 |
| (Minh họa: Ngọc Diệp) |
Đã từng là một vị Bộ
trưởng, Bí thư Ban cán sự Đảng bộ của một "siêu bộ" nhưng rõ ràng, quyền
lực của ông Vũ Huy Hoàng đã không được giám sát tốt. Điều này đã thể hiện chỗ
có nhiều nhân sự quan trọng trong bộ máy ngành Công Thương, từ một số Cục, vụ
cho đến những Tập đoàn, Tổng công ty lớn do ông Vũ Huy Hoàng tác động, sắp
xếp-có những vị trí được cho là được bổ nhiệm mà "có dấu hiệu tư
lợi", điển hình như con ông- Vũ Quang Hải, làm Phó tổng giám đốc Sabeco đã
làm cho ngành này một thời đầy bê bối.
Hay Vũ Đình Duy,
nguyên Tổng giám đốc PV Tex do ông này trực tiếp bổ nhiệm một ngày trước khi
nghỉ hưu, nay đã bỏ trốn ra nước ngoài đã khiến cho ngành Công Thương trở thành
tâm điểm của dư luận trong nhiều tháng qua.
Không phải là hiện
nay ở Việt Nam không có cơ chế giám sát quyền lực, nhất là với các thành viên
Chính phủ. Quốc hội sau khi phê chuẩn, bổ nhiệm các Bộ trưởng, trưởng ngành vẫn
có nhiều cách thức giám sát trực tiếp và gián tiếp như tổ chức các đoàn giám
sát theo chuyên đề với các bộ, ngành; tổ chức chất vấn trực tiếp tại hội trường
ở mỗi kỳ họp Quốc hội hoặc chất vấn ở các phiên họp của Uỷ ban Thường vụ Quốc
hội hoặc các Đại biểu Quốc hội có thể gửi chất vấn bất cứ lúc nào tới các Bộ
trưởng nếu họ thấy lĩnh vực của Bộ trưởng đó có vấn đề...
Kiểm toán Nhà
nước-một cơ quan có quyền lực khá mạnh và chuyên môn cao thuộc Quốc hội cũng
thường xuyên kiểm toán định kỳ hoặc bất thường với báo cáo về tài chính, sử
dụng ngân sách, tài sản Nhà nước tại các bộ, ngành, các cơ quan, doanh nghiệp
của các bộ, ngành đó.
Ở cấp Chính phủ cũng
có các hình thức giám sát với từng thành viên như Thanh tra Chính phủ vẫn
thường xuyên thanh tra trách nhiệm quản lý, công tác đấu tranh phòng, chống
tham nhũng ở các bộ và cá nhân các vị Bộ trưởng. Các tổ chức chính trị -xã hội,
đoàn thể như Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cũng hoàn toàn có quyền giám
sát việc điều hành, quản lý của các bộ.
Với "thiên la
địa võng", cơ chế, tổ chức giám sát việc thực thi, điều hành của các bộ,
ngành, các vị Bộ trưởng, trưởng ngành nhưng vì sao, vẫn "lọt lưới"
những vị cựu Bộ trưởng đầy bê bối như Vũ Huy Hoàng, cựu Tổng Thanh tra Chính phủ
Trần Văn Truyền...? Và những vi phạm của họ đều là những lúc đương chức mà cả
một hệ thống, mạng lưới giám sát quyền lực đã bó tay để đến bây giờ, khi những
cựu quan chức lãnh đạo ngành này đã nghỉ hưu, mới đưa họ ra xem xét, kiểm tra,
xử lý cho những sai phạm xảy ra đã khá lâu rồi?
