Đôi lời: Thêm một bài nữa liên quan tới trang Ba Sàm và người điều hành trang. Rất mong cuộc thảo luận về chủ đề này sẽ dừng lại sau bài viết dưới đây, bởi còn nhiều vấn đề khác đáng phải quan tâm hơn…
____
Thạch Đạt Lang
Tôi biết đến trang Anh Ba Sàm, cơ quan ngôn luận của Thông Tấn Xã Vỉa Hè chỉ trong thời gian gần đây, chưa quá một năm. Trước đó, tôi có nghe đến tên ông Nguyễn Hữu Vinh, một cựu sĩ quan công an của chế độ CSVN, người sáng lập ra trang ABS bị bắt cùng với cộng sự viên, bà Minh Thúy, nhưng quả thật không quan tâm tới sự kiện này. Tôi chỉ đơn giản nghĩ rằng ông Nguyễn Hữu Vinh bị bắt thì cũng giống như Tạ Phong Tần, Điếu Cầy Nguyễn Văn Hải, Cù Huy Hà Vũ…, công an sẽ giam giữ, điều tra, kết án… rồi lại trao đổi với Mỹ, trang Anh Ba Sàm sẽ phải đóng cửa khi ông Vinh, bà Thúy bị bắt cách đây khoảng hai năm rưỡi.
 |
| Nghị sĩ và Tham tán Chính trị Sứ quán CHLB Đức trước Tòa án Hà Nội, trong vụ xử sơ thẩm Ba Sàm 23-3-2016. Nguồn: Võ Văn Tạo |
Cho đến một ngày đầu tháng 11.2015, một người bạn, cũng là một người đàn anh qua email, khuyên tôi nên gửi bài cho ABS, có nhiều độc giả trong nước đọc hơn, trong khi trang Đàn Chim Việt (danchimviet.info) thường đăng bài chậm, dân trong nước ít người đọc vì khó vào. Anh bạn cũng cho tôi cái địa chỉ liên lạc, gửi bài.
Bán tín, bán nghi vì nghĩ rằng ABS đã bị dẹp tiệm, tôi gửi ngay một bài theo địa chỉ anh bạn đưa cho. Chỉ 2 tiếng đồng hồ sau, bài được “lên mạng” cùng một email thông báo của Ngọc Thu là bài đã đăng với đường link dẫn. Trong email, Ngọc Thu gọi tôi bằng bác, xưng cháu (cũng may tôi không phải họ Hồ).
Thật tình lúc đó, tôi nghĩ Ngọc Thu là tên hoặc bút hiệu một người trẻ tuổi nào đó trong ban biên tập có nhiều người của trang ABS, khoảng 30 tuổi hoặc trẻ hơn nên không đính chính chuyện xưng hô. Tuy nhiên sau đó, khi tò mò “lướt mạng”, đồng thời tìm đọc lại những bài đã đăng trên ABS, tôi mới biết mình lầm. Tôi không ngờ sau khi Nguyễn Hữu Vinh bị bắt, trang ABS chỉ có một mình Ngọc Thu phụ trách toàn bộ các công việc biên tập với số lượng bài vở đa dạng đến chóng mặt.
Nhìn vào bài vở trong từng ngày được đánh số rõ ràng, tôi thấy trung bình mỗi ngày có khoảng 15 bài mới. Có lần Ngọc Thu cho biết, những ngày đặc biệt, cô phải làm việc đến lúc ngủ gục trước máy tính với 30 bài, thuộc nhiều thể loại, từ tin tức đến bình luận chính trị, xã hội… các đề tài nóng, gây xôn xao, ồn ào, “bức xúc” trên cả nước, chỉ thiếu phần văn nghệ, thi hoa hậu và tin xe cán chó…
Số lượng bài vở phong phú kích thích tôi tìm hiểu thêm về Ngọc Thu. Dùng Google search, tôi tìm được tấm ảnh một phụ nữ mặc áo màu cam tên Đinh Ngọc Thu, hỏi lại Ngọc Thu, cô xác nhận chính là mình, tôi giật mình khi biết Thu không kém mình nhiều tuổi để gọi bằng bằng bác, xưng cháu, nhưng tôi và Thu không nhắc đến chuyện xưng hô này cho đến thời gian gần đây, khi Ngọc Thu giới thiệu con trai mình hành trình tập luyện trong lực lượng Thủy quân Lục chiến Mỹ (US Marine) ở Quantico, tiểu bang Virginia, trên facebook, tôi mới biết Ngọc Thu ở Mỹ và con gái tôi còn kém con trai Ngọc Thu đến 5-6 tuổi. Nếu “rủi ro” một ngày nào đó, con trai Ngọc Thu gặp con gái tôi, mà “lỡ” có duyên nợ với nhau, Ngọc Thu và tôi trở thành anh chị sui gia thì chuyện xưng hô này sẽ lộn tùng phèo hết.
