-phiếm đàm-
Và ... (cái chính
là) trói tay người mình?
Nhân
đọc qua bài của viên “đại tá” nào đó nói với cụ Nguyễn Trọng Vĩnh về “sách lược”
mềm dẻo và khôn khéo để đối phó với “ông bạn” khổng lồ phương bắc khó chơi, chợt
nhớ lại lời một người mà chắc là không vào loại “chống đối” hay “ăn theo bọn chống
đối” ở VN. Trong diễn văn nhận chức Giáo sư danh dự tại trường đại học Y khoa Hà
Nội (ngày 13/12/2010), giáo sư Thạch Nguyễn đã “lưu ý” người nghe: “Không
phải cứ quị lụy, hạ mình luồn cúi thì người Trung Quốc sẽ ban cho chút tình ‘hữu
nghị’ và cơ hội ‘hợp tác’ đâu”.
[Hẳn
là nhân nhượng để lấy lòng thì cũng rứa!
Đến đây, lại sực nhớ đến một chuyện tuồng như là ngộ nhận. Hồi xây sân vận động
Mĩ Đình, người ta “quyết” chọn nhà thầu TQ, trong khi giới am hiểu muốn chọn nhà
thầu Đức tuy đắt hơn một chút. Xây xong, ai cũng thấy rõ ràng là xấu, -gíá dùng
đồ án của Đức mới đáng đồng tiền! Về chất lượng thì vừa bế mạc SEA
Giáo
sư Thạch còn cho biết: gần 20 năm giảng dạy ở TQ ông chưa từng nghe thấy “bất cứ
sử gia chân chính người TQ” nào, hay “giáo sư TQ nào” ca ngợi những Trần Ich Tắc,
Mạc Đăng Dung, Lê Chiêu Thống ; trong khi đó Hai Bà Trưng, Lí Thường Kiệt, Trần
Hưng Đạo, Quang Trung “luôn được kính trọng và ngưỡng mộ” không chỉ ở Việt Nam
mà còn ở “Trung Quốc và ngay tại Mĩ” nữa.
Trong
ba nhân vật phản diện mà GS Thạch nêu tên thì họ Trần, họ Lê rõ là việt gian bán
nước, “cõng rắn cắn gà nhà” rồi, còn sao lại Mạc Đăng Dung? Tuy các sử gia VN
ta thời trước lên án ngưòi này là nghịch thần cướp ngôi nhà Lê và có tội với nước
vì cắt đất dâng cho TQ; song, những năm gần đây nhiều người trong giới sử học,
cả ngoài giới này, đã “chiêu tuyết” cho người sáng lập nhà Mạc. Người ta nhấn mạnh
công lao của ông thời xã hội loạn li, vua quan hư hỏng; và nước Việt dưới triều
Mạc cũng có hồi thịnh trị;...
Đúng
là không nên coi nhà Mạc là ngụy triều. Việc
lật dổ một triều đại đã suy vi, thối nát là hợp qui luật tiến hoá, là có công với
xã hội đương thời và với lịch sử. Đáng
hành động, và có thể hành động được, mà không nắm lấy thời cơ lại để kéo dài sự
trì trệ xã hội, sự thống khổ lê dân thì là có tội với dân tộc, đất nước, với lịch
sử. Mặt khác, một số vua nhà Mạc, trước hết là Mạc Đăng Doanh, cũng có những
công lao nhất định trong việc trị nước. Tuy nhiên, cái việc Mạc Đăng Dung quì mọp
ở cửa ải, nộp sổ sách đầu hàng (nhưng xin vẫn được giữ ngôi) và cắt một phần đất
đai của Tổ quốc mà Lí Thường Kiệt phải
kiên trì đấu tranh mới đòi lại được dâng cho kẻ thù truyền đời của nước Việt thì
không một người dân Việt chân chính nào ngay thời ấy và trong suốt lịch sử từ bấy
dến nay, cả mai sau nữa, có thể nuốt được cái
nhục quốc thể và cái hận mất đất.
