Ngày 19/12/1993, con gái Chủ tịch Cuba Fidel Castro Ruz
là Alina Fernandez Revuelta 37 tuổi cải trang trốn ra nước ngoài, sống lưu vong
ở Mỹ và im hơi lặng tiếng. Thế nhưng trước ngày FidelCastro phải vào bệnh viện
để làm một ca phẫu thuật ruột khá phức tạp (7/2006), Alina bỗng dưng đồng ý để
tuần báo « Luận chứng và sự kiện » (Argumenty i Fakty, củaNga) phỏng
vấn. Lần đầu tiên bà công bố một số chuyện chưa ai biết về cha mình.
TUỔI THƠ ẤU HẠNH PHÚC
Từ bé tôi đã gọi cha mình bằng tên của ông – Fidel. Sau
này khi biết ông là cha đẻ mình, tôi cũng chưa bao giờ trước mặt ông gọi ông là
« bố » ; vì tôi đã quen gọi cái tên Fidel, nếu gọi khác đi tôi
thấy ngường ngượng thế nào ấy.
Năm lên 3 tuổi, lần đầu tiên tôi gặp Fidel. Hôm ấy một
người đàn ông lạ mặt cao lớn oai vệ, râu ria xồm xoàm, miệng ngậm xì-gà xuất
hiện trong nhà tôi. Ông nhả khói um nhà, mới đầu tôi còn chưa nhìn rõ mặt ông –
vì nó bị một làn khói xanh che mất. Ông bảo mẹ tôi 1: « Em xem này, con bé xinh ghê !
Trông cứ như một cuộn lông cừu ấy ! » Rồi ông dúi vào tay
tôi chiếc hộp, cười bảo : « Đây
là quà tặng con –Mặt
Trời của ta. » Trong hộp có một con búp bê bằng nhựa mặc quân
phục màu xanh ô-liu, mặt đầy râu. Bà ngoại tôi tỏ vẻ không vừa lòng bảo mẹ tôi:
« Fidel lấy tượng mình
làm quà cho trẻ con, anh ta thật quá đề cao mình đấy. » Chẳng
hiểu tại sao tôi cũng không thích con búp bê nhựa ấy nữa. Thế là tôi bèn xông
đến túm lấy bộ râu của ông. Vì chuyện này, tôi bị mẹ mắng cho một trận nên
thân.
Trong mắt Fidel, tôi là vầng mặt trời của ông ấy. Từ đó
trở đi, mỗi lần gặp tôi, bao giờ ông cũng âu yếm gọi tôi là « Mặt trời của ta ».
Mẹ tôi cùng Fidel hoàn toàn đắm chìm trong tình yêu
thương nhau. Dĩ nhiên, bác sĩ Orlando Fernandez chồng mẹ tôi biết tất cả những
chuyện ấy. Thực ra mối quan hệ vợ chồng giữa hai người lâu nay chỉ còn hữu danh
vô thực. Nhưng họ đành gắng chịu đựng, vì hai người đều theo đạo Ki-Tô, ly dị
bị coi là điều không thể tưởng tượng được. Sau cùng họ cãi nhau rồi chia tay.
Mẹ tôi say mê làm công tác cách mạng, Fernandez cũng dốc sức vào việc chữa chạy
các thương binh.
Cho tới năm tôi lên 10 tuổi, mẹ tôi mới cho tôi biết Fidel
là cha đẻ của tôi. Đến lúc ấy tôi mới hiểu tại sao Fidel lại quý tôi như vàng.
Lần nào đến nhà, ông cũng mang cho tôi đủ thứ quà và bế tôi ngồi lên lòng.
Những lúc ấy mẹ tôi lại nhìn hai cha con chúng tôi với ánh mắt trìu mến. Dần dà
tôi bắt đầu quyến luyến ông, không muốn rời ông một bước, lần nào tôi cũng
không cho ông đi. Tôi còn nhớ ông mỗi khi lâu ngày không thấy ông đến. Nhưng
sau này thì tôi chẳng cần nhớ ông làm gì nữa, vì hình ảnh ông hầu như lúc nào
cũng xuất hiện trên màn hình. Có lần Fidel diễn thuyết liền một mạch 12 tiếng
đồng hồ !
 |
Fidel (trái), Che Guevara và Aleida (s. 1960, con gái của Che);
|
Fidel rất thích dỗ tôi chơi. Ông khéo tay, hay lấy quân bài làm trò, hoặc lấy các miếng gỗ xếp thành nhà, hoặc dán diều cho tôi chơi. Có lần tôi khóc ầm ỹ đòi : « Mẹ ơi, mẹ gọi điện thoại cho Fidel bảo ông ấy mau đến nhà mình đi, con muốn Fidel sống cùng với mẹ con mình ! » Nhưng mẹ tôi chỉ lạnh nhạt trả lời là Fidel bây giờ đã thuộc về nhân dân rồi.
