Nguyễn Đình Cống
Mấy lâu nay có phong trào rầm rộ về 50 năm thực
hiện Di chúc Hồ Chí Minh. Ngoài phong trào do Đoàn Thanh niên CS phát động thì
nơi nơi, ngành ngành, các cấp thi nhau tổ chức hội thảo (HT). Cho đến nay đã có
nhiều chục cuộc HT như vậy, các HT lớn là tại Học viện chính trị khu vực 2, vào
ngày 17/5, HT tại TP Hồ Chí Minh ngày 29/6. và HT tại Hà Nội ngày 12/8. Chắc
rằng sẽ còn nhiều HT nữa. Mỗi HT có nhiều tham luận, HT bé có vài chục, HT lớn
có đến trên trăm.
Tham luận nào cũng “nhả ngọc phun châu”, nhưng
phần lớn bị lạc đề. Nhiều HT ghi rõ : Hội thảo khoa học về 50 năm thực
hiện Di chúc Hồ Chí Minh, nhưng nội dung nhiều tham luận không có gì là
khoa học và không đả động gì đến việc thực hiện, nội dung chủ yếu của các tham
luận là ca ngợi Di chúc.
Xin hãy xem thông báo của ĐH Khoa học xã hội và
nhân văn. Hội thảo khoa học về thực hiện di chúc, gồm các chủ để sau : Hoàn cảnh lịch sử ra
đời; tư tưởng của di chúc về dân chủ, đoàn kết, đạo đức; triết lý về nhân văn;
tầm nhìn chiến lược; logic biện chứng. ( không thấy thực hiện đâu cả)
Theo dõi 3 HT lớn tôi chưa tiếp cận được tham luận trình bày về sự thực
hiện Di chúc như thế nào mà chủ yếu được đọc các lời tụng ca Di chúc đến tận mây xanh. Người ta ca ngợi : Di chúc
là báu vật quốc gia, là tác phẩm bàn về xây dựng CNXH, là ngọn đuốc soi đường
cho dân tộc, nó giản dị mà thiêng liêng, có ý nghĩa thời đại và lịch sử sâu
sắc, là sự kết tinh tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, là văn kiện lớn,
thể hiện tư tưởng đổi mới, là công
trình lý luận về xây dựng đảng và củng cố đảng cầm
quyền, là một văn bản định hướng cho cách mạng Việt Nam.
Tôi đã đọc di chúc vài chục lần và thuộc lòng nhiều đoạn. Bây giở tôi lại mở Di
chúc ra, đọc đi rồi đọc lại, thấy rằng nội dung chủ yếu của nó nói lên tâm nguyện và tình cảm của một lãnh
tụ đối với việc Đảng, việc Dân, toát lên tư tưởng trọng dân, thân dân. Trong
những điều Hồ Chí Minh viết ra có nhiều điều là hiển nhiên, có những dự báo đúng
và cũng có một số nhận định hoặc dự báo không phù hợp.
Điều hiển nhiên như là : Tuổi tác càng cao sức
khỏe càng thấp, câu “Nhân sinh thất thập cổ lai hy” là của Đỗ Phủ, đoàn kết là truyền thống quý báu, nhân dân
lao động bao đời chịu gian khổ, cần
không ngừng nâng cao đời sống nhân dân. Đảng viên cần có đạo đức, cần kiệm liêm
chính. Bác để lại muôn vàn tình thân yêu cho toàn dân, toàn Đảng, cho toàn thể bộ đội,
cho các cháu thanh niên và nhi đồng v.v…
Dự báo đúng như là : Cuộc chống Mỹ nhất định
thắng lợi, Tổ quốc ta nhất định sẽ thống nhất, đau lòng vì sự bất hoà hiện nay giữa các đảng anh em,
Nhận định và dự báo không phù hợp như là :
+ Đảng ta đã đoàn kết,
tổ chức và lãnh đạo nhân dân ta hǎng hái đấu tranh tiến từ thắng lợi này đến
thắng lợi khác.
Phải chăng chỉ có thắng lợi. Thế cải cách ruộng đất, hợp tác xã nông nghiệp,
cải tạo tư sản, ngăn cấm kinh tế tư nhân thì sao, chúng thuộc thắng lợi nào khi
phá nát đạo lý và làm kiệt quệ nền kinh tế. Phải chăng đàn áp Nhân văn Giai
phẩm, triệt hạ những tinh hoa 
+ Trong Đảng thực hành
dân chủ rộng rãi, thường xuyên và nghiêm chỉnh tự phê bình và phê bình…
Dự báo thế, kêu gọi thế, nhưng thực
tế trong và ngoài Đảng càng ngày càng mất dân chủ và vũ khí phê bình hoen rỉ,
gần như không còn tác dụng. Phê bình không còn là vũ khí sắc bén như người ta
nhầm tưởng.
