Suốt sáu tháng qua, nhất là từ cuối tháng Bảy đến đầu tháng Mười, phong
trào chống Formosa bùng nổ lớn bằng các cuộc biểu tình với sự tham gia của
nhiều ngàn đồng bào các tỉnh bị ảnh hưởng.
 |
| Linh mục Phan Văn Lợi |
Tại sao phải chống Formosa? Như Đức Cha Nguyễn Thái
Hợp nhận định: “Nếu nhà nước là đại diện của dân, theo đúng nguyên tắc nhiều
nơi làm thì trước khi đòi Formosa bồi thường bao nhiêu thì phải đi nghiên cứu
lại và xem dân thiệt hại bao nhiêu. Trong khi đó nhà nước lại đi đêm với
Formosa và nhận như vậy thì điều đó trong thế giới hôm nay người ta không thể
công nhận việc đó được.”
Số tiền gọi là bồi thường của Formosa với thỏa thuận
của nhà cầm quyền CSVN dù lên tới bao nhiêu tỉ đô la cũng chỉ là một loại tiền
bố thí. Nhân dân Việt Nam không cần ai bố thí. Nước Việt là của người Việt.
Việt Nam cần một môi trường sạch không chỉ cho hôm nay mà cả nhiều trăm năm,
nhiều thế hệ về sau. Do đó, yêu cầu chung của người dân là Formosa phải đóng
cửa.
Tinh thần của đồng bào Việt Nam trong cũng như ngoài
nước chưa bao giờ lên cao hơn. Chế độ CS vẫn còn mạnh và còn đang cai trị nhưng
chưa bao giờ ở trong tình thế bị bao vây, nao núng hơn.
Người viết và có thể nói hầu hết các nhà phân tích
tình hình đất nước, đã tự đặt cho mình câu hỏi, liệu CSVN sẽ phải làm gì để
thoát vòng vây? Trong hai bài viết liên quan đến sự kiện Nguyễn Ngọc Như Quỳnh
bị bắt, người viết cho rằng CSVN sẽ cố gắng cô lập các cuộc biểu tình để không
phát triển thành một làn sóng chống đối có tầm vóc quốc gia, chặt các chiếc cầu
nối kết giữa phong trào chống Formosa sang các phong trào đòi tự do dân chủ và cuối
cùng thỏa hiệp với từng thành phần có liên hệ.
Cho đến nay, dù đông đảo, các cuộc biểu tình vẫn còn
giới hạn trong khuôn khổ tôn giáo. CS có đàn áp nhưng không dám nặng tay như
trường hợp các chế độ độc tài Bắc Phi hay quân phiệt Miến Điện đã làm tại nước
họ trước đây và kết quả đã dẫn đến sự sụp đổ nhanh chóng.
Để ngăn chận phong trào vượt qua khỏi giới hạn tôn
giáo và phát triển thành một phong trào của quần chúng, CSVN phải bắt những
thành phần có khả năng tạo sự nối kết giữa Công Giáo với các thành phần đấu
tranh thuộc nhiều tầng lớp xã hội và thuộc nhiều tôn giáo ngoài ảnh hưởng của
giáo hội Công Giáo.
Nguyễn Ngọc Như Quỳnh, ngoài uy tín, phương pháp đấu
tranh ôn hòa còn là một tín đồ Công Giáo thuần thành, có khả năng làm chiếc cầu
nối kết giữa các phong trào trong và ngoài Công Giáo. Ngoài ra, trong số các
lãnh đạo phong trào xã hội tại Việt Nam hiện nay, Nguyễn Ngọc Như Quỳnh là
khuôn mặt nổi bật nhất. Giới cầm quyền CS nghĩ rằng chưa cần phải bắt nhiều,
chỉ một Như Quỳnh đủ để đe dọa các phong trào xã hội.
Ngoài việc giới hạn sự lan rộng của phong trào và bắt
bớ, CSVN tiến hành thỏa hiệp.
