Vũ Thạch
 |
| Tổng thống Mugabe 93 tuổi |
Tin tức từ đất nước Zimbabwe vẫn còn khá lùng bùng. Quân đội đưa xe tăng
chận các ngã đường chính tại thủ đô, và cô lập Tổng thống Mugabe tại nhà riêng,
nhưng vẫn tuyên bố trên đài truyền hình "đây không phải là cuộc đảo
chính". Tuy nhiên, ít nhà phân tích nào còn tin ông Mugabe sẽ trở lại nắm
quyền.
Robert Mugabe là một nhà độc tài khét tiếng Phi Châu. Năm nay 93 tuổi, ông
đã cai trị đất nước này 37 năm, nhân danh công trạng lãnh đạo kháng chiến chống
Thực dân Anh, giải phóng đất nước vào cuối thập niên 1970 của thế kỷ trước.
Kể từ đó, phần đất nổi tiếng giàu đẹp Rhodesia được đổi tên thành nước Zimbabwe,
được cai trị bởi độc đảng Zanu-PF đứng đầu là ông Mugabe, và tiến nhanh xuống
hàng chót trong bảng xếp hạng kinh tế thế giới. Nhà nước Zimbabwe cũng xóa sạch
hệ thống nông trại nhân danh đánh tư sản da trắng, phân chia bổng lộc cho hệ
thống cán bộ trung thành, và chuyên khai thác tài nguyên đem bán. Họ nổi tiếng
thế giới vào năm 2008 khi mức lạm phát lên đến 231 triệu phần trăm (tức áp dụng
tối đa công thức "cần tiền thì cứ in ra mà dùng" của cụ Lê Duẫn).
Ông Mugabe cũng sử dụng nhuần nhuyễn bạo lực cách mạng dựa trên quân
đội và công an. Đặc biệt ông mời các "thầy" Bắc Hàn vào dạy cho các
lữ đoàn hung thần chuyên trấn áp quần chúng. Cứ mỗi lần cho bầu cử mà ông có vẻ
thua phiếu, hàng chục ngàn người dân tại những vùng ủng hộ ứng viên đối lập lại
bị thảm sát mặc cho thế giới lên án. Và thế là các ứng viên đối lập lại trân
trọng nhượng ghế tổng thống cho ông Mugabe rồi khép mình vào ghế phó tổng thống
hoặc chạy ra nước ngoài.
Lần này, quân đội ra tay vì mới tuần trước Tổng thống Mugabe hạ bệ Phó tổng
thống Mnangagwa để chuẩn bị nhường ngôi cho bà vợ trẻ Grace Mugabe (thua ông 40
tuổi). Lỗi lầm của bà Mugabe là chưa lên tổng thống đã công khai chê bai quân
đội.
Zimbabwe với Robert Mugabe một lần nữa tô đậm bài học: Độc tài, toàn trị,
hay chuyên chính đều làm tan hoang đất nước, dù được bọc trong lá cờ Phát-xít,
Cộng Sản, hay Giải Phóng.
Tại sao vậy?
Lịch sử cận đại của nhân loại đã cung cấp những câu trả lời rõ đến độ hiển
nhiên:
- Điều hiển nhiên thứ nhất: Chế độ độc tài không tận dụng được sức lực và
trí tuệ của toàn dân.
Chẳng ai dại gì đổ sức ra làm chỉ để cán bộ "nhân danh nhân dân"
độc quyền hưởng thụ. Những người có lòng với đất nước cũng không dám đề xuất
sáng kiến vì có thể bị trừng phạt nặng nề nếu không hợp ý lãnh đạo. Đặc biệt những
trường hợp mới hôm nay "có công", ngày mai đã trở thành "có
tội" vì quan điểm của Đảng đã thay đổi.
- Điều hiển nhiên thứ nhì: Chế độ độc tài là ổ sinh bệnh hoạn.
