Thư của các Tổ chức Xã hội Dân sự Độc lập kêu gọi
ủng hộ việc khởi kiện công ty Formosa
Ngày 30-06-2016, trong cuộc họp báo tại Hà Nội,
chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã chính thức thông báo 3 điều quan trọng: 1- công
ty Formosa tại Vũng Áng, Hà Tĩnh là thủ phạm gây ra thảm họa thủy sinh vật chết
hàng loạt và biển nhiễm độc nặng tại 4 tỉnh miền Trung; 2- Formosa chấp thuận
bồi thường thiệt hại với số tiền 500 triệu đô-la Mỹ; 3- Việc khởi tố Formosa hay
không thì cơ quan tố tụng tư pháp sẽ xem xét, Chính phủ chẳng can thiệp !?!
Công luận đã chẳng hài lòng về các kết luận này, vì chính phủ chỉ nói đến thủ
phạm mà không đề cập đến các đồng phạm; ngửa tay nhận số tiền bèo bọt mà chẳng
thông qua những cuộc khảo sát đầy đủ về thiệt hại môi trường và sức khỏe; biện
luận cho việc cân nhắc chuyện khởi tố thủ phạm bằng ngạn ngữ nhân gian “Đánh kẻ
chạy đi chứ không đánh kẻ chạy lại” !?!
Từ đó đến nay, Formosa lại bị vạch trần thêm nhiều sai phạm nghiêm trọng là
chôn chất thải độc chưa xử lý tại nhiều nơi trên đất nước; các quan chức đã đưa
công ty khét tiếng “tội phạm môi trường toàn cầu” này vào Việt Nam, cho nó rất
nhiều điều kiện ưu đãi, cũng như đã lắm phen bao che cho nó trước ngày 30-06, vẫn
chẳng hề hấn gì; nhiều cuộc biểu tình của công dân, đặc biệt ngư dân lâm nạn,
đề đòi bồi thường đầy đủ về và đưa thủ phạm ra tòa, đã bị nhà cầm quyền đàn áp
khốc liệt.
I- Chúng tôi, các tổ chức xã hội dân sự độc lập ký tên dưới đây, tán thành việc
đưa Formosa ra trước công lý vì những lý do như sau:
1-
Lý do dân sự: Formosa đã gây thiệt hại cho hàng triệu con người làm
những nghề liên quan đến biển: đánh bắt nuôi trồng thủy sản, dịch vụ tàu thuyền
ngư nghiệp, du lịch sinh thái duyên hải. So với hơn 60 tỷ đôla mà công ty
British Petroleum đã phải trả cho các nạn nhân vụ tràn dầu ở vịnh Mexico năm
2010, số tiền bồi thường 500 triệu đôla (=11 ngàn tỷ đồng) của Formosa hoàn
toàn nực cười, chẳng thấm vào đâu, kiểu bố thí cho nạn nhân, khiến người dân
cảm thấy bị lăng nhục. Ngay cả quốc tế, như Quỹ Ethecon tại Đức (công tố của
Formosa) và chính phủ Đài Loan (quê hương của Formosa) cũng phê phán rằng như
thế là vô cùng ít ỏi.
Đang khi đó, chính phủ VN tự tiện đoạt quyền của các nạn nhân để đón nhận số
tiền ấy và chi dùng, phân phối nó cách tùy tiện. Trong thực tế, việc hỗ trợ ngư
dân (chưa nói đến các ngành nghề khác) đã chẳng tới đâu (trung bình vài chục ký
gạo mỗi người và vài triệu đồng mỗi hộ). Việc nhà nước thu mua hải sản đánh bắt
xa bờ cũng chỉ là hứa cuội. Vô số người dân 4 tỉnh miền Trung phải tha phương
cầu thực. Hôm 10-08-2016 lại có tin động trời cho hay: Formosa được Tổng cục Thuế dự kiến miễn thuế và hoàn thuế với số
tiền hơn 10.450 tỷ đồng (chủ yếu do bị thiệt hại từ sự cố biểu tình
ngày 13-5-2014 lúc Trung Quốc hạ đặt giàn khoan Hải Dương 981 tại vùng biển và
thềm lục địa VN). Điều này khiến dư luận càng thêm công phẫn và các nạn nhân
càng thêm ngao ngán.