Trở lại trang Anh Ba Sàm. Nếu chỉ có một người làm việc, việc biên tập, đăng bài với số lượng trung bình từ 15 bài/ngày ở 3 nơi: anhbasam.wordpress, basamnews.info, facebook, đồng thời trả lời email sẽ mất bao nhiêu thời gian? Độc giả hãy thử đọc cho kỹ một bài, so sánh với tin tức nhận được qua các tờ báo trong nước, tìm kiếm hình ảnh liên hệ tới đề tài, bài viết, sửa lại lỗi chính tả, câu văn khi quyết định đăng, trao đổi với tác giả bài viết, sau đó đưa lên 2 địa chỉ của Ba Sàm, rồi vào facebook đăng tiếp, xong gửi email trả lời, cám ơn. Tôi tin rằng không dưới 60 phút/ một bài, nhanh lắm thì cũng phải 50 phút/bài.
Tìm hiểu thêm, tôi mới biết là Ngọc Thu đã bắt đầu cộng tác, làm việc với Nguyễn Hữu Vinh ở trang ABS, trước khi ông bị bắt rất lâu. Lúc đó trang ABS còn mở phần đóng góp ý kiến cho độc giả, phần dịch thuật các bài báo bằng tiếng Anh liên quan đến tình hình Việt Nam và duyệt xóa ý kiến của độc giả hay DLV vào nhục mạ, vu khống, xả rác… do Ngọc Thu phụ trách nhưng gần như ẩn danh, ít người biết đến. Cho đến lúc ông Nguyễn Hữu Vinh đi tù, mọi người mới biết đến Ngọc Thu chính thức đảm nhiệm toàn bộ trang blog ABS. Phần đóng góp ý kiến của độc giả không thể duy trì vì Ngọc Thu không thể cáng đáng nổi. Cách đây vài tháng Ngọc Thu có mở thử lại phần này trong mấy ngày nhưng sau đó đóng lại vì không thể kiểm soát nổi.
Ai có khả năng làm việc trên 12 tiếng đồng hồ trong ngày, không nghỉ ngơi trước màn hình, một tuần lễ 7 ngày, một tháng 30-31 ngày, một năm 365 ngày không nghỉ hè, không du lịch, không một đồng lương, bỏ cả thời gian chăm sóc gia đình, chồng con, hơn thế nữa còn phải trả chi phí cho domain, thuê mướn máy chủ, bảo trì trang mạng và các dịch vụ chống tin tặc? Nơi tôi làm việc trước đây, hãng quy định, để giữ gìn sức khỏe cho nhân viên, những người làm việc với computer không được ngồi quá 6 giờ đồng hồ/ một ngày trước máy tính, kể cả programmer, chuyên viên IT… Chen giữa những giờ làm việc trước màn hình là những buổi thảo luận, tập thể dục, giải trí, cà phê, bánh ngọt… Liệu những người vào trang ABS đọc tin hàng ngày, có mấy ai quan tâm đến những gì mà cô Ngọc Thu đã phải trải qua trong suốt bao nhiêu năm qua?
Giả sử có người đưa ra nghi ngờ: Ngọc Thu nhận tiền, làm việc cho ai đó, được trả lương thì sao? Đồng ý! Nhưng phải hỏi thêm, nếu trả lương cho Ngọc Thu thì ai có thể trả và trả mức lương nào cho tương xứng với một sức làm việc như thế trên nước Mỹ, ở California? Chế độ CSVN thì chắc chắn là không rồi. Chính phủ Mỹ, CIA…? Chính phủ Mỹ giầu thật, nhưng họ có hàng ngàn thứ để lo, liệu họ có cần phải bỏ tiền ra trả cho một blogger nào đó, làm những việc phục vụ dân chúng ở xứ xa lắc, xa lơ nào đó, chẳng liên quan đến họ? Cộng đồng Người Việt Hải Ngoại? Lại càng không thể vì chẳng ai dư giả đến độ bỏ tiền ra đóng góp cho một trang báo online để đọc những tin tức, những bài bình luận không liên quan nhiều nhặn gì đến mình… Đi làm hộc sì dầu, 2-3 job quần quật, suốt ngày lo nghĩ, tối nằm mơ màng chỉ thấy bill sa tối tăm mặt mũi, tiền đâu mà chi cho những viêc không ăn nhậu tới mình?
Hãy tưởng tượng như thế để thấy sức làm việc âm thầm, công lao duy trì trang ABS là một cố gắng tuyệt vời, một sự hy sinh lớn lao, đáng kính nể của một phụ nữ nhỏ nhắn không cao quá 1.60m, không nặng trên 45kg, đã dồn hết tâm trí, khả năng vào một công việc không hề đem lại cho mình một chút lợi lộc, danh tiếng nào trong suốt mấy năm qua, chỉ với một mục đích duy nhất, duy trì mạng thông tin chính trực, đúng đắn, kịp thời cùng những bài tham luận chính trị, nâng cao trình độ dân trí cho người Việt Nam.
Bên cạnh sự hy sinh to lớn đó cũng phải kể đến sức chịu đựng của người bạn đời của Ngọc Thu. Không có tình yêu thương vô hạn, sự thông cảm của người bạn đời, Ngọc Thu không thể giữ được trang ABS tồn tại, đứng vững đến ngày hôm nay sau nhiều lần bị hacker đánh phá, hư hại nặng nề.