Những người hiếu kỳ hay hỏi tôi: « Cháu là con gái rượu của lãnh tụ cao
nhất nước, như vậy cháu có được hưởng đặc quyền gì không ? »
Lần nào tôi cũng trả lời ngay là không. Thế nhưng nếu hai việc sau đây có thể
gọi là đặc quyền, thì có lẽ cũng chỉ có hai việc đó mà thôi.
Việc thứ nhất. Sau ngày cách mạng thắng lợi, có một thời
gian nhà tôi không có gì để ăn, hầu như đến bữa chẳng phải nấu nướng nữa. Nhưng
mẹ tôi là người khí khái, xưa nay chưa bao giờ ngửa tay xin bố tôi thứ gì. Một
hôm bố tôi về nhà đúng lúc mẹ đang bắt tôi phải ăn món đậu hạt, còn tôi thì
khóc ầm ỹ không chịu ăn. Fidel không ngờ chúng tôi lại thiếu thực phẩm như vậy.
Ông hỏi : « Alina
sao thế ? Con bé hồi này trông nhợt nhạt quá, hay là ốm rồi ? »
Cuối cùng ông hiểu ra mọi chuyện. Sau đấy lập tức có người mang sữa cho chúng
tôi – đây là sữa sản xuất tại nông trại của cha tôi.
Việc thứ hai. Fidel kiếm cho mẹ con tôi một căn hộ trong
khu nhà của những người giàu và một chiếc ô tô. Có điều, nhà tôi từ trước cách
mạng đã có một tòa nhà rất to. Ngoài ra chúng tôi chưa được hưởng bất cứ đặc
quyền nào khác.
LẤY CHỒNG MẤY LẦN, BỐ KHÔNG CHỊU ĐƯỢC
Khi lần đầu tiên tôi ngỏ ý muốn lấy chồng, cha tôi rất
không vui. Ông tìm mọi cách ngăn cản, thậm chí còn mắng tôi một trận. Sau đó
tôi bình tâm nghĩ lại, thấy cha làm như thế cũng có lý, vì tôi mới 16 tuổi còn
bạn trai tôi thì đã 30.
Fidel rất không ưa người tôi chọn. Ông tức giận bảo: “Con còn là một đứa trẻ miệng chưa hết
hơi sữa mà đã vội lấy chồng để làm gì hả ? Nếu không chịu nghe lời bố thì sau
này con không còn là con gái của bố nữa !” Nhưng tôi nhất quyết lấy
chồng, cuối cùng ông đành chịu thua, phảy tay nói: “Thôi vậy, con muốn làm gì thì làm !”
 |
| Fidel và Alina trong ngày cưới Alina năm 1973 |
Chồng thứ hai của tôi là một chiến sĩ đặc công, từng
chiến đấu ở Congo (Công-gô). Fidel rất thích anh. Nhưng chúng tôi cũng chẳng chung
sống được bao lâu, vì tôi nhanh chóng đòi ly dị. Cha tôi lại một lần nữa bực
lắm.
Sau đấy ông ra lệnh cho anh bạn trai mới của tôi phải
viết một bản lý lịch. Tưởng là sẽ bị cơ quan an ninh nhà nước bắt giam, anh ấy
trốn vào sứ quán Mexico ở Cuba.
Khi sắp cưới lần cuối cùng, tôi có nói cho Fidel biết.
Lúc ấy ông thậm chí chẳng hỏi gì, cứ tiếp tục nói câu chuyện đang dở. Cha tôi
thích nói nhưng không thích nghe. Khoảng một giờ sau, chợt nhớ lại việc tôi vừa
nói, cha sầm mặt hỏi: “Con
có thể cho bố biết, vật hy sinh tiếp theo của con là ai không ?”
 |
| Fidel Castro Ruz và Alina Fernandez Revuelta |
Cuba từng có một thời gian quan hệ vô cùng khăng khít với
Liên Xô, cho nên hồi ấy tôi quyết định học tiếng Nga. Khi tôi ra trường, thấy
tôi nói thạo tiếng Nga, Fidel mừng rỡ bảo: “Hay
quá, bố gửi con đi Moskva học hóa học nhé !” Nhưng tôi thích học y
khoa. Cuối cùng cha tôi đành nhượng bộ, song rõ ràng việc này khiến ông không
vui. Từ đó trở đi nghề gì tôi cũng làm, thậm chí làm cả người mẫu chụp ảnh. Đây
là nghề cha tôi ghét nhất. Một tờ báo nước ngoài đưa tin tôi làm nghề này dưới
đầu đề chạy suốt trang báo: “Con
gái riêng của Castro ăn nên làm ra”. Biết việc ấy, Fidel càng không
thích tôi làm người mẫu.
