Giáo sư Carl Thayer
Thượng viện Mỹ hôm 1/8 đã thông qua dự thảo Luật Ủy quyền Quốc phòng (NDAA) cho năm tài khóa 2019 với tỷ lệ 87-10, sau khi Hạ viện nước này thông qua. Dự luật quy định tổng chi tiêu quốc phòng trong năm tài khóa 2019 là 716 tỷ USD và một số nghị sĩ Mỹ nói đây là luật về chính sách quốc phòng "cứng rắn nhất" với Trung Quốc của Washington từ trước đến nay.
Thượng viện Mỹ hôm 1/8 đã thông qua dự thảo Luật Ủy quyền Quốc phòng (NDAA) cho năm tài khóa 2019 với tỷ lệ 87-10, sau khi Hạ viện nước này thông qua. Dự luật quy định tổng chi tiêu quốc phòng trong năm tài khóa 2019 là 716 tỷ USD và một số nghị sĩ Mỹ nói đây là luật về chính sách quốc phòng "cứng rắn nhất" với Trung Quốc của Washington từ trước đến nay.
14 hành động cứng
rắn chống Trung Quốc
Zing.vn có cuộc trao đổi ngắn với ông Carl Thayer, giáo sư thuộc Học viện
Quốc phòng Australia, người có nhiều năm nghiên cứu về khu vực, xung quanh vấn
đề này.
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Tổng thống Mỹ Donald Trump tại Bắc Kinh tháng 11/2017. Ảnh: Reuters. |
- Lời lẽ trong NDAA năm nay được cho là gay gắt với Trung Quốc, đặc biệt
khi đề cập đến hoạt động quân sự hóa của Bắc Kinh ở Biển Đông. Liệu sẽ có sự
thay đổi lớn trong cách tiếp cận của Washington tại khu vực?
- NDAA cho năm tài khóa 2019 thực sự có những lời lẽ mạnh mẽ hơn về Trung
Quốc, với nhiều ý tứ được lấy từ Chiến lược Quốc phòng Mỹ (NDS). Dự luật cho
phép cung cấp tài chính cho 14 hành động cứng rắn để chống lại Trung Quốc, bao
gồm: (1) hỗ trợ sáng kiến ổn định khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương; (2)
xây dựng chiến lược rõ ràng về Trung Quốc và bắt buộc báo cáo lại cho quốc hội;
(3) tăng cường khả năng sẵn sàng của lực lượng phòng vệ Đài Loan; (4) nâng cấp
Sáng kiến An ninh Hàng hải Đông Nam Á cũ để bao trùm khu vực Ấn Độ Dương - Thái
Bình Dương; (5) diễn tập phòng thủ tên lửa tại khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình
Dương; (6) tập trận và hợp tác quân sự trong khuôn khổ Tứ giác Kim cương; (7)
trao quyền cho Tư lệnh Bộ Chỉ huy Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương; (8) giới hạn
kinh phí tài trợ cho các chương trình tiếng phổ thông Trung Quốc; (9) mở rộng
hợp tác quốc phòng và an ninh với Ấn Độ; (10) cho phép chuyển giao tàu hải quân
cho Nhật Bản; (11) yêu cầu báo cáo thường niên cho quốc hội về các hoạt động
quân sự, hàng hải và hàng không của Trung Quốc ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái
Bình Dương; (12) cho phép tiếp xúc quốc phòng cao cấp với Đài Loan; (13) hạn
chế khả năng của Tổng thống Trump trong việc cắt giảm lực lượng Mỹ tại Hàn
Quốc; và (14) tăng cường hợp tác phòng thủ tên lửa với các đối tác tại khu vực
Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.
Những rào cản Mỹ -
Trung
- Một số nghị sĩ Mỹ cho rằng đây là dự luật về chính sách quốc phòng cứng
rắn nhất với Trung Quốc của Washington từ trước đến nay. Ông có đồng ý không?
- Nên nhớ lại rằng 8 năm trước, Trung Quốc đã nêu ra "ba rào cản"
trong quan hệ với Mỹ. Đó là việc Mỹ bán vũ khí cho Đài Loan, dò thám trong Vùng
Đặc quyền Kinh tế (EEZ) của Trung Quốc, và những hạn chế được quy định trong
NDAA 2000.
