 |
| Tổng thống Donald Trump. Ảnh: Scroll |
VOV.VN - Phe Dân chủ cho rằng, việc
liên tục thay đổi lý lẽ bảo vệ Tổng thống Trump trước cơn bão luận tội là bằng
chứng về sự “đuối lý” của đảng Cộng hòa.
Những cáo buộc của đảng Dân chủ ở
trọng tâm yêu cầu luận tội rất đơn giản: Donald Trump đã sử dụng quyền lực Tổng
thống để gây sức ép với chính phủ nước ngoài nhằm điều tra cựu Phó Tổng thống
Joe Biden.
Ngược lại, Đảng Cộng hòa phản ứng lại
ít thẳng thắn hơn. Trong nhiều tuần kể từ 24/9, khi mà Nhà Trắng công bố bản
ghi thô về cuộc điện đàm của Tổng thống Trump với Tổng thống Ukraine Volodomyr
Zelensky ngày 25/7, những lý lẽ bảo vệ của đảng Cộng hòa đã thay đổi đáng kể,
từ việc thẳng thừng bác bỏ cáo buộc “có trao đổi”, sang việc chỉ trích các nhân
chứng, bằng chứng và tấn công quá trình luận tội.
Phe Dân chủ cho rằng, việc thay đổi
lý lẽ bảo vệ là bằng chứng về sự “đuối lý” của đảng Cộng hòa.
Dưới đây là cái nhìn về sự thay đổi
chiến lược bảo vệ Tổng thống của đảng Cộng hòa kể từ khi quá trình luận tội bắt
đầu.
Khẳng định không có chuyện “có qua,
có lại”
Kể từ lúc công bố bản ghi cuộc điện
đàm, ông Trump vẫn khẳng định không có chuyện “có qua, có lại” trong việc giữ
khoản viện trợ quân sự từ Ukraine để thúc đẩy nước này điều tra Joe và Hunter
Biden. Trong một dòng tweet tuyên bố quyết định công khai cuộc điện đàm, ông
Trump nói rằng cuộc đối thoại giữa ông với Tổng thông Zelensky là “hoàn toàn
phù hợp”, rằng ông đã không gây áp lực và rằng “không có sự trao đổi”.
Ông Trump vẫn tiếp tiếp tục quan điểm
này ở các cuộc vận động, trên Twitter và trong các cuộc trả lời phỏng vấn.
Giọng điệu này được các quan chức cấp cao khác trong chính quyền “hưởng ứng”.
“Bản ghi cuộc điện đàm giữa Tổng
thống [Trump] với Tổng thống Zelensky… chẳng có gì là gây sức ép”, Phó Tổng
thống Mike Pence nói ngày 3/10. “Chẳng có sức ép nào”. Kellyanne Conway, Cố vấn
của Tổng thống, Cố vấn kinh tế Larry Kudlow, Bộ trưởng tài chính Steve
Mnuchin cùng các đồng minh hàng đầu của ông Trump đều nhiều lần khẳng định
tương tự.
Tuy nhiên, lập trường này ngày càng
trở nên phức tạp khi mà các nhân chứng khẳng định một cách dứt khoát với các
nhà điều tra của Hạ viện rằng, thực tế là có “sự trao đổi”.
“Đó là điều tôi hiểu rất rõ. Khoản
tiền hỗ trợ an ninh sẽ không được chuyển đi cho tới khi Tổng thống [Ukraine]
cam kết theo đuổi cuộc điều tra”, Bill Taylor, nhà ngoại giao hàng đầu của Mỹ ở
Ukraine khai hồi tháng 10.
Ngày 5/11, Đại sứ Mỹ tại EU,
Gordon Sondland, cũng đã sửa lại lời khai ban đầu của mình trong đó bổ sung
thêm việc ông đã chuyển thông điệp như vậy tới một cố vấn của Tổng thống
Ukraine Zelensky. “Tôi đã nói rằng, việc khôi phục khoản viện trợ sẽ không xảy
ra cho đến khi Ukraine đưa ra những tuyên bố chống tham nhũng mà chúng tôi đã
thảo luận từ nhiều tuần trước đó”, Sondland tiết lộ trong một tuyên bố bằng văn
bản.
Một số trợ lý sau đó đã điều chỉnh
chiến lược “bảo vệ” Tổng thống Trump. Ví dụ ngày 3/11, Cố vấn Conway đã thay
đổi giọng điệu trong một chương trình trên CNN. Ban đầu bà không ngừng nói rằng
chẳng có sự “trao đổi” nào. Nhưng khi bị người dẫn chương trình Dana Bash hỏi
vặn thì Conway nói rằng: “Tôi không biết khoản viện trợ có bị giữ lại hay không
và giữ lại bao lâu”.
Chỉ trích quy trình luận tội
Khi Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi
tuyên bố bắt đầu yêu cầu luận tội chính thức ngày 24/9, đảng Cộng hòa ngay lập
tức chỉ trích quy trình này và đặt câu hỏi về tính pháp lý của cuộc điều tra.
Trong các cuộc luận tội Tổng thống Mỹ
trước đây, các yêu cầu luận tội đều được đưa ra bỏ phiếu tại Hạ viện, tuy nhiên
với trường hợp của Tổng thống Trump, bà Peloso không tổ chức cuộc bỏ phiếu nào.
Dù không theo truyền thống, nhưng không có điều khoản nào trong Hiến pháp nói
rằng Hạ viện cần phải bỏ phiếu để bắt đầu một cuộc điều tra luận tội.