Cũng từ đó trở đi hai cha con tôi bất đồng ý kiến với
nhau trên nhiều vấn đề. Tôi hay tranh cãi với cha và cảm thấy như luôn có người
nghe lén điện thoại của mình. Nhiều người nói bóng nói gió là nếu tôi không
chịu ngừng nói những lời chống chủ nghĩa xã hội thì tôi sẽ bị đưa vào nhà
thương điên.
Trong hoàn cảnh như vậy, tôi chỉ chờ dịp trốn ra nước
ngoài. Vì đã biết rõ hệ thống theo dõi của cơ quan an ninh nên tôi hoàn toàn có
thể “chơi” lại họ. Tôi chuẩn bị rất kỹ: trước hết kiếm một tấm hộ chiếu Tây Ban
Nha giả, đồng thời tôi tập nói giọng nặng như người Castilia 2, và ăn
nhiều cho tăng cân. Sau đó tôi trang điểm phấn son hệt như một mệnh phụ quý
phái rồi lên máy bay ở sân bay Havana. Các nhân viên kiểm tra chẳng ai nhận ra
tôi. Nhờ đó tôi đi thoát. Trước hết tôi xuống sân bay Madrid, sau đó bay đến Mỹ.
Cha tôi khó lòng tin được rằng cô con gái rượu của mình
lại có thể bỏ ông ra đi bằng cách ấy. Điều làm ông đau lòng hơn là nó lại trốn
sang đất nước ông coi là kẻ thù chính – nước Mỹ. Fidel nổi cơn lôi đình. Ngày
thứ hai sau hôm tôi bỏ trốn, toàn bộ nhân viên liên quan ở sân bay Havana bị
bắt giam.
NHỚ LẠI TÌNH CHA CON
Chẳng ai không biết cái tên Fidel, nhưng rất ít người
biết ông còn một cái tên nữa là Alexandro.
Tất cả các con ông đều có hai tên, trong đó chữ cái đầu tiên của tên thứ hai
đều bắt đầu bằng chữ A. Đây là truyền thống cổ xưa của gia tộc Castro. Nghe nói
chữ A có thể đem lại sự may mắn và thành công. Ngoài ra người ta còn kính trọng
gọi Castro là Tư lệnh.
Fidel chính thức thừa nhận có 7 người con, trong đó có
tôi và 5 người con ông có hồi thập niên 80 với bà Dalia Valle 3.
Báo đài Cuba thường nói Castro hiến dâng cả đời mình cho
cách mạng cho nên không có thời gian lo chuyện gia đình, nhắc quá nhiều về cuộc
sống riêng của ông sẽ tổn hại tới hình ảnh cách mạng của ông.
Dân chúng đồn đại Fidel có 50 người con riêng – điều này
tôi không tin lắm. Tôi từng đọc một số bức thư tình cha mẹ tôi gửi cho nhau.
Năm 1953, Castro mới 26 tuổi dẫn đầu 134 thanh niên tấn công trại lính Moncada
định cướp vũ khí để tiến hành khởi nghĩa vũ trang trên toàn quốc. Do lực
lượng quá chênh lệch nên phần lớn các chiến sĩ đã hy sinh. Castro cũng suýt nữa
bị giết. Trong nhà tù, ông viết cho mẹ tôi nhiều bức thư thấm đậm tình yêu tha
thiết nồng nàn. Cuối mỗi bức thư ông đều nắn nót viết: “Người yêu em”, và hôn lên
bức thư trước khi gửi đi.
Fidel nói chuyện dí dỏm, hay pha trò và do đó được mọi
người mến mộ. Khi trò chuyện với con cái thỉnh thoảng ông cũng đùa cợt. Dĩ
nhiên các buổi nói chuyện nghiêm chỉnh thì vẫn nhiều hơn.
Một lần tôi hỏi ông tại sao bây giờ dù các cửa hiệu
nhập khẩu rất nhiều loại giày nhưng vẫn chẳng thể mua được đôi giày vừa chân.
Nghe xong cha bảo: “Mặt trời
của ta, bố lãnh đạo cả một quốc gia chứ đâu có quản lý công tác thương mại.”
Lúc đó tôi chẳng biết nói gì hơn.
