 |
| Em Ngô Thị Cẩm Hiếu, học sinh lớp 6B trường trung học cơ sở Nguyễn Khuyến ở tỉnh Bình Phước |
Một cô bé 11 tuổi tại một vùng quê nghèo của Việt Nam
bị rơi vào cảnh tứ cố vô thân, không nơi nương tựa, gia đình bị mất sạch tài
sản, bố mẹ bị đẩy vào vòng lao lý, một mình em kiên trì lặn lội khắp nơi để đi
tìm ánh sáng công lý cho song thân.
Đó là câu
chuyện thương tâm của em Ngô Thị Cẩm Hiếu, học sinh lớp 6B trường trung học cơ
sở Nguyễn Khuyến ở tỉnh Bình Phước.
Tai ương ập
đến khi Hiếu vừa lên 10. Ở độ tuổi ‘ăn chưa no lo chưa tới’, em đã phải chứng
kiến cảnh gia đình tan nát, toàn bộ tài sản và cũng là phương kế sinh nhai của
gia đình em là mảnh đất khoảng 3 ha bị cưỡng chế cho chủ nợ và bố mẹ em bị kết
án mỗi người 5 năm rưỡi tù giam về tội danh “cố ý gây thương tích.”
Bản án ngày
25/2/2014 trong phiên tòa không có luật sư là kết cục của vụ tranh chấp dân sự
giữa ông bà Ngô Văn Huynh-Nguyễn Thị Tâm (bố mẹ của Hiếu) tại thôn 2, xã Đường
10, huyện Bù Đăng (Bình Phước) với ông Nguyễn Bá Tuyên, chủ nợ, người có anh
ruột là Phó Chủ tịch Mặt trận Tổ quốc xã Đường Mười.
Bố mẹ Hiếu
lâu nay đi khiếu kiện kêu oan về việc bị chủ nợ, có sự cấu kết của cán bộ địa
phương, chiếm giữ-phá hoại tài sản, nhưng chưa được xử lý thỏa đáng thì bị cơ
quan thi hành án tiến hành kê biên đất, bán đấu giá cho chủ nợ trong lúc vắng
mặt và không có chữ ký của ông bà.
Kể từ khi bố
mẹ lần lượt bị bắt hồi tháng 7, tháng 8/2013 tới nay, bé Hiếu sống nhờ tình
thương và sự cưu mang của một gia đình hàng xóm tốt bụng, một mình bước tiếp
con đường đi đòi công lý với sự hỗ trợ của Phòng Công lý Hòa Bình thuộc Dòng
Chúa Cứu Thế, nơi giúp đỡ miễn phí cho dân nghèo về mặt pháp lý và truyền
thông.
Ngoài những
chuyến thăm nuôi bố mẹ, cô bé nhà quê đen đúa gầy gò, hơn năm nay, đã đi gõ cửa
khắp mọi nơi để cầu cứu, kêu oan cho cha mẹ mình.
Linh mục
Đinh Hữu Thoại, Trưởng Phòng Công lý và Hòa bình, cho biết:
“Tôi nhớ lần đầu tiếp xúc với Hiếu là khi ông bố bị
bắt, hai mẹ con lặn lội từ Bù Đăng xuống Sài Gòn, đến văn phòng gặp chúng tôi
nhờ tôi đưa tin. Ít lâu 2 tháng sau thì tới lượt bà mẹ bị bắt. Cháu Hiếu có gọi
điện thoại cho tôi xin kêu oan giúp gia đình cháu, nói rằng ba mẹ bị oan do
phía bên kia có người nhà là cán bộ cấp xã, cấp huyện toa rập với nhau chèn ép
ba mẹ Hiếu. Cộng tác viên của chúng tôi có đến tận nơi để tìm hiểu hoàn cảnh và
trợ giúp cho em chút đỉnh, mới biết em sống với nhà hàng xóm tốt bụng. Ông này
là cựu chiến binh lớn tuổi, thấy hoàn cảnh Hiếu như vậy thì cưu mang cháu, cho
cháu ở luôn trong nhà. Cộng tác viên của chúng tôi lên tận nơi thăm và đưa tận
xuống Sài Gòn để đi ký các giấy tờ pháp lý vì cháu là người thân duy nhất của
ông bà. Tuy mới 11 tuổi và sống ở vùng quê rất nghèo nhưng có ý chí và một trí
khôn rất sắc sảo.”