2-
Lý do hình sự: Với việc đặt ống xả thải ngầm dưới biển, để xảy ra sự
cố mất điện nhiều ngày, đẩy vào đại dương hàng chục, thậm chí hàng trăm ngàn
khối nước thải sinh hóa, giết chết tôm cá hàng loạt từ tầng mặt xuống đáy sâu,
tiêu diệt các rặng san hô thuộc 4 tỉnh miền Trung, Formosa quả đã phạm tội ác
đối với môi trường. Từ đó nó gây nạn đói, cảnh thất nghiệp, nhiễm độc thức ăn,
tổn hại sức khỏe cho dân Việt trong hiện tại lẫn tương lai, thành thử phải bị
truy tố. Chính Quỹ Ethecon cũng cho rằng: “Những kẻ chịu trách nhiệm của
Formosa phải bị đưa ra tòa và xét xử thích đáng. Tội ác về môi trường phải được
điều tra triệt để, từ phía tập đoàn cũng như từ phía chính phủ… một sự bồi
thường công minh và tương xứng phải được bảo đảm, cũng như sự trừng phạt thích
đáng những kẻ chịu trách nhiệm, phải được thực thi”. (Thông cáo báo chí
ngày 16-08-2016)
Đang khi đó, chính phủ VN không thấy có kế hoạch làm sạch biển cách triệt để và
hữu hiệu. Chính Quỹ bảo vệ Biển của Đức trong Thông cáo báo chí ngày 26-07-2016
đã xác nhận điều ấy. Quỹ này còn cho biết chuyên gia của họ (được mời riêng tư
chỉ để góp ý cho báo cáo soạn sẵn của Viện Hàn lâm Khoa học VN) không được phép
lấy mẫu chất độc để nghiên cứu. Mới đây, ngày 22-08-2016, tại Quảng Trị, bộ Tài
nguyên Môi trường đã tổ chức hội nghị công bố rằng sau khi quan trắc môi
trường, nay bộ xác nhận biển 4 tỉnh Miền Trung đang tự làm sạch, nước biển đã
đạt quy chuẩn để tắm và nuôi thủy sản !?! Với những phát biểu lấp lửng, thiếu
những bằng chứng khoa học thuyết phục, không có sự xác nhận của các tổ chức
quốc tế độc lập, hội nghị này bị đánh giá là mỵ dân, lừa đảo! Công luận cho
rằng chỉ quan trắc môi trường, nghĩa là chỉ theo dõi chứ chưa có hoạt động
thanh tẩy thì không thể nào vùng biển đó tự sạch được trong thời gian mấy
tháng. Khi vịnh Minamata ở tỉnh Kumamoto (Nhật Bản) bị nhiễm thủy ngân, phenol
và cyanur vào nửa đầu thế kỷ XX, chính phủ Nhật phải mất 40 năm ra sức nạo vét
lòng biển với gần 50 tỷ yen mới dám tuyên bố đã làm sạch biển.
Ngoài ra, nhiều tin tức cho hay các thợ lặn, ngư dân bị nhiễm độc từ nước biển
hay tôm cá miền Trung đã gặp nhiều khó khăn trong việc xét nghiệm và chẳng được
cho kết quả chuẩn xác. Theo VTC News ngày 20-7-2016, công an huyện Quảng Trạch
đã thông báo nguyên nhân tử vong của thợ lặn Lê Văn Ngày là bị suy tim cấp,
không phải bị nhiễm độc. Nhiều người dân miền Trung tiếp tục chết vì nghe lời
nhà nước ăn hải sản ngấm độc chất.
3-
Lý do quốc phòng: Vụ nhiễm độc biển đã khiến ngư dân bốn tỉnh miền
Trung không còn có thể ra khơi đánh cá để “trở thành những cột mốc di động bảo
vệ chủ quyền biển của Việt Nam”. Điều này lại xảy ra trong bối cảnh Trung Cộng
ngày càng tung hoành hung hãn tại Biển Đông sau phán quyết lên án Đường Lưỡi bò
của Tòa Trọng tài Thường trực hôm 12-07-2016. Nhiều nhà nghiên cứu trong và
ngoài nước cũng chỉ ra rằng đằng sau Formosa là Trung Cộng: một công ty Trung
Cộng, Tập đoàn Luyện kim Trung Quốc (China Metallurgical Group Corporation-MCC)
là nhà thầu chính của Formosa Vũng Áng, đã trực tiếp xây dựng lẫn vận hành khu
công nghệ thép này, và chính nó là thủ phạm gây ra thảm họa.
Đang khi đó, chính phủ VN quyết tâm duy trì sự hiện diện và hoạt động của
Formosa (nghĩa là toàn bộ các công ty đang làm việc tại khu gang thép Vũng
Áng), đồng thời không ngớt công bố chủ trương và xem ra chỉ có chủ trương đổi
nghề cho ngư dân: chuyển sang lâm nghiệp, nông nghiệp hoặc xuất khẩu lao động,
đúng như một trong 5 yêu cầu và cam kết của Formosa khi tuyên bố chấp nhận bồi
thường nhân cuộc họp báo ngày 30-6-2016, và nội các Nguyễn Xuân Phúc hôm ấy đã
đồng thuận chuyện này. Phải chăng như thế là lọt vào hay thuận theo âm mưu độc
chiếm toàn bộ Biển Đông của Tàu cộng và tiến dần tới việc thực hiện kế hoạch
Hán hóa VN của mật nghị Thành Đô?
