Vào mùa hè 2019 hàng trăm ngàn người Hồng
Công đã xuống đường phản kháng Dự luật dẫn độ “tội phạm hình sự”
về Trung cộng do
chính quyền Hồng Công đề xuất . Người dân chống đối vì lo sợ
sự độc lập của hệ thống tư pháp
của Hồng công sẽ bị bãi bỏ
nếu Dự luật được thông qua . Các tổ
chức xã hội dân sự nhiều lần lên tiếng chỉ trích và cảnh báo Dự luật sẽ trao cho chế độ độc tài Bắc Kinh một
công cụ pháp lý không chỉ tùy tiện bắt giữ những cá nhân được coi là “kẻ thù”
của nhà nước cộng sản, mà còn đe dọa các quyền tự do của công dân Hồng Kông và người nước
ngoài cư trú trên lãnh thổ Hồng Công. Không như người Trung hoa lục điạ sống dưới chế độ cộng sản,
hơn 7 triệu dân Hồng Công sống trong Đặc khu quản lý được hưởng các
quyền Tự do ngôn luận, hội họp và tôn giáo. Các quyền này đang bị đe
doạ bởi sự lệ thuộc cuả chính quyền Hồng Công vào Trung cộng.
Trong những
ngày 9 và 16.06 cũng như 18.08 số
người tham dự các cuộc tuần hành do Mặt trận Nhân quyền dân sự (Civil
Human Rights Front- CHRF) tổ chức đã
tăng lên gần 2 triệu người , tương đương 20% dân số Hồng Công. Đây là những cuộc biểu
tỉnh lớn nhất đã diễn ra sau Phong trào Dân chủ
bị trấn áp dã man tại Thiên An Môn vào ngày 4.6.1989 ở Bắc
kinh cũng như Phong trào Dù 2014 và cũng là một cuộc khủng hoảng chính
trị trầm trọng nhất của Hồng
công kể từ khi
Anh trao trả thuộc điạ Hồng Kông
cho Trung cộng vào năm 1997.
Nhân dân Hồng Kông kiên cường , bất
khất trước bạo lực
Trước làn sóng chống đối của quần
chúng, Bà Carrie Lam (Lâm Trịnh Nguyệt Nga), Đặc khu trưởng Hồng Công thông
báo quyết định đình chỉ Dự
luật dẫn độ , đồng thời cho biết Hồng Công đang rơi vào “tình huống rất nguy hiểm”. Yang Guang, phát
ngôn nhân của Văn phòng các Vấn đề Hồng Kông và Ma Cao của chính phủ Bắc
Kinh đã lên tiếng cảnh cáo người biểu tình, không được “nhầm lẫn sự kiềm chế (của
Trung cộng) với sự yếu đuối”.
Ngày
23.08, hơn 210.000 người biều tình đã nối
tay thành những chuỗi người
dài 60 cây số xuyên qua trung tâm thành phố để nhấn mạnh quyết tâm đòi
chính
quyền Hồng Công phải thanh
thoả các yêu cầu :
1.Trả lại tư do cho tất cả những người
biểu tình bị bắt.
2.Lập ủy ban điều tra hành động
đàn áp của cảnh sát.
3.Carrie Lam phải từ chức Đặc khu
trưởng
4..Thực hiện quyền bầu cử Hội
đồng lập pháp ( Nghị viện thành phố) và Chủ tịch hành pháp (Đặc
khu trưởng, hay Thị Trưởng ).
Cuộc phản kháng kiên cường của Thanh niên
và nhiều tầng lớp xả hội Hồng Công
đã kéo dài trên 5 tháng vẫn
tiếp diễn và đã lan rộng trở thành một phong trào tranh đấu cho dân quyển , dân chủ và quyền tự quyết.
Các cuộc tuần hành khởi đầu diễn tiến ôn hoà , nhưng sau bùng phát mãnh liệt chỉ vì chính
quyền Bắc kinh và chính quyền bù nhìn thành phố Hồng Công một mặt
bác bỏ các đòi hỏi chinh đáng của người dân và mặt khác đã gia tăng bạo lực trấn áp biều
tình.Trong các tháng 10 và 11, Tình hình Hồng Công trở nên
căng thẳng và hỗn loạn với các cuộc đình công, bãi khoá và chiếm cứ các trường đại học . Công nhân, thanh niên sinh viên và học sinh phản kháng
quyết không đầu hàng trước bạo lực. Đến nay trên 4500 người bị bắt, hàng trăm người
bị thương và ít nhất hai người tử vong trong các vụ xô xát.
