TTO - Hiếm khi nào có người mất con lại xin tha tội chết
cho người cầm súng bắn con mình.
 |
| Ông Đặng Văn Hiến (47 tuổi) tại phiên tòa - Ảnh: TRUNG TÂN |
Mới đây, gia
đình 2 bị hại Dương Văn Tiến, Điểu Tào đã có đơn bãi nại gửi Tòa án cấp cao tại
TP.HCM xin tha tội chết cho ông Đặng Văn Hiến - người trực tiếp bắn chết con họ
trong vụ tranh chấp đất đai sáng 23-10-2016 ở Đắk Nông.
“Tùy vào
đánh giá mà tòa án có thể xem tình tiết bị cáo Hiến đầu thú và có đơn xin của
gia đình bị hại là tình tiết giảm nhẹ để lượng hình phạt"
Ông Vũ Phi
Long
* Thẩm phán Đỗ
Đồng Chung (chủ tọa phiên tòa sơ thẩm):
Họ biết chia
sẻ nỗi đau
 |
Thẩm phán Đỗ
Đồng Chung
Ảnh: T.Tân |
Trong đơn gửi
TAND cấp cao tại TP.HCM, bà Điểu Thị Mai, mẹ nạn nhân Điểu Tào, viết: "Tôi
thấy các bị cáo phạm tội do quá bức xúc, phẫn uất trước việc làm ngang tàng của
Công ty Long Sơn. Họ cũng là người lao động nghèo, hiền lương như gia đình
chúng tôi, cũng có những đứa con thơ dại như gia đình tôi. Bản án mà TAND tỉnh
Đắk Nông tuyên xử cho họ là quá nghiêm khắc, nặng nề"...
Cũng trong
đơn, bà Mai xin Tòa án cấp cao giảm nhẹ hình phạt cho các bị cáo phạm tội giết
người: "Xin tòa phúc thẩm tha tội chết cho bị cáo Đặng Văn Hiến, vì tôi
không muốn thấy cảnh con của anh Hiến mất đi cha như con chúng tôi".
Trước khi có
phiên tòa sơ thẩm, gia đình nạn nhân Điểu Vinh cũng đã có đơn xin giảm nhẹ hình
phạt cho các bị cáo phạm tội giết người trong vụ án này. Tôi nghĩ phán quyết
của tòa luôn cân nhắc nhiều yếu tố và tính pháp lý luôn được coi trọng, có cân
nhắc yếu tố đạo lý.
* Tiến sĩ
Phan Anh Tuấn (trưởng bộ môn luật hình sự ĐH
Luật TP.HCM):
Bản lĩnh và
cái tâm của tòa
Đạo lý kết
hợp nhuần nhuyễn trong pháp lý thể hiện ở tình tiết giảm nhẹ hình phạt.
 |
Tiến sĩ Phan
Anh Tuấn
Ảnh: NVCC |
Phải thấy
phần lỗi dẫn đến hành vi tấn công chống trả của bị cáo Hiến là từ hành vi trái
luật của Công ty Long Sơn. Phần lỗi nữa là từ chính quyền địa phương đã không
giải quyết rốt ráo mâu thuẫn từ lâu giữa Công ty Long Sơn với người dân. Đối
diện với hành vi lấy đất, bị cáo Hiến chỉ là người nông dân quyết liệt giữ mảnh
đất của mình.
Bị cáo Hiến
có 3 tình tiết giảm nhẹ: ăn năn hối cải; tự nguyện sửa chữa, bồi thường thiệt
hại hoặc khắc phục hậu quả; phạm tội trong trường hợp bị kích động về tinh thần
do hành vi trái pháp luật của nạn nhân gây ra.
Ngoài ra,
tình tiết đầu thú là tình tiết giảm nhẹ.
Án tử hình
là nặng nề nhất đối với bất cứ người bị buộc tội nào. Án tử chỉ dành cho bị cáo
phạm tội ở mức theo luật định mà hội đồng xét xử nhận thấy bị cáo không có ăn năn
hối cải, côn đồ, phạm tội vì động cơ đê hèn, không còn khả năng cải tạo, giáo
dục, gây bức xúc trong dư luận.
Trong khi bị
cáo Hiến chỉ là nông dân chất phác bị phía Công ty Long Sơn dồn vào đường cùng.
Bị cáo Hiến ăn năn hối cải, bồi thường cho bị hại... Hoàn cảnh, nhân thân và sự
ăn năn của bị cáo Hiến đã khiến dư luận địa phương và dư luận cả nước có sự cảm
thông. Ngay cả gia đình của bị hại cũng thể hiện sự chia sẻ, cảm thông bằng
chính đơn xin miễn tội cho Hiến.
Rõ ràng bị
cáo Hiến là người hoàn toàn có thể cải tạo, giáo dục, không nhất thiết phải áp
dụng hình phạt cách ly hoàn toàn khỏi xã hội. Phán quyết của hội đồng xét xử
trong phiên tòa tiếp theo đòi hỏi bản lĩnh và cái tâm của người xét xử.
* Ông Vũ
Phi Long (nguyên phó chánh Tòa hình sự
TAND TP.HCM):
Cân nhắc
các tình tiết giảm nhẹ
 |
Ông Vũ Phi
Long
Ảnh: NVCC |
Còn các tội
danh khác, cụ thể như tội danh giết người thì việc bãi nại hay đơn xin của gia
đình bị hại không ảnh hưởng đến việc xét xử của hội đồng xét xử và không quyết
định đến việc định tội, mức án phạt. Việc gia đình bị hại có đơn sẽ được xem
xét trong việc giảm bớt nghĩa vụ bồi thường dân sự trong vụ án.