Tuy nhiên, đảng Cộng hòa và các luật
sư Nhà Trắng đều nhấn vào việc bỏ qua thủ tục này để bảo vệ ông Trump. Họ đã
chỉ trích thực tế rằng rất nhiều phiên lấy lời khai đều được tổ chức kín.
Ngày 8/10, Cố vấn Nhà trắng Pat
Cipollone gửi lá thư tới các lãnh đạo Dân chủ tại Hạ viện trong đó nói rằng họ
[phe Dân chủ tại Hạ viện] “đã thiết kế và thực hiện một yêu cầu [luận tội] theo
cách vi phạm những điều công bằng cơ bản và quy trình dựa trên cơ sở hiến
pháp”, đặc biệt viện dẫn tới việc Hạ viện không tiến hành bỏ phiếu.
Chủ tịch Ủy ban tư pháp Thượng viện
Lindsey Graham đã ra một nghị quyết hồi tháng 10 chỉ trích yêu cầu luận tội,
cho rằng đảng Dân chủ đang ruồng bỏ truyền thống và tiền lệ hơn 100 năm qua
trong các thủ tục luận tội.
Tuy nhiên, ngày 31/10, Hạ viện đã bỏ
phiếu về việc chính thức hóa quy trình luận tội và các phiên lấy lời khai công
khai sẽ bắt đầu trong tuần tới.
Dù thường gọi cuộc điều tra luận tội
là “cuộc săn phù thủy” – tương tự như mô tả mà ông đã dùng để nói về cuộc điều
tra của Công tố viên đặc biệt Robert Mueller – ông Trump đã kêu gọi đảng Cộng
hòa tránh chỉ trích về quy trình, khi mà Hạ viện đã tiến hành cuộc bỏ phiếu
chính thức.
Công kích các nhân chứng
Ông Trump và các đồng minh đã công
kích một số nhân chứng nhất định cũng như lời khai của họ.
Sau khi Alexander Vindman, một quan
chức trong Hội đồng an ninh quốc gia khai trong một cuộc thẩm vấn kín ngày
29/10, ông Trump đã nói trên Twitter rằng ông ta “Không bao giờ là nhân chứng
ủng hộ Trump”.
Sondland, mặt khác, là một nhà tài trợ
của Trump và không thể bị chỉ trích “Không bao giờ là người ủng hộ Trump”. Khi
ông Sondland bổ sung lời khai của mình rằng ông từng là người truyền thông điệp
“trao đổi”, Thư ký báo chí Nhà trắng Stephanie Grisham đã ra tuyên bố nói rằng
“Đại sứ Sondland đã thành thực nhấn mạnh rằng, ông ấy ‘không biết, (và đến nay
vẫn không biết) khi nào, vì sao và do ai mà khoản viện trợ bị hoãn’. Ông ấy
cũng đoán là có sự liên hệ với khoản viện trợ - nhưng không thể xác minh bất cứ
nguồn cơn chắc chắn nào cho giả định đó”.
Dù “có qua có lại”, nhưng không thể
luận tội điều đó
Ngày 17/10, quyền Chánh văn phòng Nhà
Trắng Mick Mulvaney đã tổ chức một buổi họp báo trong đó thừa nhận Tổng
thống Trump trì hoãn viện trợ để gây sức ép buộc Ukraine điều tra đảng Dân chủ.
Khi một phóng viên đặt câu hỏi với
ông Mulvaney rằng đó có phải là hành động “có qua, có lại” không, ông Mulvaney
trả lời rằng “Sẽ luôn có ảnh hưởng chính trị trong chính sách ngoại giao”.
Tuy nhiên, ông Mulvaney đã nhanh
chóng đính chính lại tuyên bố của mình khi chỉ vài giờ sau: “Hoàn toàn không có
sự trao đổi nào giữa khoản viện trợ quân sự với cuộc điều tra nào nhằm vào cuộc
bầu cử 2016”.
Trong khi đó, một số thành viên của
đảng Cộng hòa giờ đây lại cho rằng thể có chuyện “có qua, có lại”, nhưng đó
không phải là điều có thể luận tội. Xu hướng này nổi lên khi một số nhân chứng
(trong đó có Sondland và Taylor) đã khai về việc trao đổi.
“Nếu điều kiện để nhận khoản viện trợ
là một cuộc điều tra nhằm vào một đối thủ chính trị, thì đó là điều không phủ
hợp”, Mac Thornberry, thành viên hàng đầu của đảng Cộng hòa tại Ủy ban Quân vụ
Hạ viện nói với NPR ngày 28/10. “Tuy nhiên điều này có thể đưa ra luận tội hay
không thì lại là một vấn đề khác”, ông Thornberry nói thêm.
Tổng thống Trump không phải là người
thích chiến thuật này, bởi ông vẫn luôn khẳng định rằng, không có chuyện “có
qua, có lại”.
“Họ đã đưa những câu chuyện không
đúng sự thật khi nói rằng, một số Thượng nghị sỹ Cộng hòa đang nói rằng Tổng
thống Trump có thể đã thực hiện một việc trao đổi, nhưng đó không phải là vấn
đề và rằng điều đó chẳng có gì sai, đó là điều không thể luận tội. Có thể vậy,
nhưng hãy đọc bản ghi. Không có chuyên ‘có qua, có lại’”, ông Trump tuyên bố
trên Twitter ngày 4/11./.
https://vov.vn/the-gioi/quan-sat/dang-cong-hoa-dang-duoi-ly-truoc-con-bao-luan-toi-tong-thong-trump-977369.vov