Sự
thách đố cho Bắc Kinh: Trấn áp hay
kiềm chế
Lập trường chính thức của Bắc
Kinh là tôn trọng quyết định đình chỉ dự luật của Trưởng đặc khu Hồng Kông,
nhưng trên thực tế, quyết định lùi bước là một
sỉ nhục bất thường đối với chính quyền Trung cộng. Các yêu cầu chính
đáng của Phong trào nhân dân đâú tranh dân chủ cho
Hồng Công đã đặt Bắc Kinh vào tình
thế nan giải. Đặc
biệt đòi hỏi bầu cử tự do và bầu lãnh đạo Hồng công là những yêu
cầu „cực đoan“ làm xói mòn uy
quyền lãnh đạo của chính quyền
Trung cộng.
Nếu đàn áp đổ máu sẽ khiến thế
giới không quên cuộc thảm sát Thiên An Môn cách nay 30 năm và các quốc
gia dân chủ phương tây chắc chắn sẽ phản ứng kết án hoặc cấm vận kinh tế. Giải pháp dùng quân đội trấn áp
nhân dân Hồng Công còn đưa đến thảm hoạ cho trung tâm tài chính Hồng
Công và kinh tế cả nước .
Đến nay chính quyền Trung Cộng phản ứng
kiềm chế. Không đổ máu nhưng không nhượng bộ là chỉ đạo của Chủ tịch
đảng và nhà nướcTập Cận Bình . Nhiều người lo ngại Trung công sẽ
lấy cớ Hồng Công „bạo
loạn“ để dùng quân đội trấn áp. Điều 14
của thỏa ước Hồng Công cho phép chính quyền thành phố yêu cầu Bắc Kinh gửi quân can thiệp để duy duy trì an ninh. Và điều 18 cho phép Quốc hội ban hành lệnh khẩn
cấp trong trường hợp nổi loạn.
Tập Cận Bình còn do dự sử
dụng quân đội và cảnh sát . Tập biét rõ đàn
áp đổ máu sẽ làm thế
giới không quên cuộc thảm sát Thiên An Môn cách nay 30 năm và các quốc
gia dân chủ phương tây chắc chắn sẽ phản ứng kết án hoặc cấm vận kinh tế. Hơn nưã giải pháp dùng quân đội
trấn áp nhân dân Hồng Công còn đưa đến
thảm hoạ cho trung tâm tài chính Hồng Công và kinh tế cả nước .
Trong
diễn văn đoc trước cán bộ chính trị tại trường đảng trung ương
Bắc Kinh vào đầu tháng 9.2019 Chủ
tịch Tập Cận Bình đã bác bỏ đề nghị của một số thành viên lãnh
đạo trong đảng muốn Bắc kinh ban
hành tình trạng khẩn cấp đối với Hồng Công. Tập cho rằng trấn áp
bằng bạo lực là „ con đường chính
trị không có đường lui “.Theo Tập hãy kiên nhẫn để cho chính quyền
Hồng Công tự giải quyết cuộc khủng hoảng.
Hội nghi trung ương lần thứ
tư của Ủy ban trung ương Đảng cộng sản Trung quốc khoá 19 nhóm họp
vào cuối tháng 10.2019 đã quyết định can thiệp vào Hông công.
Đầu tiên, chính quyền trung ương Trung Quốc sẽ
“điều khiển và kiểm soát” Hồng Kông (và
Ma Cao) bằng cách “sử dụng tất cả các quyền lực được trao theo hiến pháp và Luật
Cơ bản”, bản tiểu hiến pháp xác định tình trạng của Hồng Kông. Thứ hai, Trung
Quốc sẽ xây dựng và cải thiện một hệ thống pháp lý và cơ chế thực thi để bảo vệ
an ninh quốc gia tại cả hai đặc khu hành chính.
Cụ thể hoá
cho chính sách can thiệp vào Hồng Công, Chính quyền trung ương Trung cộng duy trì
quy trình bổ nhiệm trưởng đặc khu và các quan chức chủ chốt của Hồng
Kông, đồng thời Ủy ban Thường vụ Đại hội Đại biểu Nhân dân Toàn quốc (tức Quốc
hội) sẽ ra tuyên bố huỷ bò các đạo luật của
Hồng Công, cũng như gìành quyền diễn giải Hiến pháp Hồng Công
(Luật Cơ bản). Ngoài ra Trung cộng sẽ
hỗ trợ tăng cường khả năng thực thi pháp luật của Hồng Công và đảm bảo rằng chính quyền thành phố
sẽ ban hành các đạo luật để tăng cường an ninh quốc gia. Trung Quốc cũng sẽ làm
sâu sắc hơn sự hội nhập kinh tế giữa Hồng Kông với đại lục và mở rộng các
chương trình “giáo dục” để nuôi dưỡng “ý thức dân tộc và tinh thần yêu nước”, đặc
biệt là trong giới công chức và thanh niên.