Thỏa hiệp là một sách lược chính trị được áp dụng rộng
rãi từ Đông sang Tây, tuy nhiên có thể nói, nguyên tắc thỏa hiệp với bên mạnh
và tiêu diệt bên yếu trước là một trong những chủ trương có tính kinh điển của
CS, không chỉ riêng CS Việt Nam mà cả phong trào CS quốc tế trước đây.
Gọi là kinh điển bởi vì Lenin đã nhiều lần nhấn mạnh
đến chiến lược này trong các tác phẩm của ông ta. Trong tuyển tập Lenin, chính
y thừa nhận lịch sử của Bolshevism cả trước và sau “Cách mạng tháng Mười” là
lịch sử của những thỏa hiệp, không những với các đảng phái không CS mà còn cả
với các thành phần tư sản.
Hôm 26 tháng 10, CSVN tìm cách lấy lòng Tòa Thánh qua
chuyến viếng thăm của phái đoàn do Thứ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn dẫn đầu
và được Đức Giáo Hoàng tiếp. Trong dịp này, Bùi Thanh Sơn “khẳng định các cấp chính quyền Việt Nam luôn quan tâm
đến các nhu cầu của Giáo hội Công giáo, tạo thuận lợi cho các hoạt động mục vụ
của Công giáo, quan tâm cải thiện, nâng cao đời sống giáo dân, nhất là tại các
địa phương khó khăn … Thứ trưởng đề nghị Tòa thánh và Đặc phái viên không
thường trú của Toà thánh quan tâm, khuyến khích Giáo hội Công giáo Việt Nam
sống tốt đời đẹp đạo, động viên chức sắc và giáo dân Công giáo tại các giáo
phận đồng hành cùng đất nước, tham gia đóng góp một cách tích cực vào công cuộc
phát triển kinh tế – xã hội của cả nước và ở từng địa phương.”
Không cần phải nói thẳng ra hay dịch cho rõ nghĩa
những lời đường mật của Bùi Thanh Sơn, ai cũng biết, CSVN muốn Tòa Thánh giúp
làm lắng dịu cuộc đấu tranh chống Formosa hiện nay.
Như đã phân tích, bài học cách mạng dân chủ tại
Rumani, Ba Lan, Philippines, Haiti cho thấy một khi lời kêu gọi của các lãnh
đạo tôn giáo được mọi thành phần quần chúng lắng nghe và hưởng ứng, đó cũng là
ngày chế độ độc tài sắp sửa cáo chung. Những ngày tháng tới là thời gian đầy
thách thức và chọn lựa không phải chỉ đối với ngư dân Quảng Bình, Vinh, Hà
Tĩnh, Nghệ An, không phải chỉ của riêng các lãnh đạo tôn giáo mà của cả dân
tộc.
Giáo hội luôn có sự cảm thông sâu xa đối với sự chịu
đựng của dân tộc và có cảm tình đối với các cuộc đấu tranh của các tầng lớp
nhân dân nhưng cảm thông hay cảm tình chưa đủ mà chỉ có sự chọn lựa dứt khoát
mới thay đổi được hoàn cảnh đất nước.
Người viết không dám lạm bàn hay võ đoán các quyết
định của Tòa Thánh và Giáo Hội Công Giáo Việt Nam, chỉ cầu mong quyết định của
quý ngài phù hợp với nguyện vọng của nhân dân Việt Nam, góp phần xoa dịu vết
thương của dân tộc đã và đang chịu đựng quá nhiều, quá lâu dưới chế độ CS và mở
ra cánh cửa mới bằng tin mừng, hy vọng và hòa bình thật sự cho dân tộc Việt
Nam.
Một mai, nếu đất nước Việt Nam bị họa Đại Hán tàn phá
thành tro bụi rồi thì không chỉ tôn giáo thôi mà tất cả sẽ trở thành vô nghĩa.
Do đó, phục vụ tôn giáo là một trách vụ thiêng liêng nhưng phục vụ tổ quốc cũng
thiêng liêng không kém.
Trần Trung Đạo