Cuộc trò chuyện nhanh với Bạch Hồng Quyền sau khi có lệnh khởi tố
Ngày 12/5/2017, Công an Hà Tĩnh đã hai lần đến nhà vợ của anh Bạch Hồng Quyền để đòi công bố lệnh khởi tố “vì gây rối”. Tuy nhiên khi gia đình của Quyền yêu cầu được chụp lại văn bản lệnh khởi tố này thì công an từ chối không cho.
Ngay sau đó, chị Linh, vợ của Quyền đã từ chối nghe đọc lệnh, nếu không được giữ lại một bản lệnh khởi tố, cũng như không đồng ý lập biên bản làm việc, khai báo Quyền hiện nay đang ở đâu
Khi một nhân viên công an nói vợ của Quyền đã gọi chồng ra đầu thú, chị Linh đã nói rằng “chồng em không phạm tội gì mà đầu thú”. Một nhân viên công an khác, đã nói bằng giọng đầy ý gài bẫy rằng “vậy là em không hợp tác?”
Được biết, giới truyền thông độc lập trong nước đã truyền đi, rằng lệnh khởi tố Bạch Hồng Quyền được công an Hà Tĩnh phát đi từ ngày 19/4/2017. Tuy nhiên Quyền không có mặt nên công an địa phương sau khi truy tìm không thành công, đã đến nhà vợ của anh để đòi công bố lệnh khởi tố này.
Cuộc trò chuyện này, được thực hiện sau khi có lệnh khởi tố anh Quyền, tại một vùng ở Việt Nam.
Anh nói gì về mình, lúc này?
Tôi là thành viên của Phong trào Con đường Việt Nam, với tiêu chí là đi phổ biến các quyền con người, nói với người dân về quyền của mình phải được có trong xã hội.
Ở Lộc Hà, chúng tôi được biết rằng đã hơn gần một năm, người dân lẫn các doanh nghiệp ở đó vẫn chưa nhận được tiền đền bù – dù chính phủ đã nói là nhận được 500 triệu đô la để bù đắp thiệt hại cho người dân. Chúng tôi có mặt ở Lộc Hà với mục đích là hướng dẫn người dân làm giấy tờ hồ sơ, nói về quyền của họ theo pháp luật.
Lâu nay, người buôn bán hay các doanh nghiệp ở huyện Lộc Hà đã tìm cách ra tận Trung ương hay các Bộ để chất vấn về tình trạng của mình nhưng không có được câu trả lời nào, thậm chí ngay ở tỉnh Hà Tĩnh cũng vậy. Chúng tôi có mặt ở đó cũng để phản ánh tình trạng này cho mọi người được biết. Công an thì nói chúng tôi đến để kích động người dân, nhưng mục đích của chúng tôi thì chỉ đơn giản như vậy.
Phía truyền thông nhà nước, ngay từ trước khi có lệnh khởi tố, đã nói anh và Hoàng Đức Bình (Phong trào Lao Động Việt) có âm mưu xâm nhập vào Lộc Hà, Hà Tĩnh nhằm tuyên truyền kích động người dân chống phá nhà nước. Nếu là mục đích hợp pháp như anh nói, thì sao chỉ có anh và Hoàng Đức Bình hành động thôi? Có tổ chức Xã hội Dân Sự nào khác cũng có ý hướng đến Lộc Hà như vậy không?
Ở Việt Nam thì có nhiều tổ chức Xã hội Dân sự có hoạt động yểm trợ người dân như vậy. Nhưng để đến được điểm nóng như ở Lộc Hà, hay nhiều nơi khác ở Hà Tĩnh, không phải ai cũng có điều kiện tiếp cận được.
Tôi là một người Công giáo. Khi nhìn thấy những điều bất công và người dân cần phải được giúp đỡ – đặc biệt là trong số đó có nhiều người Công giáo – tôi thấy mình có trách nhiệm phải giúp đỡ mọi người.