Một lần khác, tôi kể cho cha biết nạn chợ đen hoạt động
rất mạnh, ngay cả công an cũng chịu bó tay. Biết thế, cha tôi rất không vui.
Ông thích nghe những tin rỉ tai. Không chỉ một lần ông hỏi tôi người ta bàn tán
về ông như thế nào, nhưng ông không quan tâm lắm tới những lời bàn tán cụ thể.
Fidel rất chú trọng giữ sức khỏe, không phải cứ sẵn rượu
là uống thỏa thích. Ông có cách dưỡng sinh riêng. Tuy trướcđây ông nghiện thuốc
lá nặng (đã cai từ lâu), nhưng rượu thì uống rất điều độ. Chưa bao giờ tôi thấy
ông say rượu, kể cả khi ăn tiệc. Cho nên Fidel hy vọng có thể sống tới 90 tuổi.
Ông luôn chú ý đến đồ ăn thức uống, rất kỹ tính, không ăn thứ có chứa hóa chất.
Cha tôi thích ăn ngon, rượu ngon; sau ngày cách mạng thắng lợi ông vẫn không bỏ
được hai cái thú đó. Ông thường xuyên tập thể dục thể thao. Fidel coi thường lối
sống xa xỉ và hưởng lạc, ông sống trong một căn nhà rất bình thường.
Hồi tôi học tiểu học, Fidel từng nói về ý định muốn xây
dựng Cuba thành một viện điều dưỡng quốc tế. Có thể nói ông đã thực hiện được
lý tưởng đó – Cuba có hệ thống y tế tốt nhất thế giới. Hàng năm nhiều người
nước ngoài đến đây chữa bệnh, họ đều khen ngợi tay nghề cao siêu của các thày
thuốc Cuba. Cha tôi cho rằng đây là một trong những thành tựu lớn nhất của ông.
Fidel có sức thu hút rất lớn. Nếu trò chuyện với ông một
lúc là bạn sẽ mê ông ngay – bẩm sinh Fidel đã như một thanh nam châm. Trong các
cuộc mít tinh có nhiều người chống đối ông, khi cha tôi nói xong, ai nấy đều
điên cuồng hô to: “Chủ nghĩa
xã hội hay là chết !” Sở dĩ suốt 50 năm qua Castro được đông đảo
dân chúng ủng hộ và đương đầu thắng lợi với Mỹ chính là do ông có sức thu hút
quần chúng rất mạnh.
Trong cuộc khủng hoảng tên lửa vùng biển Caribbe năm
1962, Fidel chủ trương trước hết phải tấn công Mỹ đã, vì thế khi thấy Khrushchev
thi hành sách lược mềm dẻo với Mỹ, ông rất ngạc nhiên và bất mãn. Dĩ nhiên nếu
Mỹ đánh trả thì Cu ba sẽ có thể hoàn toàn biến mất khỏi bản đồ, nhưng Fidel
chẳng hề nghĩ tới chuyện ấy. Nhớ lại khi còn nhỏ, có lần tôi nói trước mặt ông
rằng Khrushchev là đồ ngốc, Fidel chỉ cười không nói gì./.
Ghi chú của người dịch:
1.
Alina Fernández Revuelta (s.19/3/1956)là con gái của Fidel với bà Natalia
Revuelta Clews[Natalia « Naty » Revuelta], một nữ du kích hồi thập
niên 50 khi Fidel chiến đấu trên núi Sierra Maestra. Hồi ấy ông đã li dị với
người vợ thứ nhất là bà Mirta Diaz Balart (cưới tháng 10/1948; hai người có một
con trai là Fidelito, là Chủ tịch Ủy ban Năng lượngNguyên tử Cuba thời gian
1980-1992 – theo tư liệu của Phil Davison). Năm 1998, Alina viết Castro's Daughter: An Exile's Memoir
of Cuba, kể lại quãng đời ở Cuba. Alina có một chương trình phát
thanh tên là Simplemente Alina (Simply Alina) ở Miami (Mỹ). Bà có một con
gái. Trong lần trả lời phỏng vấn của tạp chid Foreign Policy, Alina nói bà gần gũi với chú
mình là Raul Castro hơn là với cha mình.
2.
Người Cuba nói tiếng Tây Ban Nha. Castilia là dân tộc đông người nhất tại Tây
Ban Nha.
3.
Sau ngày cách mạng thành công, Fidel sống với bà Dalia Soto del Valle, một cô
giáo trung học, được coi là vợ chính thức hiện nay (cưới không công khai) và có
5 con trai là Andro, Antonio, Alexis, Angel và Alex.
Nguyễn Hải Hoành lược dịch từ bản tiếng TQ.
Nguồn: Theo Văn Hóa Nghệ An