Kiến nghị của Viện Những Vấn đề Phát triển về Đại hội XII của Đảng Cộng sản Việt Nam

LIÊN HIỆP CÁC HỘI KHOA HỌC KỸ THUẬT VIỆT  NAM

VIỆN NHỮNG VẤN ĐỀ PHÁT TRIỂN – VIDS


"Ngay trong nhiệm kỳ khóa XII này cần xây dựng cương lĩnh mới để xây dựng Đảng trở thành đảng của dân tộc và dân chủ, đồng thời xây dựng Hiến pháp mới để thiết lập một nhà nước mọi quyền lực đều thuộc về nhân dân, lấy việc thực thi đầy đủ các quyền công dân, thực hiện sự công khai minh bạch làm động lực tiến hành cuộc cải cách chính trị vĩ đại này trong hòa bình, khép lại quá khứ,  không hồi tố, cải cách gắn liền với phát triển, tất cả với tinh thần đoàn kết và hòa giải dân tộc. "

 Kiến nghị của Viện Những Vấn đề Phát triển về Đại hội XII của Đảng Cộng sản Việt Nam

Kính gửi:         Bộ Chính trị và Ban chấp hành Trung ương Khóa XI

                                             Đảng Cộng sản Việt Nam                                   

Viện Những Vấn đề Phát triển (VIDS) thành viên của Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (VUSTA), xuất phát từ trách nhiệm và theo chức năng của mình, xin nêu lên với Bộ Chính trị và Ban Chấp hành Trung ương những ý kiến dưới đây về Đại hội XII sắp tới của Đảng Cộng sản Việt Nam. 

Cân nhắc mọi mặt tình hình đất nước, chúng tôi cho rằng:  

Đại hội XII họp vào lúc đất nước đã kết thúc giai đoạn phát triển theo chiều rộng, kết quả là : không thể hoàn thành công nghiệp hóa vào năm 2020, càng duy ý chí hô hào phát triển càng tụt hậu xa hơn so với các nước chung quanh và bất bình đẳng ngày càng lớn, thể chế chính trị tỏ ra bất cập, ngày càng kìm hãm sự phát triển của đất nước, không tạo dựng được khối Đại đoàn kêt dân tộc, có nguy cơ chia rẽ dân tộc, tình trạng quan liêu tham nhũng ngày càng nặng nề, quyền tự do, dân chủ của nhân dân bị vi phạm nghiêm trọng, tình hình văn hóa – xã hội của đất nước bị tha hóa và xuống cấp nguy hiểm; nhân dân ngày càng mất lòng tin vào Đảng và bức xúc đối với chế độ. Đất nước đang đối mặt với thách thức nghiêm trọng: sự lệ thuộc bên ngoài về kinh tế đang ngày càng gia tăng, độc lập chủ quyền, an ninh và sự toàn vẹn lãnh thổ quốc gia đang ngày càng bị uy hiếp. 

Toàn bộ quá trình phát triển và hội nhập của đất nước kể từ khi tiến hành đổi mới 1986 tuy đã đạt được thành tựu đáng ghi nhận, song cũng cho thấy cái giá phải trả rất đắt, đất nước đạt được sự phát triển dưới mức các tiềm năng và khả năng huy động được cùng các cơ hội cho phép, những yếu kém của hệ thống chính trị và bộ máy nhà nước ngày càng trực tiếp kìm hãm sự phát triển của đất nước. Nguyên nhân cơ bản của thực trạng này là sai lầm của Đảng về đường lối, lựa chọn mô hình phát triển, Đại hội VI đã nhận ra sai lầm và quyết định Đổi mới có ý nghĩa lịch sử, nhưng 30 năm qua đổi mới chưa đồng bộ giữa kinh tế và chính trị, thể chế vẫn giữ nguyên từ sau khi thống nhất đất nước, thể hiện trong Cương lĩnh hiện nay.  

Để không rơi vào trì trệ, bế tắc, đất nước đòi hỏi phải cấp bách chuyển sang giai đoạn phát triển theo chiều sâu với nội dung cốt lõi là phát huy cao độ sức mạnh đoàn kết và nhân tố con người - nguồn nhân lực trí tuệ của toàn dân tộc, của đất nước. Việc chuyển giai đoạn như vậy diễn ra trong cục diện chính trị và kinh tế toàn cầu đang thay đổi rất quyết liệt, chuyển mạnh sang đa cực. Trung Quốc đã trở thành vấn đề của cả thế giới, Việt Nam là quốc gia đang bị uy hiếp trực tiếp, toàn diện và nghiêm trọng nhất. 

Điều hiển nhiên là Việt Nam không thể lựa chọn con đường đối đầu với Trung Quốc, lại càng không thể để mình trở thành chư hầu của Trung Quốc. Lựa chọn duy nhất đúng đắn của Việt Nam là: Phải sớm trở thành một nước phát triển giầu mạnh, có quan hệ hữu nghị và hợp tác với cả thế giới tiến bộ. Chỉ có như vậy, Việt Nam mới có thể có quan hệ hợp tác hữu nghị bình đẳng với Trung Quốc, trong tư thế một quốc gia độc lập, phát triển, có chủ quyền. 

