề tranh chấp chủ quyền ở Biển Đông. Ông Tồn cho rằng, kể từ sau khi
có Phán quyết Trọng tài vụ kiện Biển Đông giữa Philippines và Trung Quốc, Mỹ đã
tăng can thiệp.
Thứ hai, người Mỹ cần thuyết phục Trung Quốc rằng, họ
không có ý định sử dụng vấn đề tranh chấp Biển Đông để kiềm chế Trung Quốc.
Ngoài ra, Washington cần phải tự kiềm chế, không tiếp
tục tiến hành các hoạt động thu thập tin tức tình báo rất gần bờ biển Trung
Quốc, đe dọa an ninh quốc gia của nước này.
Tín hiệu từ nước Mỹ
|
Các nhà phân tích quốc phòng nói rằng, hình ảnh
chụp từ vệ tinh và nguồn tin giám sát tình báo khác cho thấy, ra đa tấn công
và nhà chứa chiến đấu cơ đã được xây dựng trên ít nhất 3 đảo nhân tạo ở Chữ
Thập, Xu Bi và Vành Khăn.
|
Một quan chức cấp cao Lầu Năm Góc giấu tên cho hay: Mỹ
sẽ xem xét việc triển khai máy bay chiến đấu và tên lửa (từ phía Trung Quốc ở
Biển Đông).
Nguồn tin này cho biết, nếu các ra đa Trung Quốc lắp ở
đảo nhân tạo để bắn hạ một tên lửa tấn công họ, điều đó có nghĩa là phòng thủ.
Nhưng nếu nó có thể sử dụng để đánh chìm một tàu khác,
nó sẽ gây khó chịu (cho Mỹ) và sẽ cần phải được xử lý.
Đô đốc Dennis Blair, cựu Giám đốc Tình báo quốc gia và
chỉ huy lực lượng quân sự Mỹ ở Thái Bình Dương cho biết, Washington muốn thỏa
thuận với Bắc Kinh rằng:
Trong bất kỳ tình huống nào, các tàu chở dầu đến Trung
Quốc hay tàu chở hàng đến Đài Loan sẽ không bị ngăn chặn (khi đi qua Biển
Đông).
"Chúng tôi sẽ
đồng ý chính thức hoặc không chính thức với nhau rằng, đây sẽ là một cái gì đó
hai nước cần tuân thủ, ngay cả khi xảy ra xung đột",
Đô đốc Blair nói.
Trong một diễn đàn gần đây tại Trung tâm Nghiên cứu
Chiến lược và quốc tế ở Washington DC, ông Blair nói rằng, Mỹ sẽ loại bỏ hoặc
chí ít là cắt giảm hoạt động trinh sát trên biển và trên không ngoài khơi bờ
biển Trung Quốc.
Washington cũng sẽ thông báo trước ho Bắc Kinh về các
hoạt động quân sự diễn ra tại khu vực này.
Về phần mình, Mỹ yêu cầu Trung Quốc dừng ngay quân sự
hóa bất kỳ cấu trúc nào ở Biển Đông và Hoa Đông. Trung Quốc cũng cần thông báo cho
Mỹ về các cuộc tập trận, hai bên giữ liên lạc ngay cả khi xảy ra khủng hoảng.
Nhân tố Donald
Trump
Nhà báo Humphrey Hawksley cho hay, các chuyên gia quốc
phòng Trung - Mỹ đã tích cực tham vấn, trao đổi lẫn nhau kể từ khi ông Donald
Trump đắc cử Tổng thống Hoa Kỳ, nhấn mạnh một cảm giác cấp bách từ cả hai phía.
Ông Donald Trump và nhóm chuyển giao của mình đang gửi
những thông điệp lẫn lộn tới Trung Quốc.
Trong khi chọn "bạn cũ" của ông Tập Cận Bình
- Thống đốc bang Iwoa, Terry Branstad làm Đại sứ mới tại Trung Quốc, thì Thượng
nghị sĩ đảng Cộng hòa Marco Rubio giới thiệu một dự luật trừng phạt Trung Quốc
vì quân sự hóa Biển Đông. [1]
|
Và một diễn biến mới nhất xảy ra sau khi bài viết
của Humphrey Hawksley được đăng tải, ông Donald Trump nói với Fox News Sunday
rằng, Mỹ có thể xem xét lại nguyên tắc "một nước Trung Quốc" nếu
Bắc Kinh không chấp nhận nhượng bộ trong một số vấn đề, bao gồm ngừng quân sự
hóa Biển Đông.
|
Do đó, cá nhân người viết tin rằng, việc vận động hậu
trường giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ nhiều khả năng xảy ra theo nhận định của nhà
báo Humphrey Hawksley, tuy nhiên mỗi bên đều có tính toán riêng.