Tôi không quen biết nhiều về Ngọc Thu, tất cả chỉ là những liên lạc qua email với những nhận định, phê bình của Ngọc Thu về các bài viết của tôi, cùng những đề nghị cho các bài sắp tới. Nhiều bài của tôi khi gửi tới trang ABS, Ngọc Thu thẳng thắn từ chối, không đăng với những lý do như: không thích hợp với người dân trong nước, thiếu hoặc lý luận không đúng, không dẫn chứng cụ thể, có tính công kích cá nhân…
Trong loạt 15 bài vừa qua của Người Buôn Gió viết về Trịnh Xuân Thanh, chỉ cần một chút suy nghĩ, độc giả dễ dàng nhận thấy cái phóng đại, tưởng tượng, pha trộn thật giả sự việc cho hấp dẫn trong văn phong của Gió. Điều đó không ai cấm cản hoặc chê bai, chỉ trích, tuy nhiên nó sẽ làm cho bài viết mất đi tính phóng sự. Do đó khi viết bài về những sự việc Gió kể, tôi cũng dùng đúng thể văn như vậy, nhưng không hề xúc phạm, nhục mạ cá nhân Người Buôn Gió hay bất cứ người nào được đề cập trong bài, trừ hai nhân vật Nguyễn Phú Trọng, Nguyễn Tấn Dũng, dưới mắt tôi là 2 tội đồ của dân tộc Việt Nam, còn ai muốn bênh vực họ là quyền của người đó.
Độc giả dễ dàng nhận thấy tất cả các bài viết của Gió về Trịnh Xuân Thanh đều được đăng tải trên trang ABS, tuy nhiên trong bài Tản Mạn Ba Sàm mà Buôn Gió mới viết đăng cách đây ít ngày, đăng trên Anh Ba Sàm, nói về Nguyễn Hữu Vinh, Buôn Gió chỉ ca ngợi ông Nguyễn Hữu Vinh lên tận trời xanh, không hề có một dòng hay một chữ nào nói đến Ngọc Thu. Tệ hơn nữa là Buôn Gió đã chỉ trích gián tiếp Ngọc Thu như sau:
Trích: “Ba Sàm không có chuyện đó, anh là một người làm báo lớn, một nhân cách lớn và hướng đến một mục đích lớn. Cái khoảng trống mà anh để lại trong nền thông tin lề dân bây giờ vẫn là một khoảng trống mà chưa có trang tin, người làm tin nào có thể thay thế được. Thậm chí có thể còn là nhiều năm nữa cũng không có cá nhân nào, nhóm nào có thể thay thế được. Bởi không nhiều người hội tụ được những điểm ưu việt như anh.
Những năm trước khi Ba Sàm còn chưa bị bắt, lượng thông tin ngồn ngộn, phong phú, hấp dẫn của trang Ba Sàm khiến cho bất cứ người nào muốn tìm hiểu, đều sáng dậy mở trang Ba Sàm đầu tiên để theo dõi. Những tin nóng hổi đều được cập nhật ở đây, và có những tin rất quan trọng cho những người tìm hiểu về chuyên môn hay vụ việc nào đó. Tôi thích nhất ở Ba Sàm không phải là những tin nóng hổi, nhanh nhất…mà là những mẩu tin tưởng chừng như vun vặt vì dụ ông này thăm chỗ kia, đơn vị này ký kết cái nọ, cuộc gặp mặt của hội đoàn của đảng ở đâu đó…. đấy chính là những tư liệu bổ sung quý báu cho những bài viết của tôi.
Bây giờ thì mỗi lần viết, tôi phải tự lần mò đi tìm, đi tra mất rất nhiều thời gian hơn”.
Một facebooker, ông Mai Tú Ân đã thẳng thắn phê bình Người Buôn Gió, tôi không lặp lại trong bài viết này làm gì.
Một facebooker và là một nhà báo trong nước, ông Mạnh Kim cũng có một bình luận trên Facebook như sau:“Trang Basam đã đăng trọn hồ sơ Trịnh Xuân Thanh của Bùi Thanh Hiếu, tạm gác lại tôn chỉ thông tin sự thật của mình. Ấy là hành động “mua vui”. Người điều hành basam đã bỏ hết công ăn việc làm để ôm trang basam. Ấy cũng là hành động “mua vui” cho thiên hạ mà còn bị tai tiếng nghi ngờ. Thế giới này thật lắm trò vui”.
Tôi không muốn phê bình, chỉ trích Người Buôn Gió vì hoàn toàn không quen biết ông. Tất cả những gì tôi biết, nhận định về Buôn Gió, chỉ qua những lời tự bạch cùng các bài viết của chính ông, do đó tôi chỉ có thêm một câu hỏi: Một dân giang hồ, từng trải, lúc nào cũng tự hào là tôn trọng nghĩa khí, giữa đường thấy chuyện bất bình chẳng tha, lại có thể hành xử như vậy được ư?
Đoc thêm