Muốn làm được điều này, Việt Nam cần có một thể chế chính trị và bộ máy công quyền phát huy được nội lực dân tộc, tranh thủ được sự hợp tác và hậu thuẫn của cả thế giới tiến bộ, những điều mà thể chế chính trị và bộ máy nhà nước hiện hành đã chưa đáp ứng được. Do đó cải cách thể chế chính trị phù hợp với con đường phát triển sáng tạo, mới đáp ứng đòi hỏi tất yếu và cấp bách của đất nước.  

Cả thế giới tiến bộ đều mong muốn có một Việt Nam độc lập, phát triển, vững mạnh, coi đấy là một nhân tố quan trọng của hòa bình hợp tác và an ninh trong khu vực và toàn cầu. Vì lý do ấy, hầu hết các nước phát triển và nhiều nước khác đã cam kết trở thành đối tác chiến lược, đối tác toàn diện của Việt Nam, mang lại cơ hội chưa từng có để phát huy sức mạnh dân tộc kết hợp với sức mạnh thời đại, xây dựng và bảo vệ Tổ Quốc. 

Chúng tôi nhận thấy dự thảo Báo cáo chính trị chưa đánh giá đúng thực trạng đất nước và xu thế vận động của thế giới, chưa chỉ rõ nguyên nhân cơ bản dẫn đến sự tụt hậu ngày càng xa, thậm chí bỏ lỡ nhiều cơ hội thay đổi vận mệnh của Dân tộc.  

Toàn bộ công việc chuẩn bị Đại hội XII cho đến nay trên thực tế đã tập trung quá nhiều công sức vào vấn đề nhân sự theo Quyết định 244. Thực chất Quyết định 244 chỉ nhằm thực hiện việc sắp xếp cán bộ cho nhiệm kỳ khóa XII theo ý muốn của cấp ủy đương nhiệm, không tính tới việc đáp ứng những yêu cầu thay đổi của đất nước hiện nay. Đây là cách làm thiếu dân chủ, trái với Điều lệ của Đảng, vi  phạm nghiêm trọng quyền và trách nhiệm của Đại hội toàn quốc với tính cách là cơ quan quyền lực cao nhất của Đảng giữa hai nhiệm kỳ, nguy cơ gây chia rẽ và làm suy yếu Đảng và sẽ để lại nhiều hậu quả lâu dài. 

Với tất cả tinh thần trách nhiệm trước đất nước và trước Đảng, nhân dịp BCH TW kêu gọi toàn dân tham gia các văn kiện trình Đại hội XII, Viện chúng tôi nhất trí kiến nghị: 

            1) Đại hội XII cần đươc tiến hành trên cơ sở nhận thức sâu sắc bước ngoặt lịch sử của đất nước đặt ra đòi hỏi khách quan phải phấn đấu đưa nước ta trở thành một nước phát triển với những tiêu chí của văn minh nhân loại ngày nay. Dự thảo Báo cáo chính trị cần được soạn thảo theo tinh thần và nội dung mới này.                  

            2) Đại hội XII cần quyết định trong nhiệm kỳ này sẽ thực hiện những bước đi mở đầu và đặt nền móng cho toàn bộ nhiệm vụ cải cách chính trị sâu rộng, để sớm đưa nước ta trở thành một nước phát triển (có thể vào khoảng năm 2030). Ngay trong nhiệm kỳ khóa XII này cần xây dựng cương lĩnh mới để xây dựng Đảng trở thành đảng của dân tộc và dân chủ, đồng thời xây dựng Hiến pháp mới để thiết lập một nhà nước mọi quyền lực đều thuộc về nhân dân, lấy việc thực thi đầy đủ các quyền công dân, thực hiện sự công khai minh bạch làm động lực tiến hành cuộc cải cách chính trị vĩ đại này trong hòa bình, khép lại quá khứ,  không hồi tố, cải cách gắn liền với phát triển, tất cả với tinh thần đoàn kết và hòa giải dân tộc.   

            3) Bãi bỏ việc thực hiện QĐ 244, để trở lại thực hiện nghiêm túc việc đề cử và bầu cử theo đúng Điều lệ Đảng, tuân thủ tuyệt đối quyền và trách nhiệm của Đại hội XII.  

            Ngay từ bây giờ, trong quá trình chuẩn bị và trong khi tiến hành Đại hội XII, xin đề nghị Bộ Chính trị và Ban Chấp hành Trung ương khóa XI tiến hành thảo luận dân chủ, nhìn thẳng vào sự thật, với tất cả tinh thần trách nhiệm đối với vận mệnh đất nước, cân nhắc thiệt hơn mọi mặt, không câu nệ vào bất kỳ tiền lệ hay quy định nào lâu nay thành văn hay không thành văn, tạo mọi điều kiện cho Đại hội XII bầu chọn được ban lãnh đạo mới có bản lĩnh quyết đoán một lòng vì nước, vì dân, quyết tiến hành cải cách chính trị sâu rộng nhằm đưa đất nước vươt qua mọi thách thức, giải phóng mọi tiềm năng, nắm bắt lấy cơ hội mới để giành thắng lợi mới cho đất nước trên con đường phấn đấu trở thành nước phát triển. 

                                                                                  Hà Nội, ngày 06 – 10 – 2015

 

                                                                                  Viện Những Vấn đề Phát triển

                                                                                  & Diễn đàn Lý luận Phát triển.