Nhiều quan điểm hoài nghi Donald Trump vì phong cách
"phi truyền thống" của ông ấy, nhưng có những chỉ dấu cho thấy ông
rất quan tâm đến khu vực Đông Nam Á và Biển Đông.
Tiến sĩ Vương Tuấn Bình, Đại học Quốc lập Đài Loan
ngày 7/12 nhận định trên trang theinitium.com: Donald Trump đang tập trung mạnh
vào Biển Đông, Đài Loan trở thành quân cờ chiến lược. [2]
Trong ngày 2/12, cùng diễn ra các cuộc điện đàm giữa
Trump với nhà lãnh đạo Đài Loan Thái Anh Văn còn có cuộc điện đàm giữa Tổng
thống đắc cử Hoa Kỳ với lãnh đạo Singapore và Philippines.
Tuy nhiên cuộc điện đàm với bà Thái Anh Văn đã lôi
cuốn hầu hết sự chú ý của dư luận.
Ngày 4/12 Trump viết trên Twitter thông điệp đầu tiên
của mình về Biển Đông sau khi đắc cử Tổng thống. Hôm qua 11/12 ông nhắc lại
thông điệp này và gắn nó với vấn đề "nguyên tắc một Trung Quốc", hay
con bài chiến lược Đài Loan.
Từ ngày 7/12, Tiến sĩ Vương Tuấn Bình đã đưa ra nhận
định:
Trong quan hệ Mỹ - Đài - Trung, nguyên tắc "một
nước Trung Quốc" là nhạy cảm nhất. Nguyên tắc này không cho phép Mỹ giao
thiệp chính thức với Đài Loan.
Một khi ông Donald Trump chính thức nghe điện mừng của
nhà lãnh đạo Đài Loan, sẽ tạo thêm đòn bẩy chính trị cho Đài Bắc, đặc biệt kích
thích Trung Quốc phải tính toán lại khả năng thỏa hiệp với Mỹ ở Biển Đông.
Bởi vậy theo ông Bình, rất có thể phương án Mỹ sẽ đưa
ra cho Trung Quốc sau khi Trump nhậm chức, một là Bắc Kinh phải ngừng hoạt động
cải tạo, quân sự hóa 7 đảo nhân tạo, hai là để Mỹ cùng tham gia quá trình xây
dựng COC.
Ông Bình nhấn mạnh, với Trung Quốc, dù sao Đài Loan đã
được công khai xác nhận là "lợi ích quốc gia cốt lõi" bằng giấy trắng
mực đen, còn Biển Đông thì chưa.
Việc Mỹ sử dụng con bài Đài Loan sẽ mang lại hiệu ứng
không thể nghĩ bàn mà vấn đề Tân Cương, Tây Tạng hay Hồng Kông đều không bì
kịp. [2]
Thẩm Đinh Lực, một Giáo sư về quan hệ quốc tế tại Đại
học Phúc Đán, Thượng Hải được Financial Times ngày 12/12 dẫn lời bình luận:
Lập trường của Donald Trump là có thể giao dịch bất cứ
thứ gì, trong khi chính sách "một nước Trung Quốc" bản thân nó lại
không rõ ràng.
"Chúng tôi vẫn
duy trì quan hệ thương mại với Đài Loan, mặc dù không công nhận họ, và Mỹ vẫn
bán vũ khí cho họ", ông Lực lưu ý.
[3]
Vì vậy có thể thấy, từ nay đến khi Donald Trump chính
thức bước vào làm chủ Nhà Trắng, ông có thể sẽ còn tung ra nhiều đòn thử bất
ngờ nắn gân Trung Quốc ở Biển Đông, Đài Loan rất có thể là một lựa chọn chiến
lược.
Tất nhiên, bất kỳ đòn nào được Donald Trump tung ra
cũng là vì lợi ích nước Mỹ của ông trước hết. Tuy nhiên tác động của nó tới cục
diện an ninh khu vực Biển Đông là rất rõ ràng, không thể không theo dõi, đánh
giá.
Do đó người viết nghĩ rằng, nhiều khả năng các nhà
hoạch định chiến lược Trung - Mỹ vẫn đang trong giai đoạn "nắn gân",
thăm dò nhau chứ chưa chắc đã bước vào giai đoạn "thỏa hiệp".
Tài liệu tham khảo:
Hồng
Thủy
Nguồn: Theo GDVN