Có nhà “sử học” biện luận rằng: thời và thế lúc ấy buộc Mạc Đăng Dung phải làm
vậy mới giữ được nước, lại còn lấy trường hợp khác ra để biện hộ và thanh minh
cho họ Mạc. Giữ nước hay giữ quyền lực,
quyền lợi của ông ta, của phe cánh ông ta, dòng họ ông ta?! Chuyện của lịch
sử thì không nên và không thể nói chuyện “gíá như” thế này thế khác nhưng cũng
có thể ngẫm và soi vào chính những tấm gương lịch sử. Hồ Quí Li cũng là người
thoán nghịch ; có thể buộc tội ông để mất nước, song không thể lên án ông coi rẻ đất đai
của Tổ quốc và làm điếm nhục quốc thể một cách hạ đẳng, không thể chê trách
nhân cách của ông trước cường quyền ngoại bang. Lê Hoàn cũng là “cướp”
ngôi vua (một cách “hòa bình”) vào lúc quân giặc nước lớn đang rục rịch sang xâm
lược, đã sắp sẵn kế hoạch, không phải đi cầu xin tha tội, mà đón tiếp quân địch
một cách đích đáng. Khỏi nói các trường hợp nhà Lí, nhà Trần, sau khi lấy được
ngôi vua, cùng với việc lo ổn định quốc nội, đã nghĩ ngay đến việc đối phó với
tham vọng của nước láng giềng phương bắc. Lập luận để bảo vệ Mạc Đăng Dung đáng
chú ý hơn cả là: MĐD làm vậy là có sách lược khôn ngoan, chịu mất một ít đất và
đầu hàng ngoại nhân trên danh nghĩa để dành sức dối phó với quân phò Lê đang trấn
ngự từ Thanh Hóa trở vào, tránh được thế kẹt hai mặt thụ địch; không làm thế thì
có cơ mất nước. Song le, nếu như không
thể biện hộ cho Hồ Quí Li theo kiểu “thà để mất nước còn hơn chịu nhục, đầu
hàng” thì cũng không thể bào chữa cho
Mạc Đăng Dung theo kiểu “thà chịu nhục, đầu hàng còn hơn để mất nước”. Vấn đề
là để giữ được nước, giữ được quyền lợi
cho dân tộc mà cần “hi sinh” quyền lực, quyền lợi cá nhân, dòng tộc, phe cánh
thì anh có dám không?
Nói
đến Mạc Đăng Dung hẳn là giáo sư Thạch Nguyễn không muốn có những Mạc Đăng Dung
mới.
Giáo
sư còn dẫn lời một giáo sư Nhật nhắc các học giả, viên chức chính phủ Nhật khi đến
Bắc kinh làm việc: “Nếu bạn xử sự như một con lừa thì đừng ngạc nhiên khi có một ngày bị
người khác cưỡi lên lưng, lên cổ”. Xem ra cả hai vị giáo sư (gốc) Việt
và Nhật đều hiểu người Trung Quốc lắm lắm! Những ai trông cậy ở sự “nương tay”
của giới cầm quyền TQ, hãy ngẫm câu của chính Đặng Tiểu Bình từng răn bộ hạ: “Đừng nghĩ là mình mềm đi thì người ta sẽ tốt
với mình hơn; ngược lại, anh càng tỏ ra mềm yếu người ta càng không coi anh ra
gì”. Với đối tác, chắc họ Đặng cũng nghĩ như vậy nhưng thêm vế sau, tất nhiên
là chẳng nói ra: “Nhưng ta vẫn xoa đầu
anh, vừa nắn gân anh vừa lấn tới”.
4 – 2012
VIẾT
THÊM:
+
Hồi này, người ta có ý định lấy tên Mạc Thái tổ (miếu hiệu của Mạc Đăng Dung
-MĐD) đặt tên đường phố ở Hà Nội với lời biện hộ rằng MĐD không cắt đất dâng
cho giặc nước phương Bắc mà là thủ lĩnh các đất ấy đã xin nội thuộc nhà Minh
sau khi MĐD giành ngôi vua, rằng MĐD không làm nhục quốc thể mà chỉ “trá hàng”
để tránh đòn chinh phạt của quân Minh đang hườm sẵn bên kia biên giới. Vậy là
MĐD “khoát nước theo mưa” dâng đất cho nhà Minh sau khi các đất ấy đã “thoát
li” do biến cố nhà Mạc thay nhà Lê! Có nghĩa là chính danh hóa, hợp pháp hóa việc giặc thôn tính đất! Sao không quyết
đòi lại như thời Lí Thường Kiệt, (hoặc như thời Lê-Trịnh sau này đối với mỏ đồng
Tụ Long) bằng con đường ngoại giao? (Nêu ra như vậy thôi chứ họ Mạc chỉ có thể
dâng đất chứ làm sao dám đòi lại!). Còn ngón ngoại giao chịu nhục trá hàng, có
phải do đó mà giặc Minh tha cho không tiến quân xâm lăng? Nếu không có bài học
lịch sử chưa lâu: tham vọng biến nước ta
thành quận huyện nội thuộc đã bị cuộc khởi nghĩa Lê Lợi làm cho tan tành thì sự
khiếp nhược của MĐD chỉ có khuyến khích giặc mạnh tay thôi!
Chẳng
phải ông vua nước ta nào cũng đáng lấy tên đặt cho đường phố (dĩ nhiên là chỉ kể
những vị không là hôn quân). Nhà Lí, nhà Trần, cả nhà Nguyễn (Gia Long) có những
ông vua chẳng kém cạnh Mạc Thái tông (tức Mạc Đăng Doanh, -chứ không cần so với
Mạc Đăng Dung) về phương diện “đáng hay không đáng được lấy tên đặt cho đường
phố” mà vẫn “không” đấy thôi!
+
Cách nay chưa lâu ở Hải Phòng trong một lễ trọng, trên diễn đàn, trên các
báo-đài người ta trịnh trọng tôn xưng đức
Mạc Thái tổ, đức Mạc Thái
tông! Thiết tưởng chỉ những vị như Lí Thải tổ, Trần Nhân tông, Trần Hưng đạo,
Lê Thái tổ, v.v… mới xứng với danh tôn “đức” mà thôi!
23
– 6 – 2015