Ở đây có 2 vấn đề
phải nói. Thứ nhất là tuy bộ máy Nhà nước đã có đầy đủ các cơ quan, ban bệ giám
sát, kiểm tra việc thực thi quyền hạn, trách nhiệm của các vị Bộ trưởng, trưởng
ngành nhưng bộ máy đó đã làm không hết trách nhiệm của mình. Ở trường hợp ông
Vũ Huy Hoàng, Thanh tra Chính phủ, Kiểm toán Nhà nước đã không phải không phát
hiện những sai phạm trong điều hành, quản lý của ngành Công Thương, tình trạng
thua lỗ, bết bát ở nhiều doanh nghiệp lớn trong ngành.
Quốc hội không phải
là đã không giám sát, phát hiện ra những yếu kém trong quản lý ngành Công
Thương nhiệm kỳ trước. Bằng chứng là nhiều Đại biểu Quốc hội đã chất vấn, phát
hiện nhiều yếu kém trong quản lý cuả ngành này như về quản lý thị trường, việc
thi cử cán bộ, công chức, cấp phép nhiều quá mức các nhà máy thuỷ điện nhỏ...
ngay thời điểm ông Vũ Huy Hoàng còn đương chức.
Nhưng tất cả đều chỉ
dừng lại ở chỗ khuyến nghị, yêu cầu chấn chỉnh, "rút kinh nghiệm" một
cách chung chung và chưa làm rõ, đến cùng những sai phạm nghiêm trọng nhất để
có thể đưa ra những đề nghị, yêu cầu xem xét về mặt Đảng, chính quyền với ông
này.
Thứ hai, cho đến khi
phát hiện đầy đủ, có bằng chứng cụ thể về những vi phạm thì việc xử lý, kỷ luật
người vi phạm dường như đã không "đến đầu, đến đũa" nên đã không đủ
tác dụng răn đe, cảnh cáo với những người khác.
Cụ thể như với ông
Trần Văn Truyền, cựu Tổng Thanh tra Chính phủ, sau khi cơ quan kiểm tra xác
định ông này có nhiều sai phạm về bổ nhiệm cán bộ, sử dụng tài sản công (nhà
ở)... thì mức xử lý kỷ luật được đưa ra chỉ là "cảnh cáo".
Và đây có nhiều khả
năng chính là lý do ngay sau nhiệm kỳ của ông Truyền, là ông Huỳnh Phong Tranh,
cũng đã có những việc làm sai tương tự như ký bổ nhiệm hàng loạt cán bộ, trong
đó có nhiều người được cho là không đủ tiêu chuẩn, điều kiện để bổ nhiệm vào
cuối nhiệm kỳ.
Và có thể đây cũng là
lý do mà ông Vũ Huy Hoàng đã không ngần ngại sắp xếp cho nhiều người thân
thiết, "cánh hẩu" của mình vào những vị trí "béo bở" trong
ngành Công Thương như con trai của ông, như Trịnh Xuân Thanh, như Vũ Đình
Duy...
Chính vì những điều
này, vừa qua, trong hoạt động tiếp xúc cử tri, một số lãnh đạo Đảng, Nhà nước
cho biết, sắp tới sẽ tăng cường cơ chế "kiểm soát quyền lực", thậm
chí nhấn mạnh yêu cầu phải "nhốt quyền lực vào trong lồng quy chế lập
pháp”.
Có thể Nhà nước sẽ có
một cái "lồng" tốt hơn, "kín" hơn để "nhốt" những
quyền lực, kiểm soát tốt hơn quyền lực của nhiều vị Bộ trưởng, trưởng ngành.
Nhưng nếu chỉ "nhốt" thôi mà không có cơ chế, xử lý mạnh mẽ, quyết
liệt hơn với những vị có hành vi vi phạm nghiêm trọng, đã được xác định rõ
ràng, mà chỉ có "cảnh cáo", "khiển trách", "cách
chức" với một chức vụ đã không còn tồn tại... thì e rằng những "quyền
lực đen" ấy lại có dịp "thoát cũi, sổ lồng", làm những điều gây
hại lớn cho nước, cho dân...
Mạnh
Quân
Nguồn: Theo Dân Trí