Người láng
giềng hảo tâm đang nuôi dưỡng em Hiếu không muốn nêu tên khi phát biểu với
chúng tôi nói về cô bé bất hạnh:
“Gia đình thấy cháu một mình tội nghiệp nên giúp, giờ
nó bé quá có một mình ai nuôi nó, tiền bạc không có, bố mẹ bị bắt, nên chúng
tôi làm phước nuôi cháu. Cháu học rất giỏi. Tôi cũng đề nghị ủy ban xã cho cháu
xin miễn học phí được hai năm nay. Các thầy cô giáo thỉnh thoảng cũng cho cháu
được mấy chục ký gạo. Năm nay sắp tới đây cháu sắp được học bổng. Chúng tôi
nuôi cháu nó ăn học. Sách vở vì cháu học giỏi nên năm nào cũng được trường cho.
Lúc nhận cháu về nuôi tôi cũng đang công tác trên xã, tôi đề nghị ủy ban quan
tâm đến cháu tí. Các ông ấy bảo anh làm phúc thì anh cứ nuôi, chúng tôi có nói
gì đâu. Tôi đề nghị ủy ban xã giúp đỡ cháu vì hoàn cảnh cháu vậy, nhưng chẳng
thấy họ giúp đỡ gì cũng chịu. Tôi xin xã với các thầy cô quan tâm cháu tí,
nhưng cuối cùng chỉ có các thầy cô quan tâm thôi chứ trên ủy ban thì cũng chỉ
biết vậy thôi.”
Trái với
hình ảnh một cô bé ốm yếu 11 tuổi, trò chuyện với chúng tôi là một Cẩm Hiếu
thông minh, ăn nói chững chạc, chín chắn rất nhiều so với độ tuổi vô tư, thơ
dại của em.
Hiếu kể về
nghịch cảnh gia đình mình:
“Ba mẹ con có vay tiền của ông Tuyên. Lúc đó hoàn cảnh
gia đình khó khăn, tới ngày hẹn ông Tuyên vào đòi, nhà con chưa trả được. Ông
dẫn theo mười mấy người vào nhà con xiết đất. Từ đó mẹ con mới đi thưa kiện,
rồi mẹ con bị bên thi hành án đấu giá bán đất của nhà con trong khi nhà con
không có mặt ở nhà. Bên thi hành án đấu giá đất nhà con là 90 triệu/ha mà giá
đúng tới 350 triệu/ha lận. Họ đấu như vậy là không đúng giá. Hơn nữa khi đấu
giá không có mặt gia đình con ở đó, cũng không có chữ ký của ba mẹ con. Ba mẹ
con không chịu nên tiếp tục thưa kiện. Hôm đó, ông Tuyên tới và giữa ông với mẹ
con xảy ra xung đột và nhà con đánh nhau với ông ấy. Nhà con không có tiền, còn
ông Tuyên có thế lực nên đã đẩy gia đình con vào tù. Tòa chỉ xử mỗi việc nhà
con đánh ông Tuyên. Còn việc ông Tuyên lấy đất nhà con sai pháp luật thì tòa
không xử. Khi ba mẹ con bị bắt rồi, có lúc con tự bắt xe đò lên Văn phòng Dòng
Chúa Cứu Thế để cầu cứu cha Thoại. Con cũng có điện tới Phòng Tiếp Dân của công
an tỉnh nhưng họ bảo họ không biết việc này, chỉ có công an huyện mới biết
thôi. Mỗi lần đi thăm nuôi ba mẹ con cũng có lên công an huyện và lâu lâu con
cũng có ghé bên Viện Kiểm sát. Họ không tiếp. Con có lên Tòa án để gặp thẩm
phán và sang bên công an huyện để nộp đơn xin tại ngoại cho ba mẹ con. Họ nói
sẽ trả lời mà nay hơn 1 tháng rồi vẫn chưa thấy trả lời con. Khi ba mẹ con bị
bắt, con cũng có gọi điện thoại lên công an tỉnh và tòa án tỉnh để hỏi, nhưng
họ bảo họ không biết. Có nhiều lần con điện cho chú trực tiếp điều tra ba mẹ
con, nhưng chú nói việc này do cấp trên chỉ đạo chú thôi. Rồi nhiều lần sau con
điện chú không nghe máy nữa. Nhà ông Tuyên có những người quen trên đó nên họ
sẽ không bao giờ quan tâm đến gia đình con. Mẹ con lúc trước từ năm 2009 cũng
đã có gửi nhiều đơn lên đó lắm mà họ cũng không trả lời. Vì ba mẹ con, con làm,
nếu con cố gắng nhất định con sẽ kêu oan được cho ba mẹ của con. Chỉ cần mình
đủ can đảm và niềm tin, mình sẽ làm được. Gia đình con bị oan, yêu cầu tòa xem
lại tất cả mọi việc và đưa ra xét xử đúng với luật pháp công lý.”
