 |
| Ủy viên Quốc vụ Trung Quốc Dương Khiết Trì trở lại Việt Nam |
Tom Malinowski
Tom cũng đặc trách
về dân chủ, nhân quyền và lao động, là nhân vật có xuất xứ từ một tổ chức theo
dõi nhân quyền quốc tế, và được xem là chính khách cứng rắn nhất từ trước tới
nay trong các cuộc đối thoại với giới chức Hà Nội về việc “Việt Nam luôn quan
tâm và bảo đảm các quyền con người.”
Cách đây một năm rưỡi, cuộc đối thoại song phương về nhân quyền đã được nối lại tại Hà Nội, sau một thời gian dài bị phía Hoa Kỳ đình hoãn. Trưởng phái đoàn nhân quyền Mỹ khi đó là ông Dan Baer, một người có gương mặt điển trai, có vẻ nhu hòa hơn ông Tom Malinowski, nhưng cuộc đàm phán đó đã kết thúc vào Tháng Tư, 2013 mà không đi đến một kết quả cụ thể nào.
Còn vào lần này,
dường như Tom Malinowski đã nắm rõ người Mỹ có những ưu thế cụ thể gì trong
tay. Không có gì phải vội vã. Gò má và ánh mắt kiên quyết của Tom là sự kết
luận cuối cùng cùng. Quả bóng được chuyển vào chân Hà Nội. Tất cả tùy thuộc vào
thái độ “hồi tâm” của họ.
Nếu thực sự diễn ra một chuyển biến “có thể chứng minh
được” từ phía Hà Nội, những người như ông Malinowski mới có thể tiếp tục báo
cáo cho Ngoại Trưởng John Kerry để hy vọng Quốc Hội Hoa Kỳ xem xét lại vấn đề
TPP cho Việt Nam.
Dương Khiết Trì
Rất có thể, Bắc
Kinh muốn chuyến “Nam triều” của ông Dương Khiết Trì vào cuối Tháng Mười vừa
cân bằng vừa đối sánh với sự xuất hiện đồng thời của ba viên chức Hoa Kỳ về
chính trị, thương mại và quân sự ở Hà Nội trong thời gian gần đây, gắn liền với
việc Hà Nội chấp nhận thả một nhà bất đồng chính kiến nổi tiếng chống Trung
Quốc là Điếu Cày Nguyễn Văn Hải.
Ngoài một viên
chức về quốc phòng và Tom Milinowski, sự xuất hiện đáng chú của một nhân vật
khác cao giá hơn là Michael Froman - đại diện thương mại Mỹ.
Mọi việc hình như vừa lặp lại theo trình tự người trước
kẻ sau. Vào Tháng Sáu, sau vụ giàn khoan Hải Dương 981 và ngay sau khi tư lệnh
quân đội Mỹ ở khu vực Châu Á-Thái Bình Dương, Đô Đốc Samuel Locklear, lên tiếng
gợi ý về triển vọng “đối tác chiến lược” giữa Mỹ và Việt Nam, ông Dương Khiết
Trì lập tức được biệt phái đến Hà Nội.
Như vậy, hai
chuyến “Nam Triều” của người mang chức ủy viên Quốc Vụ Viện Trung Quốc chỉ diễn
ra cách nhau bốn tháng.
Điều có vẻ trùng hợp kỳ lạ là sau chuyến công du Hà Nội
vào lần trước của ông Dương Khiết Trì, khi cuộc đấu tố trên Biển Đông do Trung
Quốc khơi mào chỉ mới tạm xẹp xuống và hội nghị trung ương Đảng Cộng Sản Việt
Nam đã chẳng có nổi một lời lên án “đồng chí tốt,” vị thế của những người bên
đảng cầm quyền ở Việt Nam dần lấy lại phong độ và thậm chí còn vượt hơn phía
chính phủ. Minh chứng cho tương quan biến đổi thấy rõ này là chuyến đi bất ngờ
của ông Phạm Quang Nghị, ủy viên Bộ Chính Trị, kiêm bí thư Thành Ủy Hà Nội, đến
Washington, DC, để kéo theo đó là hai chuyến đi của các thượng nghị sĩ John
McCain và Whitehouse, cùng chủ tịch liên quân Hoa Kỳ, Tướng Martin Dempsey, đến
Hà Nội.
Đối ngoại lại liên quan đến đối nội. Sau chuyến đến Hà
Nội Tháng Sáu của ông Dương Khiết Trì chỉ một tháng, có đến ba đại gia Ngân
Hàng Xây Dựng đã bị Bộ Công An khởi tố và bị bắt giam. Ngân Hàng Xây Dựng được
một số dư luận cho là có mối quan hệ “ruột rà” với Ngân Hàng Nhà Nước và người
đứng đầu cơ quan này. Người đứng đầu ấy lại được xem là “cánh tay phải của thủ
tướng.”