Nhà nghiên cứu chính
trị Trung quốc, Giáo sư Minxin Pei Bùi Mẫn Hân đã bình luận các
quyết định của Hôi nghị trung ương
cộng đảng chỉ nhằm tạo cơ hội cho Trung cộng
triển khai Luật Căn Bản, trực tiếp kiểm soát việc bố trí nhân sự cho các vị trí lãnh đạo Hồng
Công và làm giảm hoặc huỷ bỏ tính độc lập Hệ thống tư pháp Hồng
Công cũng như giới hạn dân quyền và
tự do chính kiến của người dân Hồng Công. Nói chung Trung Cộng đã
quyết định dẹp bỏ mô hình „ một quốc gia hai chế độ“ mà Đặng Tiểu Bình hứa sẻ duy trì cho Hồng Công
trong 50 năm sau khi Hồng Công được Anh trả lại cho Trung Quốc năm
1997.Theo Minxin Pei các quyết định của Hội nghị trung ương sẽ không mang lại hiệu quả và
kế hoạch thực thi chỉ là „một ván bài kết
thúc“ nhiều rủi ro của Trung quốc
tại Hồng Công
( China´´s Risky Endgame
in Hong Kong).
Trong quá khứ đường
lối can thiệp này đã gặp nhiều chống đối.Nhưng nay ở tình hình mới
Tập Cận Bình không thể từ bỏ kế hoạch tước đoạt quyền tự chủ của
nhân dân Hồng Công. Trong trường hợp này một chiến tuyến mới giữa thế
giới tự do và Trung quốc độc tài sẽ thành hình.
Hồng Công một Tân Bá Linh
Trong chuyến đi vận động công luận Mỹ và Âu châu hỗ trợ cho Phong trào dân chủ Hồng Công, nhà hoạt động Joshua Wong , 22 tuổi, Tổng thư ký Đảng Đứng lên vì dân (Demosito)
đã đến Đức vào đầu tháng 9.2019. Tại
đây Wong tuyên bố Hồng Công giờ đây là thành trì giữa thế giới tư do
và Trung quốc độc tài . Khi so sánh nỗ lực tái
thống nhất của Đức và cuộc đấu tranh tự do ở Hồng Công , Wong cho rằng “Nếu chúng ta đang ỡ trong cuộc chiến lạnh mới thì
Hồng Công nay là một Tân Bá Linh “.Wong kêu gọi thế giới hãy hỗ trợ người
dân Hồng Công
đang tranh đấu cho Tự do và Bầu cử tự do. Cuộc phản kháng sẽ tiệp tục cho đên khi có bầu
cử tự do.
Kể từ khi Hồng Kông được trao trả lại cho
Trung Quốc vào năm 1997, các chính phủ phương Tây đã duy trì các đặc quyền kinh
tế đặc biệt để giúp củng cố niềm tin vào thành phố này. Nhưng những lợi ích như
vậy phụ thuộc vào việc Trung Quốc thực hiện các cam kết của mình trong Tuyên bố
chung Trung – Anh năm 1984 về Hồng Kông . Theo đó Trung Quốc sẽ duy trì một mức độ tự chủ, tự do và pháp
quyền cao cho Hồng Kông trong vòng 50 năm.
Ngày 17.08 Liên minh Âu châu ra tuyên bố
nhắc nhở Chính quyền Bắc kinh hãy tôn trọng các quyền tự do cơ bản
ở Hồng Công, đồng thời đòi hỏi nguyên tắc „
một quốc gia hai chế độ“, đảm bảo sự tự chủ của thành phố này
phải được duy trì.
Joshua Wong Chi-Fung ( Hoàng Chi Phong) |
Thượng Viện Hoa Kỳ đã thông qua Dự Luật
Nhân Quyền Hồng Kông ( Hong Kong Human Rights and Democracy Act )ngày 19.11
với sự đồng ý của toàn thể thượng nghị sĩ lưỡng đảng ủng hộ những người biểu
tình Hồng Công. Dự luật này sẽ xem xét lại quy chế thương mại của Hồng Kông đối với Hoa Kỳ hàng năm,
đồng thời trừng phạt những cá nhân nào chịu trách nhiệm trong việc đàn áp nhân
quyền ở đây.
Thế giới bên ngoài đang theo dõi những diễn
biến hiện tại ở Hồng Công với sự cảnh
giác lớn. Trừ khi chính phủ Trung Quốc lùi bước, còn không các nước khác, nhất
là Âu châu và Hoa Kỳ, rất có thể sẽ thực hiện các bước đi khiến chính phủ
Trung Quốc phải trả giá đắt.
Vũ
Ngọc Yên