+ Nước ta sẽ có vinh dự lớn là một
nước nhỏ mà đã anh dũng đánh thắng hai đế quốc to - là Pháp và Mỹ.
Khi nói đánh
thắng nước nào đó trong chiến tranh là phải đạt đến việc người ta chịu thua hoặc đầu hàng, như ngày 30
tháng 4- 1975 ở Sài Gòn ( Ở Điện Biên Phủ 1954 cũng có đầu hàng, nhưng là một
trận đánh chứ chưa phải cuộc chiến tranh). Với Pháp và Mỹ, chúng ta chưa đánh
nhau với chủ lực của họ, chỉ đánh nhau với một đội quân can thiệp và kết thúc
bằng ký hiệp định, mỗi bên đều phải rút quân. Nói rằng ta đánh thắng sự can
thiệp quân sự của Mỹ là đúng, còn nói đánh thắng đế quốc Mỹ là hơi thậm xưng.
+Từ ngày có Đảng, nhân
dân ta luôn luôn đi theo Đảng, rất trung thành với Đảng.
Nhận định này
là chủ quan. Trong khi Hồ Chí Minh còn
sống thì đã có nhiều người Việt Nam
không theo Đảng, không trung thành với Đảng. Hiện nay thì những người theo và
từng trung thành với Đảng đã có không ít mất lòng tin, số đảng viên bỏ Đảng
ngày càng nhiều.
+ Đảng ta sẽ ra sức hoạt
động, góp phần đắc lực vào việc khôi phục lại khối đoàn kết giữa các đảng anh
em… Điều mong muốn cuối cùng của tôi là góp
phần xứng đáng vào sự nghiệp cách mạng thế
giới.
Điều mong muốn này là thơ ngây và thể hiện sự
chủ quan về vai trò của Đảng. Thật xấu hổ khi tổng bí thư Nguyễn Văn Linh bị
Goc Ba Trốp cười khẩy và từ chối lời đề nghịi để cho Đảng của VN góp phần với
Đảng Liên xô ngăn chặn sự tan rã của các nước XHCN Đông Âu vào năm 1989.
Hồ Chí Minh là lãnh
tụ của Đảng, đã có nhiều nhận định sáng suốt và dự báo chính xác. Tuy vậy Người
chưa phải là Thánh nên có một vài nhầm lẫn cũng là thường tình.
Chắc rằng Người không hề nghĩ đến việc thống
nhất được lãnh thổ mà rất khó hòa hợp dân tộc chỉ vì ý thức hệ đấu tranh giai
cấp, đến nỗi hàng triệu thuyền nhân bỏ nước ra đi sau 1975, rằng trong Đảng sẽ
xuất hiện các nhóm lợi ích của tư bản đỏ, làm cho đất nước, môi trường bị tàn
phá, rằng sẽ xuất hiện nhiều dân oan vì bị cướp đất, rằng đất nước bị nợ ngập
đầu.
Chắc rằng Người
không ngờ tới sự tan rã của Phe XHCN năm 1990, và Cộng sản Trung quốc trở thành
thù địch với dân tộc Việt. Trong khi ĐCSVN vẫn hết lòng thần phục họ với 16 chữ
vàng.
Chắc rằng Người không ngờ tới là “Đế quốc Mỹ”
đem quân sang VN không phải để xâm lược mà chủ yếu để ngăn làn sóng cộng sản
tràn ngập Đông Nam Á. Và rồi nước Mỹ đang trở thành nơi trú ẩn đáng tin cậy của
nhiều đồng chí cao cấp của Đảng, rằng nhân dân VN rất phấn khởi đón chào các
Tổng thống Mỹ đến thăm.
Chắc rằng Người
không ngờ tới việc Di chúc bị Đảng sửa chữa, và nguyện vọng được hỏa táng bị
vứt bỏ, không hình dung được Đảng sẽ làm lăng và ướp xác, gây ra vô cùng tốn
kém, rằng mình đã để lại một Đảng càng ngày càng rệu rã, lún sâu vào độc quyền
và tham nhũng.
Chắc Người không ngờ việc tên Nước, tên Đảng do Người
đặt sẽ
bị thay đổi nhanh chóng. Người ta giải thích công khai lý do của sự thay
đổi, nhưng cũng có người cho rằng lý do đó chỉ là bịa đặt chứ ra mục đích chính
của việc thay đổi này được giấu kín, đoán rằng để kết thúc thời Hồ Chí Minh và
mở ra một thời mới.