Quyền lực cá nhân tuyệt đối và dành riêng cho hệ thống cán bộ trung thành,
tức tương đương hệ thống vua và chư hầu, không thể không dẫn đến các loại
bệnh hoạn ăn sâu vào xương tủy Đảng và làm hấp hối cả xã hội:
- Bệnh tham nhũng tràn
lan như một loại thuế phí bất thành văn.
- Bệnh hoang phí trong
các cung điện giữa một đất nước cạn kiệt.
- Bệnh lừa dối, bịp bợm
nhau hàng ngày và được xem là qui luật tự nhiên.
- Bệnh bạo hành như giải
pháp nhanh gọn cho mọi vấn đề.
- ...
- Điều hiển nhiên thứ ba: Chế độ độc tài không có khả năng chữa bệnh hay đổi
đường đi.
Khi cả tập thể cán bộ đang sống "an lạc: với cơ chế đó, ai nghĩ đến kế
hoạch chữa bệnh thường bị loại trừ ngay bởi chính đồng đội của họ. Lãnh đạo, do
đó, chỉ NÓI về các căn bệnh mà thôi.
Chế độ độc tài cũng không có khả năng đổi đường đi dù biết sẽ chết nếu tiếp
tục kéo dài các căn bệnh. Lý do đơn giản là vì các lãnh tụ sau lên nắm quyền
đều dựa trên "công đức" của lãnh tụ khai sáng. Họ KHÔNG dám phê bình
con đường do lãnh tụ khai sáng đã chọn, đặc biệt vì con đường ấy biện minh cho
chiếc ghế cai trị độc tài họ đang ngồi. Hệ quả là họ chỉ dám điều chỉnh đôi
chút nhưng giữ cốt lõi nguyên thủy theo tinh thần "hoà hợp chứ không hoà
tan", "đổi mới chứ không đổi màu".
- Điều hiển nhiên thứ tư: Chế độ độc tài luôn có sóng ngầm bất ổn rất lớn.
Khi cả 3 ngành hành pháp, lập pháp, và tư pháp đều do 1 đảng nắm chặt để
chỉ phục vụ kẻ cầm quyền, xã hội không có nơi thực sự giải quyết cho những nạn
nhân từ các căn bệnh của cán bộ. Bức xúc chỉ có thể tích tụ ngày một cao.
Cùng lúc với việc không rút củi bức xúc ra khỏi đáy nồi đó, nắp nồi còn bị
niềng ngày một chặt hơn bằng hệ thống công an, an ninh, trật tự, dân phòng,
đảng ủy cơ quan, tổ dân phố theo nỗi lo của lãnh đạo. Trái bom uất ức, do đó,
chỉ chờ ngày nổ chứ không có con đường nào khác.
Và đóng góp không nhỏ vào các cuộn sóng ngầm bất ổn là nạn giành quyền đến
mức sinh tử giữa các phe cánh trong đảng, đặc biệt vào mỗi chu kỳ chia lại ghế.
Trong xã hội bất ổn đó (mà chỉ người sống bên trong mới biết) chẳng ai muốn
làm gì lâu dài. Mọi người chỉ vừa làm vừa ngó dáo dác; cứ có lợi ngắn hạn trước
mắt là chụp ngay bất kể các tai hại lâu dài; và có được bao nhiêu của cải là
đem cất kỹ bên ngoài đất nước.
oOo
Một xã hội luôn bị đè bởi bằng đó tảng đá thì thở được bình thường đã là
phép lạ, chứ đừng nói gì đến "cất cánh" hay "sánh vai thế
giới".
Nhiều dân tộc đã không chấp nhận cái chết từ từ vì nghẹt thở và chọn đứng
lên hất các khối đá xuống. Chẳng phải vì họ anh hùng mà vì đường nào cũng chết.
Nếu đứng lên, ít nhất, họ được chết và con cháu họ được sống NHƯ NHỮNG
CON NGƯỜI.