Bùi Tín
Danh hài Công Lý ở trong nước có
khá nhiều người hâm mộ. Những màn Táo quân cuối năm của anh để lại nhiều ấn tượng
khó quên, với những nét chế giễu thói hư tật xấu của các ngành trên tinh thần
xây dựng. Gần đây bỗng thấy Công Lý xuất hiện khá kỳ lạ, trong bức ảnh lắp ghép
trên bìa một cuốn sách. Anh trần như nhộng, chỉ mặc chiếc quần nhỏ xíu, trên
vai gánh 2 bàn cân, đứng trên một quả cầu lửa như người làm xiếc. Cuốn sách có
tựa đề 'Bộ Luật Dân sự và văn bản hướng dẫn thi hành' do nhà xuất bản Lao Động
- Xã hội thuộc Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội in và phát hành. Sách dày hơn
trăm trang, phần đầu là toàn văn Bộ Luật Dân sự, gồm có 7 phần, 36 chương, 777
điều, sau đó là văn bản hướng dẫn thi hành.
Đã có nhiều bài báo nêu lên và phê
phán sự kiện kỳ lạ nói trên. Tại sao lại lấy hình một nghệ sỹ hài làm hình tượng
của Thần Công lý? Thông thường Thần Công lý trong nền văn hóa cổ La Mã hay Hy Lạp
là một nhà hiền triết râu dài, nghiêm chỉnh, khoác áo chùng, cầm trên tay chiếc
cân Công lý, sao ở ta lại có ông thần trần như nhộng, chỉ mặc quần lót, lại
gánh trên vai 2 bàn cân như gánh 2 thùng nước, đứng trên trái đất bốc lửa? Hay
chỉ vì tên anh là Công Lý nên đặt anh ở bìa sách nói về pháp luật? Theo mạng
Dân Làm Báo ngày 14 tháng 11, khi được hỏi về chuyện này, Công Lý bực mình cho
biết không ai hỏi ý kiến hay xin phép anh, và anh đòi nhà xuất bản phải xin lỗi.
Cục trưởng Cục Xuất bản Bộ Văn
hóa-Thể thao-Du lịch Chu Văn Hà tuyên bố với các nhà báo rằng sẽ “xử lý nghiêm”
vụ bê bối này, coi là một “tai nạn nghề nghiệp” đáng tiếc, và rằng hai ê-kíp thực
hiện việc in cuốn sách này sẽ bị kỷ luật. Mạng Dân Làm Báo cũng cho biết ông cầm
đầu ngành xuất bản cho biết đã thu hồi một số cuốn trong đợt in đầu gồm 1.000
cuốn phát hành trong tháng 7 và sẽ cố thu hồi cho hết. Ông còn nói thêm rằng
«đây là sai sót đáng tiếc, không cố ý, vì không thể có ai lại cố tình vi phạm
như thế».
Thế nhưng nhiều người lại nghĩ
khác. Mạng Chân Trời Mới (17/11) có bài cho rằng đây là một kiểu phê phán và chế
giễu nền pháp lý bất công phi lý ở nước ta, nơi vận dụng luật pháp tùy tiện cứ
như trò hề. Đó có thể là suy nghĩ rất chuẩn xác. Gần như chắc chắn là không có
chuyện ngẫu nhiên.
Ở Liên Xô và Đông Âu cũ, có cả một
nền văn học ngầm phê phán và chống lại ách cai trị độc đoán của chế độ dộc đảng
phi dân chủ. Có cả những sưu tầm viết tay và in những chuyện tiếu lâm vui nhộn
và sâu sắc dưới thời Cộng sản. Có cả những tranh biếm họa gây cười thâm thúy.
Cũng có cả nhiều trường hợp bài và tranh vẽ lọt lưới kiểm duyệt, được in công
khai, làm nhức đầu những kẻ chuyên bảo vệ chế độ, làm cho người dân được thưởng
thức những màn hài thâm trầm thích thú.
Ở Việt
Nam cũng vậy. Đã có những công dân ngẫm nghĩ sâu sắc về tình hình đảng CS ngồi
xổm trên pháp luật, có 2 thước đo luật, một thước tàn ác, bất nhân dành cho dân
đen, một dơ cao đánh khẽ dành cho các quan chức.Tiêu biểu là những vụ xử án
công khai nhưng cấm cửa người dân và nhà báo.
Rất
có thể là có họa sỹ nào đó có tâm huyết và thông minh sáng tạo, ngẫm nghĩ nhiều
đêm ròng để vẽ nên hình bìa như thế. Thần Công lý ở đây trần như nhộng, chỉ có
chiếc quần lót bé tí, nói lên một nền pháp lý rỗng tuyếch, luật lệ nghèo nàn
thô sơ, man rợ, người công dân trơ trọi bị bỏ mặc cho số phận, lại đứng trên quả
cầu lửa đầy bất an và nguy kịch. Có luật, có luật sư, nhưng luật sư không được
coi trọng, bị bịt mồm, luật có cũng như không, không là hề thì là gì? Mà trò hề
lớn hơn cả là người không hề phạm luật, chỉ căm thù bọn bành trướng, thì phải
ngồi tù năm này qua năm khác, trong khi đó kẻ phạm tội rõ ràng, như công an
đánh chết dân thì được xử nhẹ, kẻ bán nước cho ngoại bang thì vô tội, kẻ móc
túi, giật máy điện thoại tự động, trộm con chó, con vịt thì bị đánh hội đồng thừa
sống thiếu chết rồi vào tù, trong khi kẻ cướp ngày, chia nhau hàng tỷ tỷ tiền của
dân thì nhởn nhơ ngoài vòng pháp luật, có kẻ còn chiếm vị trí đỉnh cao quyền lực,
trong khi chỗ đứng của chúng phải là ở trong nhà tù, thậm chí còn phải bị tử
hình mới đúng.