Khi đọc hồ sơ về Di
chúc có 2 điều làm tôi băn khoăn là sự tuyệt mật và chữ ký xác nhận. Nghĩ mãi
thì cũng tìm ra được vài nguyên nhân có thể tạm chấp nhận về vấn đề tuyệt mật
của bản thảo. Phải chăng đó là sự bí mật của công việc chứ không phải bí mật
của nội dung, nhưng nghĩ kỹ lại thấy chuyện tầm phào. Già rồi, viết di chúc là
chuyện bình thường, có gì mà tuyệt mật.
Tại sao bản thảo Di
chúc cần có chữ ký xác nhận của Lê Duẩn, TBT đảng. Theo tường thuật của ông Vũ
Kỳ, thư ký riêng của Bác thì Lê Duẩn đến tận nhà sàn yêu cầu Bác viết di chúc.
Lý do thực sự của việc này không ai được biết, mỗi người đoán theo cảm nhận.
Tại sao các hội
thảo đều ghi là “ Về thực hiện Di chúc” mà hầu như không có tham luận về sự
thực hiện đó. Phải chăng đặt ra như thế
để tuyên truyền chứ trong cuộc sống có ai nghĩ đến việc thực hiện nó đâu. Ngay
cả việc xây dựng Đảng, việc quan tâm đến Đoàn Thanh niên và Nhân dân lao động
thì đó là công việc hàng ngày, bình thường, có hay không có Di chúc vẫn phải
làm như thế. Việc quan trọng nhất của Di
chúc là hỏa thiêu thì đã bị vô hiệu hóa, việc miễn giảm thuế cho nông dân, thực
ra đó chỉ là đề nghị, cần được thảo luận ở Quốc hội thì đã bị lờ đi một thời
gian. Câu chuyện “Góp phần đắc lực vào việc khôi phục lại
khối đoàn kết giữa các đảng anh em”
chỉ là nói cho vui mà thôi.
Trong Di chúc không
viết gì đến các chỉ tiêu về kinh tế và xã hội, đến GDP, đến hoạt động của tư
bản nước ngoài trong các xí nghiệp FDI. Không lẽ lại mang các con số về các vấn
đề này, được liệt kê trong các nghị quyết
ra để tham luận. Mà phần lớn các con số là thiếu chính xác và không cần
(nhưng khổ nỗi, nhiều người bị lừa vẫn tin vào và ca ngợi chúng).
Đã không có gì để
trình bày về việc thực hiện thì đành tìm một vài ý, vài câu, vài
chữ nào đó trong Di chúc rồi thêm họa tiết, tán rộng ra, thành một tham
luận để khoa trương, nhằm cầu danh, cầu lợi.
Tôi chỉ phân tích
vài ý. Tham luận viết rằng “ Di chúc là
ngọn đuốc soi đường”. Tôi tìm mãi mà không thấy dấu vết ngọn đuốc đâu
cả. Không lẽ tôi đã quá già, đến mức lú lẫn.
Tham luận viết “ Di
chúc là “công trình lý luận về xây dựng Đảng”. Đọc đi đọc lại tôi
chẳng thấy công trình lý luận chỗ nào. Phải chăng ở câu : Đảng ta là Đảng cầm
quyền. Ý này được xướng lên và chưa thấy Hồ Chí Minh giải thích rõ ràng ở đâu
cả. Sau này nhiều nhà lý luận của Đảng dựa vào câu đó để tán rộng ra. Càng tán
càng đi xa khái niệm Đảng Cầm Quyền theo cách hiểu thông thường của thế giới mà
lún sâu vào bản chất độc quyền toàn trị, dùng ngụy biện đánh tráo khái niệm.
Khen ai, khen cái gì nên khen cho đúng. Khen quá thành ra nịnh hót, bợ đỡ,
tưởng rằng như thế là đề cao, nhưng thật ra đã làm hại người ta và tự hạ thấp
mình.
Việc tổ chức nhiều hội thảo chẳng qua chỉ để cho một số người lợi dụng, để
báo cáo thành tích dổm, để trổ mánh khóe xu nịnh, kiếm lợi, cầu danh. Các hội
thảo như vậy sẽ tiêu tốn khá nhiều tiền, lảng phí thời gian, sức lực. Liệu chúng
có mang lại lợi ích gì không, hiệu quả thế nào. Có đấy, tôi đã thấy thấp thoáng
những người thu được lợi từ những hội thảo, còn hiệu quả thì chắc chắn là âm.
 |
| Học tập cần kiệm liêm chính của Bác: Nhà khác kinh khủng của Nông Đức Mạnh |
 |
| Học tập đạo đức của Bác: Vợ bé (đại biểu Quốc hội) của Nông Đức Mạnh |