Tuy nhiên,
đơn xin miễn tội, bãi nại là một tình tiết mà thẩm phán dùng để xem xét, cân
nhắc hình phạt đối với bị cáo cho phù hợp. Đơn xin của gia đình bị hại thể hiện
thái độ của gia đình bị hại đối với mức độ, tính chất, hậu quả mà bị cáo gây ra
cho phía gia đình. Lẽ thường, gia đình bị hại là người có thể căm thù, mong
muốn mức án phạt theo hướng nặng, nghiêm khắc nhất đối với bị cáo. Tình tiết
gia đình xin cho bị cáo thì tòa án cần cân nhắc đánh giá.
Theo quy
định điều 51 Bộ luật hình sự, bên cạnh các tình tiết giảm nhẹ theo khoản 1 thì
tại khoản 2 quy định tòa án có thể xem xét tình tiết đầu thú và tình tiết khác
là tình tiết giảm nhẹ. Như vậy, tùy vào đánh giá mà tòa án có thể xem tình tiết
bị cáo Hiến đầu thú và có đơn xin của gia đình bị hại là tình tiết giảm nhẹ để
lượng hình phạt.
Hoàn cảnh là
nông dân chỉ mong bảo vệ đất, phạm tội khi tinh thần bị kích động từ lỗi quyết
liệt lấy đất của Công ty Long Sơn cũng như sự thiếu quan tâm giải quyết mâu
thuẫn của chính quyền sở tại. Đó là những tình tiết của vụ án mà tòa cần cân
nhắc để phán quyết mức án vừa đạt lý vừa đạt nhân tâm.
* Chị Võ
Thị Phương Thu (sinh viên Trường ĐH Luật TP.HCM):
Mong bản
án thấu tình đạt lý
 |
Chị Võ Thị
Phương Thu
Ảnh: NVCC |
Câu hỏi được đặt ra ở đây là tại sao chính gia đình của những người bị hại lại viết đơn xin bãi nại cho người đã tước đoạt mạng sống người thân của mình? Gia đình bị hại đã phải trải qua những đau đớn, mất mát đi người thân yêu nhất. Có thể thấy được tấm lòng nhân văn sâu sắc của gia đình bị hại, tuy có thể không am hiểu sâu rộng về pháp luật, nhưng họ nhận thấy được rằng bị cáo không cố ý tước đoạt tính mạng người thân của họ, mà cũng chỉ vì hoàn cảnh khách quan, vì những bức xúc, dồn nén tích tụ lâu ngày đã làm những bị cáo bột phát gây nên những hậu quả xót xa, đau lòng mà không ai mong muốn.
Những bị cáo
trong vụ án trên tuy đã có hành vi phạm tội, nhưng cần suy xét đến hoàn cảnh
khách quan, nguyên nhân và điều kiện diễn ra hành vi phạm tội này cũng như
những tình tiết khác trong vụ án. "Tức nước vỡ bờ", hành vi của bị
cáo như giọt nước tràn ly sau những bức xúc, dồn nén lâu ngày từ những mâu
thuẫn tranh chấp đất đai, từ những hành vi trái pháp luật nghiêm trọng của Công
ty Long Sơn.
Xét về cả lý
và tình, một bản án tử hình là quá nặng nề đối với bị cáo Đặng Văn Hiến. Vì
vậy, cần cân nhắc và xem xét trên nhiều khía cạnh về hoàn cảnh và điều kiện
phạm tội để có thể đưa ra một bản án công bằng, thấu tình đạt lý.
Diễn biến vụ án
Sáng 23-10-2016, Công ty TNHH thương mại và đầu tư
Long Sơn đưa nhiều máy ủi, máy cày cùng nhiều công nhân, bảo vệ đến khu vực rẫy
điều của gia đình ông Hoàng Văn Thắng, ông Đặng Văn Hiến để "cưỡng chế,
thu hồi đất lấn chiếm". Tại đây, nhóm công nhân đã ủi hàng trăm cây điều
của gia đình ông Thắng, ông Hiến.
Lúc này, nhóm công nhân dưới sự chỉ đạo của Phạm Công
Thiện (Kevin Nghiêm) đã chia thành nhiều tốp chốt chặn các con đường ngăn người
dân lên phản đối việc san ủi vườn cây. Một tốp khác hủy hoại tài sản của người
dân. Lúc này, ông Đặng Văn Hiến, Ninh Viết Bình đã dùng súng bắn vào nhóm công
nhân, bảo vệ hàng chục phát đạn. Hậu quả là các anh Dương Văn Tiến, Điểu Tào,
Điểu Vinh chết tại chỗ, 13 người bị thương nặng.
Tại phiên tòa sơ thẩm, TAND tỉnh Đắk Nông xử phạt ông
Hiến mức án cao nhất: tử hình, ông Ninh Viết Bình 20 năm tù, ông Hà Văn Trường
(làm công trong gia đình ông Hiến) 12 năm tù (do có hành vi tiếp đạn cho ông
Hiến)...
ÁI NHÂN -
NGỌC HIỂN - TRUNG TÂN