II- Từ những lý do và tình hình nói trên, chúng tôi tuyên bố:
1- Ủng hộ việc các nạn nhân thảm họa môi trường biển –với sự trợ giúp của nhiều
tổ chức– đang thu thập hồ sơ, chứng cứ để đưa thủ phạm Formosa và các đồng phạm
của nó ra trước vành móng ngựa. Nếu tự cho mình là “của dân, do dân, vì dân”,
chính phủ Việt Nam phải hoàn toàn hỗ trợ nhân dân trong động thái pháp lý cần
thiết và chính đáng này.
2- Hoan nghênh việc các công dân, đặc biệt các giáo dân thuộc Giáo phận Vinh,
xuống đường để tố cáo tội ác của Formosa, đưa nó ra tòa án, bắt nó đền bù đầy
đủ rồi tống xuất nó khỏi Việt Nam. Nếu ý thức “tai họa này, tất cả giang sơn
phải gánh chịu”, Đồng bào Việt Nam và toàn thể mọi tín đồ hãy hiệp thông bằng
cách đồng loạt biểu tình liên tục và đông đảo khắp cả nước, để chúng ta có môi
trường sạch sẽ, xã hội sạch sẽ, đạo đức sạch sẽ và chính trị sạch sẽ!
3- Kêu gọi đồng bào ngoài nước và mọi chính phủ dân chủ, mọi tổ chức nhân quyền
hãy ủng hộ nhân dân Việt Nam đòi quyền sống an lành trong một môi trường trong
sạch, đòi quyền sống tự do trong một thể chế dân chủ, đòi quyền sống hạnh phúc
trong một quốc gia độc lập. Nhân dân Việt Nam đã chịu đựng quá đủ tai ách độc
tài đảng trị và nguy cơ ngoại bang xâm lấn.
Làm tại Việt Nam ngày 30 tháng 08 năm 2016
Các tổ chức xã hội dân sự độc lập đồng ký tên.
01- Diễn đàn Bauxite Việt Nam. Đại diện: GS Phạm Xuân
Yêm.
02- Diễn đàn Xã hội Dân sự. Đại diện. Ts Nguyễn Quang
A
03- Giáo hội Liên hữu Lutheran Việt Nam-Hoa Kỳ. Đại
diện: Ms Nguyễn Hoàng Hoa.
04- Giáo xứ Phú Yên (1200 giáo dân). Đại diện: Lm Đặng
Hữu Nam
05- Hội Ái hữu Tù nhân Chính trị và Tôn giáo Việt Nam.
Đại diện: Ông Nguyễn Bắc Truyển.
06- Hội Anh em Dân chủ. Đại diện: Mục sư Nguyễn Trung
Tôn.
07- Hội Bảo vệ Quyền tự do tôn giáo. Đại diện: Cô Hà
Thị Vân.
08- Hội Bầu
bí tương thân. Đại diện: Ông Nguyễn Lê Hùng
09- Hội Cựu Tù nhân Lương tâm. Đại diện: Bs Nguyễn Đan
Quế và Lm Phan Văn Lợi.
10- Hội Cựu Tù nhân Lương tâm Công giáo. Đại diện: Anh
Nguyễn Văn Oai
11- Hội Giáo chức Chu Văn An. Đại diện: Thầy
Vũ Mạnh Hùng
12- Hội người dân đòi quyền sống. Đại diện: Bà Hồ
Thị Bích Khương.
13- Khối Tự do Dân chủ 8406. Đại diện: Lm Nguyễn Văn
Lý và Ks Đỗ Nam Hải
14- Người
Bảo vệ Nhân quyền. Đại diện: Ông Vũ Quốc Ngữ
15- Mạng lưới
Blogger VN. Đại diện: Bà Phạm Thanh Nghiên
16- Nhóm Linh mục Nguyễn Kim Điền. Đại diện: Lm Nguyễn
Hữu Giải và Lm Nguyễn Công Bình
17- Phong
trào Lao động Việt. Đại diện: Cô Đỗ Thị Minh Hạnh
18- Phong trào Liên đới Dân oan. Đại diện: Bà Trần
Ngọc Anh
19- Sài Gòn Báo. Đại diện: Linh mục Lê Ngọc Thanh.
20- Tuổi trẻ lòng nhân ái. Đại diện: Anh Thái Văn Dung
Các tổ chức chính trị đồng
ký tên.
01- Đảng Việt Tân. Đại diện:
Ông Hoàng Tứ Duy
02- Đảng Dân chủ Nhân dân. Đại
diện: Bs Lê Nguyên Sang