 |
| Ngư dân miền Trung tụ tập trước trụ sở Tòa án Nhân dân Thị xã Kỳ Anh, Hà Tĩnh, 26/9/2016. (Ảnh: Tin Mừng Cho Người Nghèo) |
Nhà máy đặt ở Hà
Tĩnh của hãng Formosa Đài Loan đang đối mặt với một trận chiến pháp lý lớn. Hôm
26/9, 600 ngư dân ở tỉnh Nghệ An đã đến một tòa án cấp thị xã của tỉnh Hà Tĩnh
để nộp đơn kiện nhà máy của Formosa vì đã gây ra thảm họa môi trường biển hồi
tháng 4 năm nay.
Vụ xả chất thải
trái phép của Formosa khi đó đã gây ra nạn cá chết hàng loạt, đồng thời gần như
làm tê liệt các hoạt động ngư nghiệp và du lịch của 4 tỉnh miền Trung từ Hà
Tĩnh cho đến Thừa Thiên-Huế.
Lúc 5 giờ chiều,
giờ địa phương, từ Kỳ Anh, nhà hoạt động dân chủ Chu Mạnh Sơn tường thuật với
VOA Việt Ngữ về cuộc khởi kiện của các ngư dân bị ảnh hưởng:
“Lúc 3 giờ 20, Linh
mục Antôn Đặng Hữu Nam cùng một số đại diện bà con ở thị xã Quỳnh Lưu đã vào
làm việc trực tiếp với Chánh án Tòa án Nhân dân Thị xã Kỳ Anh để rồi hai bên
làm thủ tục nhận đơn người dân khiếu kiện Formosa. Và bây giờ thì quá trình
nhận đơn đang diễn ra”.
Linh mục Antôn Đặng
Hữu Nam, Quản xứ Giáo xứ Phú Yên, Nghệ An, trong nhiều tháng qua đã tổ chức
nhiều buổi cầu nguyện và biểu tình ôn hòa để các giáo dân cũng là ngư dân bày
tỏ sự bất bình về thảm họa do Formosa gây ra và đòi đóng cửa nhà máy của hãng.
Về cuộc khởi kiện hiện
nay, vị linh mục cho biết có hai nhóm luật sư trợ giúp pháp lý cho các ngư dân.
Vào thời điểm VOA liên lạc, linh mục vẫn đang làm việc với phía tòa án thị xã
nên ngài chỉ nói ngắn gọn về kỳ vọng của ngài và của các ngư dân về vụ kiện:
“Trước mắt nếu chúng
ta xét theo cơ sở pháp lý thì chúng ta phải là khởi kiện sẽ là thắng”.
Nhận định về tương
lai vụ kiện, Luật sư Võ An Đôn, người thường bảo vệ cho quyền lợi của những
người yếu thế trong nhiều vụ kiện tụng hoặc xét xử, nói với VOA:
“Nếu bà con ở Nghệ
An, Hà Tĩnh khởi kiện Formosa mà có đầy đủ bằng chứng cho rằng nguyên nhân
thiệt hại là do Formosa gây ra thì việc này thắng kiện là 100% nắm trong tay
bởi vì vụ kiện này rất là đơn giản. Người gây ra thiệt hại là công ty Formosa
đã đồng ý chịu bồi thường với số tiền là 500 triệu đôla, thì theo luật chỉ cần
người thiệt hại chứng minh về thiệt hại của mình do Formosa gây ra thì đương
nhiên bồi thường, thì theo luật 100% là thắng”.
Tuy nhiên vị luật
sư nhấn mạnh đó là khả năng chiến thắng trên lý thuyết. Ông cảnh báo rằng trên
thực tế, khi nhận một số lượng đơn khởi kiện của hàng trăm người, “bên chính
quyền sẽ gây khó khăn” bằng cách “không thụ lý” đơn hoặc “viện lý do này, lý do
khác” để không thụ lý đơn khởi kiện.
Trong trường hợp
Tòa án Thị xã Kỳ Anh làm như vậy, Luật sư Đôn tư vấn rằng những ngư dân hoặc
người bị ảnh hưởng có thể nộp đơn lên tòa án tối cao hoặc viện kiểm sát cấp
tỉnh của địa phương đó.
Để đi đến tòa án ở
Kỳ Anh, 600 ngư dân Quỳnh Lưu đã vượt qua quãng đường khoảng 200 kilomet mà
khởi đầu chuyến đi họ đã gặp cản trở từ lực lượng công an, an ninh. Nhà hoạt
động Chu Mạnh Sơn cho hay ban đầu các ngư dân thuê 20 xe khách để đi, song do
sự can thiệp và dọa dẫm từ “công an huyện Quỳnh Lưu và Diễn Châu”, nên chỉ có
15 xe đưa họ đi.
Theo nhà hoạt động,
mặc dù có những ngăn cản, sách nhiễu, đe dọa cũng như cách hành động theo dõi,
ghi hình của công an và an ninh mặc thường phục, 600 ngư dân đã đến được tòa
án. Tại đó, họ đã được tiếp sức, động viên bởi 500 ngư dân của các giáo xứ Quý
Hòa và Đông Yên.
Anh Sơn cho biết các ngư dân khẳng định sẽ kiên quyết tiếp tục đấu tranh
đòi quyền lợi, yêu cầu Formosa đền bù thiệt hại, và yêu cầu chính quyền “đuổi
Formosa cút khỏi Việt Nam” để có “một tương lai sáng” cho con cháu họ không
phải gánh chịu các thảm họa hay hậu quả của thảm họa.