Nguyễn Đình
Cống
Trong NQ của
ĐCSVN về cán bộ có nội dung chống lại những người có tham vọng quyền lực và chạy
chức chạy quyền(gọi chung là tham quyền). NQ yêu cầu loại bỏ ra khỏi cơ quan
lãnh đạo người tham quyền, không bầu cho người có biểu hiện tham quyền. Nghe
qua tưởng là hay, là đúng, nhưng thực chất đây là sản phẩm của những đầu óc quá
kém trí tuệ, chỉ thấy một phần hiện tượng mà không hiểu bản chất.
Đây là một quy định phản khoa học. Họ đã đồng nhất
tham quyền với những hành động xấu xa, bỉ ổi là lợi dụng quyền lực để vinh thân
phì gia, để thực hiện những mưu đồ đen tối. Người ta không thấy được mặt tốt,
tích cực của việc “mong ước có được quyền cao chức trọng”.
Nếu lên án
tham quyền thì những nhân vật chính trị lớn của thế giới, những người tranh cử
làm tổng thống, thủ tướng ở các nước đều có lòng tham đó. Ở các nước dân chủ
phát triển không nơi nào lên án tham vọng đó, không người nào có lương tri chống
lại tham vọng đó. Gần đây nhất ở
Malaysia, ông Mahathir ngoài 90 tuổi còn ra tranh cử chức thủ tường và thắng cử
( 2018), ở Mỹ, ông Trump, trên 70 tuổi,
là doanh nhân thành đạt, trước năm 2016
chưa tham chính bao giờ, năm 2016 tranh cử tổng thống và thắng cử, năm 2020 tiếp
tục tranh. Ở Nga, ông Pu Tin, năm 2020 vận động thông qua sửa đổi hiến pháp, bỏ
điều khoản hạn chế nhiệm kỳ TT. Họ là những dẫn chứng điển hình về mong ước có
quyền cao.
Ở VN người ta cố tình dùng chữ THAM, chữ CHẠY để làm mờ mắt và ù tai những người yếu bóng
vía. Thực ra tham vọng là sự nối tiếp của mong muốn, mong ước, thích thú, ham
thích, nguyện vọng, ước mơ. Để làm được việc gì quan trọng, có được thành công
người ta phải có ước mơ mạnh mẽ, ước mơ cháy bỏng, kiên trì với ước mơ đó. Tham
vọng chẳng qua là một cách nhìn khác của ước mơ mạnh mẽ và kiên trì.
Cho rằng
tham quyền là xấu, vậy phải chăng bản chất quyền lực là xấu. Không phải !. Bản
chất quyền lực không tốt cũng không xấu. Tốt hay xấu là do phẩm chất của con
người sử dụng nó và do cơ chế vận hành. Có phương châm rất hay rằng : “Muốn biết
phẩm chất một người hãy trao cho họ quyền lực và xem cách họ dùng nó”
Với những kẻ
cơ hội, có sẵn lòng tham lam và nhiều thủ đoạn, gặp được cơ chế độc quyền toàn
trị thì họ sẽ ra sức chuyên quyền thống trị, tham nhũng công quỹ, bòn rút và áp
bức dân lành, ra sức làm giàu cá nhân bằng mọi thủ đoạn. Phải chống, phải loại
bọn này.
Một số người tài năng, có tư tưởng tiến bộ cũng rất cần có
quyền lực. Chỉ khi có thực quyền họ mới phát huy được trí tuệ, thể hiện được
năng lực. Xin lấy thí dụ trong trường đại học. Bạn là thầy giáo có tài, muốn cải
cách đào tạo. Bạn chỉ có thể thực hiện ý tưởng rất hạn chế trong vài tiết học.
Muốn ý tưởng được dùng rộng hơn bạn phải đưa nó ra Bộ môn, trình lên Khoa rồi
báo cáo với Ban Giám hiệu và chờ. Hoặc bạn phát biểu ý tưởng ở một hội nghị nào
đó và chẳng biết có ai nghe hay không. Phần lớn những đề xuất từ dưới như vậy rất
dễ bị quên lãng hoặc bác bỏ, một số ý tưởng được thay đổi chút ít và biến thành
sản phẩm của người có chức quyền hoặc của tập thể. Trong nhiều trường hợp xảy
ra cảnh sau : Ý tưởng của bạn, đề xuất của
bạn được dùng, nhưng thân bạn bị loại. Chỉ khi bạn có quyền lực, càng cao càng
tốt, thì mới có điều kiện để thực hiện
những ý đồ tốt đẹp.