Không
phải là danh hề hay sao, khi người lãnh đạo đảng CS và người lãnh đạo Quốc hội
đều lo rằng đánh chuột tham nhũng e sợ vỡ bình quý, trong khi chính luật lệ và
tòa án được lập ra là để xét xử công bằng, không để lọt kẻ gian, không lầm người
ngay. Nói như vậy là đã đầu hàng quốc nạn tham nhũng, tự thú nhận bất lực, tự
mình từ bỏ trách nhiệm làm Tổng bí thư, tự mình thoái vị khỏi chức chủ tịch Quốc
hội.
Ngày
đầu năm người đứng đầu chính phủ đã cam kết “thực thi dân chủ và pháp quyền là
2 thành tựu song sinh của nền chính trị hiện đại”, vậy mà người yêu nước và đòi
tự do lập công đòan vẫn còn ngồi trong tù. Rõ ràng câu nói chỉ là nói rồi để đấy,
chẳng phải là một trò hề từ ngày đầu năm đó hay sao?
Đảng
CS lại quảng cáo rằng sắp tới đảng sẽ bàn sâu và ra nghị quyết về “thực thi chế
độ pháp trị, nghĩa là cai trị đất nước bằng luật pháp”, trong khi vẵn kiên định
chế độ một đảng, đặt Cương lĩnh đảng lên trên Hiến pháp của đất nước; chính trò
hề là ở đó. Vì vậy mà đã có nhiều công dân không thể chịu nổi những trò cười ra
nước mắt như thế nên họ nghĩ ra nhiều kiểu cách đấu tranh, nhiều sáng tạo phản
biện phê phán sâu cay, như bìa cuốn sách nói trên.
Có
thể phán đoán không sai là họ là một nhóm người, một tập thể, có ý thức về công
lý và pháp luật, có tâm huyết và trí tuệ, cùng nhau góp ý và hình vẽ để thể hiện
nguyện vọng công dân của mình, trình bày cho xã hội thấy quan điểm đấu tranh
không khoan nhượng của mình. Việc chính quyền ra lệnh thu hồi chỉ là công cốc
và sẽ phản tác dụng, sẽ chỉ là quảng cáo không công thêm cho một cuộc đấu tranh
thú vị. Hàng vài trăm bìa sách còn tồn tại sẽ càng thêm quý hiếm, được bảo tồn
để lưu niệm. Thêm nữa hàng triệu triệu tấm hình bìa danh hề chế độ này đã và vẫn
còn được nhân bản, truyền đi dài dài trên các mạng, nói lên cái bi kịch trung
tâm của chế độ hiện hành là cưỡng bức luật pháp, coi khinh hiến pháp và luật
pháp, cho nên sẽ không thể tồn tại lâu bền.
Có thể họ sẽ tìm kiếm một số người
họ cho là tội phạm để trả thù, nhưng như thế họ lại chồng chất thêm tội ác, vì
kẻ phạm lỗi nếu có chăng chính là các quan chức đã xét và ký duyệt bản trình
bày bìa sách trước khi đưa in. Còn nếu như họ quyết tâm truy tố trả thù những
người họ cho là tội phạm, họ sẽ tự phơi bày một trò hề nữa trước toàn thế giới,
và từ đó phong thánh cho các chiến sỹ dân chủ kiên cường và bất khuất, bên cạnh
các nhà báo, nhà văn, luật gia, luật sư, nhà nông, nhà kinh doanh vừa và nhỏ,
có nhiều nhạc sỹ, còn có cả họa sỹ chuyên vẽ bìa sách đã có cách đấu tranh độc
đáo và thành công một cách xuất sắc.
Bìa sách danh hề pháp luật xuất hiện
rất đúng lúc, chào mừng các chiến sỹ dân chủ yêu nước chống bành trướng ngày
càng đông, vui mừng rủ nhau lên trại giam đón nhà báo Phạm Viết Đào được tự do,
mở cuộc liên hoan đầm ấm, còn đến bệnh viện đón nhà văn Nguyễn Xuân Nghĩa qua
cuộc giải phẫu ở Hà Nội đưa về nhà ở Hải Phòng, rồi đến viếng Cụ luật gia Trần
Lâm, trong khi nhà báo Điếu Cày được nhiệt
tình hoan nghênh khắp nơi anh đến trên đất Mỹ.
Có thể nói bìa sách danh hài luật
pháp mang tầm sâu trí tuệ và sáng tạo là một tiếng sét làm rung chuyển quyền lực
ở vị trí cao nhất, nóc nhà của chế độ, mang nhiều ý nghĩa sâu sắc, cảnh báo một
chế độ chà đạp pháp luật một cách tàn bạo nhất lại cứ muốn tỏ ra ta đây là luật
pháp công minh. Một trò hề trần trụi và lố bịch, không hơn không kém../.