Khi được hỏi
cảm nghĩ của em về công lý, cô bé lớp 6 không ngần ngại nhận xét:
“Có quyền
lực và có tiền thì sẽ mua được những thứ đó và họ bắt buộc những người nghèo
phải chịu thiệt thòi. Cho nên mình cần phải dũng cảm, kiên cường để chống chọi
lại những áp lực mà những người giàu đã gây ra cho mình.”
Chưa biết
hành trình đi tìm công lý của cô bé hiếu thảo này kết cục sẽ ra sao và đúng-sai
được phân minh thế nào, dù trong phiên phúc thẩm hồi tháng 10 năm ngoái, Tòa án
Nhân dân huyện Bù Đăng đã tuyên hủy án sơ thẩm để điều tra xét xử lại.
Theo linh
mục Thoại, tuy đây là một tín hiệu đáng mừng hiếm thấy nhưng những diễn tiến
sau đó không hứa hẹn một điều khả quan:
“Vấn đề của Hiếu liên quan đến tố tụng và chèn ép giữa
những người có chức quyền đối với những người thấp cổ bé miệng. Tòa án của tỉnh
Bình Phước đã tráo trở bằng cách tại tòa thì họ tuyên khác, nhưng sau đó ra văn
bản thì họ lại ra văn bản hoàn toàn khác với nội dung tuyên ở tòa, bất lợi cho
ba mẹ bé Hiếu. Sự khác biệt đó cho thấy nó đã được chỉ đạo sau phiên tòa phúc
thẩm. Tuy là hủy án sơ thẩm nhưng họ vẫn tiếp tục giam ông bà, không cho tại
ngoại điều tra trong khi hoàn cảnh của ông bà đủ điều kiện để tại ngoại điều
tra, không cần thiết phải dùng biện pháp ngăn chặn mạnh như tạm giam vì ông bà
không có nguy cơ bỏ trốn. Chúng tôi đã gửi văn thư đề nghị cho ông bà được tại
ngoại điều tra nhưng họ phớt lờ, làm cho trại tạm giam có điều kiện tiếp tục
dùng nhục hình, bức cung, ép cung. Dù hủy án, điều tra lại nhưng tôi nghĩ kết
quả cũng không khả quan lắm, do sự chỉ đạo của một cấp nào đó đối với bản án
của phiên tòa phúc thẩm. Tình trạng tư pháp ở Việt Nam rất tệ. Luật sư cũng
chẳng có vai trò gì so với hệ thống tòa án, Viện Kiểm sát, và cơ quan điều tra.
Ba nơi này mà họ cấu kết với nhau, toa rập với nhau với án bỏ túi thì, như rất
nhiều trường hợp khác, mình chỉ làm được động tác là lên tiếng cho người ta
thấy được sự oan ức của những trường hợp này mà thôi. Chúng tôi hỗ trợ cho cháu
từ đầu tới giờ. Bây giờ thì hy vọng sự lên tiếng của các cơ quan truyền thông
về trường hợp này để vụ án không bị bức cung, ép cung một lần nữa.”
Cẩm Hiếu tin
rằng có ý chí quyết tâm theo đuổi tới cùng thì mơ ước sẽ trở thành hiện thực.
Mong sao em sớm toại thành ước mơ sum họp gia đình và tìm thấy công lý để nụ
cười hồn nhiên được trở lại trên gương mặt ngây thơ trĩu nặng ưu phiền của em.
Trà Mi
Theo voa