Còn lần gần nhất vào cuối Tháng Mười, ông Dương Khiết Trì
đến Hà Nội trong bối cảnh cuộc họp trung ương cuối năm được xếp sau kỳ họp lần
thứ 8 của Quốc Hội Việt Nam; còn nội bộ các nhà lãnh đạo Việt Nam lại đang hiện
ra những tín hiệu “cơm không lành canh không ngọt.”
Một chi tiết trùng hợp cũng rất đáng xem xét là chỉ một
ngày trước chuyến đến lần này trong hai ngày 26-27 Tháng Mười của ông Dương
Khiết Trì, một nhân vật được một số dư luận xem là thân cận với Chủ Tịch Quốc
Hội Nguyễn Sinh Hùng là ông Hà Văn Thắm, người Bắc Giang, đã đột ngột bị Bộ
Công An bắt tạm giam.
Nhìn chung từ cuối
Tháng Bảy, dường như một sự hồi sinh đã bừng dậy trong lòng đảng. Khác khá
nhiều với tư thế chậm chạp trong nhiều tháng trước đó, giới quan chức cao cấp
của đảng vươn vai thể diện trên chính trường quốc tế. Người ta thấy chính ông
Nguyễn Phú Trọng cùng đoàn tùy tùng đã hiện ra ở Nam Hàn với nghi thức tiếp đón
cấp nguyên thủ quốc gia. Chỉ sau những chuyến đi của ông Nghị và ông Trọng,
phía chính phủ mới lần lượt hé ra những cái tên như Phạm Bình Minh đi Mỹ và
Nguyễn Tấn Dũng đi Tây Âu.
Việc ông Dương
Khiết Trì “xuống” Hà Nội vào đúng kỳ họp quốc hội lần thứ 8 cũng là một ẩn ý
cần xem xét. Đây là kỳ họp với chủ ý là bỏ phiếu tín nhiệm, cùng dư luận đang
ngày càng nóng lên về việc sẽ có một số nhân vật cao cấp có thể phải “ra đi”
nếu bị trên một nửa số phiếu tín nhiệm thấp.
Chuyến đi lần này
của ông Dương Khiết Trì lại diễn ra vài ngày ngay sau chuyến thăm Bắc Kinh của
13 tướng lĩnh cấp cao thuộc Bộ Quốc Phòng Việt Nam, do Đại Tướng Phùng Quang
Thanh dẫn đầu. Tuy nhiên, điều chua chát là theo truyền thông Trung Quốc, mục
đích chuyến đi của Bộ Trưởng Phùng Quang Thanh và các tướng lãnh là để “cầu
hòa” với Trung Quốc.
Vấn đề là nếu Bắc
Kinh muốn câu chuyện ở Hà Nội vẫn nằm trong vòng quỹ đạo tương đối của họ, phái
thân thiện Trung Quốc ở Hà Nội chắc chắn sẽ nhận được hứa hẹn “tài trợ” của
Dương Khiết Trì.
Ba Sàm
Tin xấu nhất vào
cuối tuần trước là Blogger Ba Sàm Nguyễn Hữu Vinh bị cơ quan an ninh điều tra
của Bộ Công An chuyển hồ sơ truy tố sang Viện Kiểm Sát Nhân Dân Tối Cao.
Trước đó, một số thông tin cho biết ông Vinh nằm trong danh sách được phía Mỹ yêu cầu Hà Nội trả tự do. Tuy nhiên, hình như mọi chuyện đã xôi hỏng bỏng không sau chuyến công du của ông Dương Khiết Trì tới Hà Nội. Bởi ngay sau khi ông Dương trở về Trung Quốc và gần trùng thời gian hội nghị hợp tác của Tướng Trần Đại Quang với Bộ Công An Trung Quốc, Bộ Công An Việt Nam đã lập tức “xuống tay” với Ba Sàm.
Với nhà cầm quyền
Việt Nam, dường như việc phải trả tự do cho tù nhân chính trị quan trọng nhất
và cũng mang tính thách thức nhất là Điếu Cày, dù là tống xuất ra nước ngoài,
đã trở nên quá tầm thể diện đến mức không thể chịu đựng nổi. Bởi thế, họ cần
vớt vát lại bằng một số hành động “trả đũa” nào đó sau đó, dù điều đó chẳng mấy
có ý nghĩa dành cho họ.
Những ngày gần đây, liên tiếp rộ lên tin tức về vợ và con
trai Điếu Cày bị chính quyền địa phương và công an sách nhiễu, một số tù nhân
lương tâm bị ngăn chặn quyền tự do đi lại, bị bắt giữ và còn bị đánh đập dã
man. Rồi đến chuyện “chém” Ba Sàm.
Câu hỏi tiếp tới
là người Mỹ sẽ làm gì để cân bằng với ông Dương Khiết Trì. Một chuyến đi của Bộ
Trưởng Quốc Phòng Chuck Hagel đến Việt Nam vào Tháng Mười Một này như đã dự
kiến?
Hay là không?