Khó tiếp cận theo ý anh Quyền là sao? Có sự ngăn trở nào với các nhóm Xã hội Dân sự trong việc đến và giúp người dân bị nạn bởi thảm họa Formosa? Người dân đã ở trong tình trạng như thế nào mà các nhóm Xã hội Dân sự cần tiếp cận giúp đỡ?
Bất kỳ ai theo dõi sự kiện, đặc biệt qua facebook của anh Hoàng Đức Bình, thì sự kiện xảy ra ở Kỳ Anh, Hà Tĩnh cách đây vài tháng, người dân đã kéo nhau ra Ủy ban nhân dân thi xã Kỳ Anh để đòi chính quyền phải có hành động trong việc bồi thường do Formosa gây ra. Chính quyền đã đối phó bằng cách đưa ra nhiều lực lượng Cảnh sát Cơ động, an ninh chìm… bằng mọi cách để phá cuộc tuần hành này.
Đặc biệt là sự kiện ngày 14/2, khi người dân của 3 xã xã Quỳnh Ngọc, Sơn Hải và Quỳnh Thọ cùng nhau đi đưa đơn kiện Formosa thì chính quyền đã cho đàn áp, đánh đập những người dân đi nộp đơn như vậy. Nếu có theo dõi, mọi người sẽ nhớ là ngay cả linh mục Nguyễn Đình Thục có mặt trong đoàn đi nộp đơn kiện đó cũng đã bị đánh đổ máu. Có mấy chục người bị tấn công, thương tích. Hình ảnh và sự kiện này vẫn còn lưu đầy trên các trang mạng.
Tình hình căng thẳng như vậy, nên việc tiếp cận của các nhóm Xã hội Dân sự cũng không hề dễ dàng.
Một trong những điểm nhấn của chính quyền gần đây, là đưa nhiều tin tức về việc bắt giữ anh Nguyễn Văn Hóa ở Hà Tĩnh theo điều 258. Theo truyền hình, tội của Hóa là đưa tin về các cuộc biểu tình và đời sống của người dân trong vùng bị thảm họa Formosa, nhưng động cơ là vì tiền. Trước khi những điều xấu nhất có thể diễn ra như với anh Nguyễn Văn Hóa, anh có thể khẳng định rằng hành động của anh và anh Bình có hoàn toàn vì con người, không vì một lý do nào khác?
Tôi bước chân vào cùng đoàn tuần hành, là nhằm để đưa tin tức đến cho mọi người. Mọi hình ảnh và thông tin mà tôi chuyển tải với góc độ trung thực nhất để mọi người dân Việt Nam, và cả thế giới, được biết người dân Hà Tĩnh đã đòi quyền lợi của mình như thế nào. Kể cả việc chính quyền đã ngăn cản và đàn áp người dân ra sao.
Tôi khẳng định rằng nếu nay mai này tôi bị bắt, chỉ vì tôi đã hành động để giúp cho người dân hiểu được quyền của mình theo luật pháp, đứng bên họ vì đó là những con người đi đòi công lý chứ không hề là mục đích nào khác như “kích động” hay “vì tiền”. Tôi và anh Hoàng Đức Bình hành động theo lý trí và lương tâm của mình, chứ không có một tổ chức hay thế lực nào có thể mua chuộc được chúng tôi cả.
Truyền thông thuộc nhà nước, trong những thời gian gần đây, đặc biệt khi đưa những tin tức về thảm họa môi trường, luôn tìm cách vu khống, bôi nhọ những người đem lại giá trị truyền thông độc lập như chúng tôi. Và đặc biệt với những phóng sự trước khi có lệnh khởi tố cũng chỉ là dọn đường nhằm bắt chúng tôi.
Việc khởi tố hay gây áp lực trên truyền thông như vậy, cũng chỉ khiến người dân hoang mang, sợ hãi hoặc chùn lại con đường đi đòi quyền lợi hợp pháp của mình. Rồi sẽ có một ngày, chúng tôi sẽ đến tận các nơi đó để chất vấn việc đã tạo dựng những điều như vậy với chúng tôi.
Tuấn Khanh thực hiện
(5/2017)