Trong tổ chức, trong đất nước, một ý đồ dù hay đến
bao nhiêu, dù tốt đẹp như thế nào thì cũng chỉ có thể thực hiện đạt kết quả khi ý đồ đó biến thành nhận thức và
tình cảm của người lãnh đạo cao nhất (của
tổ chức, của đất nước) và từ đó mới tạo nên quyết tâm chung.
Tại sao ý
tưởng của bạn được dùng mà thân bạn bị loại, lắm khi bị diệt. Đó là vì ý tưởng
rất tốt, rất hay, nhưng cấp trên không ưa bạn. Vì sao không ưa ?. Vì rất nhiều
thứ. Người có tài thường hay có tật nào
đó, người có tài thường không biết xu nịnh, cậy nhờ, dựa dẫm, họ trung thực, ít
xã giao, bị gán cho khuyết nhược điểm là xa rời quần chúng, coi thường lãnh đạo,
là tự cao tự đại, là nặng về chuyên mà kém hồng v.v…Là vì trong lý lịch họ có
chỗ nào đó chưa rõ ràng, là vì không ít người trên họ là loại kém tài năng,
không ưa những người dưới giỏi hơn.
Có ba loại
người rất muốn có quyền lực.
Loại A gồm người có tài năng và liêm khiết. Họ
cần quyền lực để thực hiện ý đồ tốt đẹp, tư tưởng tiến bộ. Họ không hoặc rất ít
vì danh vì lợi cá nhân.
Loại B có
tài năng nhưng kém liêm khiết. Họ dùng tài năng để làm lợi cho cộng đồng, trên
cơ sở đó làm tăng danh và lợi cá nhân.
Loại C- Bọn
cơ hội, có nhiều mưu mô, thủ đoạn. Chúng dùng quyền lực chủ yếu để mưu lợi cá
nhân và trong nhiều trường hợp làm hại người khác, làm hại cộng đồng.
Phải chống
lại, phải loại bỏ bọn cơ hội chứ không chống tham vọng chức quyền chung chung.
Chống như thế làm người ta nhầm tưởng chống cả người loại A và B. Việc này làm
cho người loại A không dám vận động cho mình,
làm cho những mầm mống tài năng bị vùi dập rất sớm.
Chạy chức
chạy quyền là cách nói võ đoán, áp đặt cho việc vận động tranh cử. Vận động này
có hai dạng tích cực (hoặc nghiêm chỉnh) và tiêu cực (hoặc xảo trá).
Vận động
tích cực là sự tự ứng cử, tự giới thiệu, là sự tranh cử với chương trình hành động,
với lời hứa và cam kết. Đó là sự vận động
công khai, minh bạch nhằm thu hút sự tín nhiệm của cử tri. Những người có tài
năng, trung thực và tự tin mới dám dùng cách vận động này
Vận động
tiêu cực gồm những hành động xảo trá, bí mật, dùng tiền tài để mua chuộc, dùng
quyền uy để áp đặt, dùng tuyên truyền dối trá để lừa bịp. Bọn cơ hội chủ yếu
dùng cách này.
Chạy chức
chạy quyền là cụm từ dùng cho trường hợp vận động tiêu cực, nhưng vì trình độ
soạn thảo văn bản quá kém mà làm cho nhiều người hiểu nhầm với việc vận động
tranh cử chung chung. Với QĐ này người ta loại bỏ hoặc hạn chế việc tự ứng cử và
vận động trong tranh cử, vì người ta hiểu nhầm rằng đó là một biểu hiện của chạy chức chạy quyền. Đây là điều phản dân chủ.
Một cuộc bầu
cử dân chủ, nghiêm túc thì danh sách ứng viên chủ yếu phải là tự ứng cử và họ
phải trải qua tranh cử. Nếu không tổ chức được như vậy thì đề ra việc chống
tham quyền lực, chống chạy chức chỉ là trò hề và lừa dối.