Nguồn: Trương Duy Nhất
Từ Hà Nội, lao theo đường Hồ Chí Minh, đúng 2 tiếng 45 phút. Ngạc nhiên trước cơ ngơi hơn 10 mẫu bưởi của anh. Đang độ sai trái, trĩu cành. Anh phải lấy xe máy chở tôi mấy vòng, chạy xuyên từ vườn này qua vườn khác. Ba khu vườn bưởi vậy, chạy dài ngút tận chân núi.
Anh chuẩn bị sẵn rượu, một dĩa thịt vịt, dĩa dồi chó và cả nồi rựa mận từ sáng chờ tôi.
Đây là lần thứ hai ghé thăm anh. Lần đầu cùng Nguyễn Quang A, Phạm Xuân Nguyên ghé Dương Nội, khi anh và vợ (chị Cấn Thị Thêu) mới ra tù.
Lần trước, tôi đã hát cho chị Thêu… khóc! Lần này, chị vào tù rồi, không còn được nghe tôi hát nữa.
Năm bà con nông dân Dương Nội đốt lửa ngụt đồng, lập đàn tế trời giữ đất, tôi cũng có đưa tin. Nhưng phải đến khi vào cái Trại 6 khét tiếng ấy mới gặp được anh- một trong những thủ lĩnh của phong trào nông dân Dương Nội.
Trong tù, đọc bản cáo trạng của anh mới biết chiến cuộc Dương Nội và phong trào dân oan giữ đất nổi sóng sục sôi, hơn những gì tôi viết trước khi bị bắt. Nhiều dân oan vì uất ức do mất đất, phản kháng mà phải vào tù. Trong đó có vợ chồng anh.
Tôi ra tù hôm 26/5/2015, thì 30 ngày sau anh cũng ra. Anh ra ngày 25/6, thì một tháng sau, ngày 25/7/2015 chị Thêu vợ anh cũng ra tù.
Hiếm có được phụ nữ nào như vợ anh. Ngày trước ra tù, thì ngay ngày hôm sau đã lại phất băng rôn biểu ngữ, dẫn đầu đoàn dân oan Dương Nội tiếp tục chiến cuộc biểu tình giữ đất. Khởi phát từ sự phản kháng của một nông dân mất đất, nhưng không dừng ở việc đòi đất. Suốt mấy năm qua, cái tên Cấn Thị Thêu đã trở nên như một biểu tượng quả cảm, bất khuất của phong trào dân quyền.
Ngày 10/6/2016. Tức chưa đầy một năm sau khi ra tù, chị bị bắt lại. Hôm qua nghe cháu Phương con chị nói đã kết thúc điều tra, cáo trạng cũng xong, chuyển toà rồi, chờ xử.
Chị vào tù. Cháu Phương (Trịnh Bá Phương) ở nhà thay mẹ gánh vác sứ mệnh giữ lửa cho phong trào Dương Nội. Bao lần bị bắt, hành hung và hăm doạ, Phương tuyên bố “Nếu tôi chết, đừng chôn. Hãy khiêng xác tôi khắp phố phường Hà Nội”.
Chàng trai 32 tuổi ấy giờ trở nên như một thủ lĩnh, và là biểu tượng đẹp, bất khuất không chỉ của Dương Nội, mà cho phong trào dân oan cả nước.
Phương như vậy đó. Chị Thêu như vậy đó. Anh Khiêm như vậy đó. Và cô em gái kề Phương, cùng cậu em út Trịnh Bá Tư nữa. Xúc động, quí phục không chỉ bởi anh Khiêm là bạn tù tôi, mà bởi nó đã thành như một gia đình biểu trưng bất khuất cho phong trào dân oan cả nước.
Ảnh: ông Trịnh Bá Khiêm, tác giả và ông Trịnh Bá Khiêm, tác giả và Trịnh Bá Phương. Nguồn: Trương Duy Nhất