NDAA 2000 cấm bộ trưởng quốc phòng Mỹ ủy quyền cho các liên lạc quân sự với
Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLA) nếu liên lạc đó "tạo ra nguy cơ
an ninh quốc gia vì sự tiếp xúc của PLA" với bất kỳ lĩnh vực nào sau đây:
hoạt động triển khai lực lượng, hoạt động hạt nhân, hoạt động chiến đấu phối
hợp và nâng cao, hoạt động hậu cần tiên tiến, năng lực hóa học, sinh học và các
năng lực khác liên quan đến vũ khí hủy diệt hàng loạt, hoạt động giám sát và do
thám, cũng như các thử nghiệm chiến đấu chung.
NDAA 2019 rộng hơn nhiều về phạm vi. Ngoài 14 quan ngại trong lĩnh vực quân
sự đã nói ở trên, dự luật cũng đề cập đến các nỗ lực chính trị của Trung Quốc
nhằm tác động đến công chúng Mỹ thông qua các hoạt động gây ảnh hưởng đến
truyền thông, các tổ chức văn hóa, doanh nghiệp cũng như cộng đồng học thuật và
chính sách.
Ví dụ, các chương trình giảng dạy ngôn ngữ Trung Quốc sẽ được hỗ trợ kinh
phí nhưng khoản tiền này hạn chế cho các trường đại học Mỹ có Viện Khổng Tử của
Trung Quốc.
NDAA 2019 cũng tăng cường quyền hạn của Ủy ban Đầu tư nước ngoài vào Mỹ. Ủy
ban này giám sát các khoản đầu tư của Trung Quốc và giờ đây ủy ban được giao
việc đánh giá tác động của các khoản đầu tư này đến lợi ích an ninh quốc gia
Mỹ.
Lãnh đạo Lầu Năm Góc James Mattis trong buổi điều trần trước quốc hội về ngân sách cho Bộ Quốc phòng Mỹ về ngân sách cho Bộ Quốc phòng Mỹ |
- Chắc chắn có. Quy định này được đưa vào NDAA để trấn an các đồng minh và
đối tác của Mỹ cũng như các quốc gia khác tại khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình
Dương rằng Washington lo ngại về các hoạt động quân sự hóa của Trung Quốc.
Lệnh cấm tham gia RIMPAC đối với Trung Quốc sẽ vẫn được duy trì cho đến khi
Bắc Kinh chấm dứt mọi hoạt động bồi lấp đảo, đá và di chuyển vũ khí tấn công ra
khỏi các đảo nhân tạo. Điều này không có khả năng xảy ra vì vậy lệnh cấm sẽ
không thay đổi. Như đã nói ở trên, Bộ Quốc phòng Mỹ sẽ được yêu cầu báo cáo
hàng năm cho quốc hội về bất kỳ sự phát triển mới nào của các cơ sở quân sự
cũng như vũ khí của Trung Quốc.
Dự luật NDAA 2019 nhắm tới đối phó một loạt chính sách của Trung Quốc, từ
gia tăng hoạt động quân sự trên Biển Đông cũng như theo đuổi công nghệ tiên
tiến của Mỹ. Dự luật được thông qua trong bối cảnh Washington đang bị cuốn vào
cuộc chiến thương mại căng thẳng với Bắc Kinh.
Tài liệu này khẳng định
thách thức trung tâm đối với thịnh vượng và an ninh của Mỹ là sự tái xuất hiện
của cạnh tranh chiến lược dài hạn, trong đó Mỹ phải hành động nhiều hơn để cạnh
tranh với Trung Quốc và Nga.
Bắc Kinh đã lập tức chỉ
trích việc quốc hội Mỹ thông qua dự luật NDAA 2019, kêu gọi Washington từ bỏ
"tư duy chiến tranh lạnh lỗi thời, kẻ thắng người thua".
"Mỹ không được để
dự luật chứa đựng những nội dung tiêu cực về Trung Quốc thế này trở thành
luật", người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Cảnh Sáng nói, nhấn mạnh
Mỹ đang liều lĩnh "hủy hoại quan hệ và hợp tác Trung - Mỹ".
NDAA quy định mức chi
tiêu quốc phòng Mỹ và thiết lập chính sách kiểm soát cách thức sử dụng ngân
sách. Đây là một trong số ít những luật lớn được quốc hội Mỹ thông qua hàng năm
và chính vì điều này, NDAA được sử dụng như cơ sở cho một loạt biện pháp chính
sách.
Vũ Mạnh (thực hiện)
https://news.zing.vn/thayer-luat-quoc-phong-moi-cua-my-that-su-cung-ran-hon-voi-tq-post866124.html