20 mai 2014

Ghi chép tháng năm đen

 Nguyễn Mạnh Hùng

Hai phe, biện chứng mà!
Mới đây là ngày 30-04. Bạn còn gửi điện thư hỏi, gọi là ngày gì đây? Một triệu người buồn gọi là ngày quốc hận. Một triệu người vui, ngày giải phóng. Tôi chưa kịp trả lời thì ba ngày sau, Trung Quốc mang giàn HD 981 vào lãnh hải Việt Nam, cách đảo Lý Sơn 18  và thềm lục địa gần 120 hải lý, với chủ  đích thăm dò dầu và khí đốt. Động tác này phải hiểu thế nào đây. Hóa ra 16 chữ vàng là thau. Và với 4 tốt, tốt nhất là thấp cổ bé miệng thì im đi. Bốn vị tứ trụ triều đình đều ngậm bồ hòn, để cấp dưới thều thào lên tiếng. Dĩ nhiên, phải rêu rao Trung Quốc hành động đơn phương, vi phạm chủ quyền nước ‘’bạn’’, và đòi ‘’ đàm phán’’ song phương, lời lẽ ‘’vũ như cẫn’’. Việt Nam làm như cái giàn HD 981, diện tích bằng 3,4 lần đá bóng đá, di chuyển không quá 20 hải lý /giờ, nghĩa là đến lỗ cắm trụ sau khi di động hàng tuần, mà chẳng  ai hay biết(?!), để sự đã rồi thì Việt Nam  ta  mới la lối chút đỉnh cho an lòng dân, chứng tỏ ‘’đảng ta’’ (ĐCSVN), đảng độc quyền lãnh đạo,  xưa nay một lòng coi sự toàn vẹn lãnh thổ là quí  hơn con ngươi tròng mắt. 


Nhưng nay, đau lòng nhưng vẫn phải nói. Thứ nhất công hàm do ông Phạm Văn Đồng ký năm 1958, sau HĐ Geneve chia đôi Việt Nam thành 2,  dù có áp lực gì đi nữa thì công hàm này đã khiến một tròng con mắt thành chột. Khi đó ông Hồ Chí Minh chưa mất quyền ‘’ Cha già dân tộc’’, là lãnh tụ cao nhất, phải chịu trách nhiệm lớn nhất để mất một phần Hoàng Sa-Trường Sa khi đó, và nay công hàm này vẫn là văn bản Trung Quốc đưa ra  biện bạch cho chủ quyền của mình.
Phải hiểu sự im như thóc của những lãnh đạo cao nhất hiện nay thế nào. Im lặng là vàng, nhưng trong nội bộ ta  ‘’ đàm phán’’. Ta  chia làm 2, thường dân ai cũng nói. Có ‘’ta’’ TT, tức thân, hơn một mức là theo, Tàu. Có ‘’ta’’  CT,  cản và thậm chí chống Tàu. Nhưng xin hiểu Tàu  không phải là người Tàu, mà là ĐCS Trung Quốc, chính quyền Trung Quốc, và đặc biệt là những động thái bá quyền bành trướng của nhà nước Trung Quốc. Láng giềng gần mà bành trướng, thì eo ôi, ta  cứ lùi, từ thác Bản Giốc đến Hoàng Sa, và sau Hoàng Sa thì chỉ có đường đi chầu Hà Bá! Trước tình thế bị lấn sân, hai ‘’ta’’ hẳn lúng túng. Nhưng trước quốc tế và nhân dân ‘’ chúng ta’’, ông nói gà mà bà nói vịt thì... thà không nói là hơn. Ông Nguyễn Phú Trọng vốn hay quên, thôi thì thế, thế thì thôi. Ông Nguyễn Sinh Hùng gật gù, vả lại không thực quyền nên bỏ qua. Ông Trương Tấn Sang, mặt như một dấu hỏi gồ ghề, nhất là khi ông gắng cười. Còn ông Nguyễn Tấn Dũng, đợi xem ở hội nghị ASEAN tại Sri-Langka ông sẽ phát biểu thế nào.
Một bạn khác, ở bên Mỹ, gọi điện thoại : ‘’ Tình hình găng, sẽ ra sao?’’ Tôi nói mạnh ‘’ Sẽ tốt thôi!'’ Ô hô, tôi lạc quan tếu để an lòng bạn, an lòng tôi! Tốt thôi, tốt thôi, cách nói quen miệng của cư dân miền Bắc, một giải đất nhọc nhằn lúc nào cũng cần có gì để hy vọng...

Biểu tình, nước tới chân rồi
Ngày 6-05
Anh bạn trẻ tên Th.  gọi từ Cali: ‘’ Em nghe nói Sài Gòn  bật đèn xanh cho Thành đoàn biểu tình cuối tuần này !’’. Mình phản ứng : ‘’ Phải coi chừng, bọn Trung Quốc có thể gài đám khiêu khích, gây bạo loạn và nhân đó đám quyền bính theo Trung Quốc có cớ  đàn áp, nhân danh law and order! ’’.
Ngày 10/11 -05
Tin từ Việt Nam: Biểu tình ở Hà Nội đâu đó chỉ 20 người! Ở Sài Gòn, sau Hà Nội một ngày, được 200 người xuống đường! Mình phát hoảng, nhân dân Việt Nam mà thế thì bọn Bắc Kinh chúng nó cười mũi. Và dư luận quốc tế thì cũng vậy, sẽ dửng dưng quay lưng, chuyện đất nước các anh mà các anh vô cảm thì chúng tôi làm chi được!
Xem clip biểu tình ở Hà NộI. Dân đứng trong vườn hoa trước mặt Đại sứ quán Trung Quốc,  hô Trường Sa – Hoàng Sa là của Việt Nam. Đả đảo Trung Quốc xâm lăng. Đối mặt với dân là những kẻ áo xanh lơ, tức Thành đoàn viên Cộng Sản  được huy động,  làm rào cản. Một bác trung niên cao giọng mắng :  ‘’ Đất nước lâm nguy  mà chúng bay làm thế à? Quay lại đối mặt với bọn xâm lăng đi !’’. Một thanh nữ đưa hai tay lên bụm mặt. Dăm thanh niên xung quanh lầm lì...Nhìn buồn quá, tuổi trẻ Việt Nam ơi!
Không lẽ gần 100 triệu người Việt Nam mà chỉ có hơn 200 người tuần hành chống ngoại xâm? Tôi tin cho K và NND, những  người  có khả năng xử dụng những  kênh truyền thông kêu gọi việt kiều đi biểu tình xin anh em xa giúp tạo dư luận để cản bước hung hăng của anh láng giềng gần. Anh em xa, quan trọng nhất là anh Mỹ. Một cuộc xuống đường của người Việt ở Washington D.C hẳn quan trọng. Rồi đến anh Nhật. Tokyo cũng rất nhậy cảm với những cọ quậy của bọn bành trướng Bắc Kinh... Sau tôi biết có biểu tình của người Việt ở Tokyo. Còn ở Washington, tôi không rõ. Có biểu tình chống xâm lăng Trung Quốc ở một vài nơi khác, như Canada (Toronto), như Pháp (Paris), như Đức (Berlin), Tiệp (Praha), Úc ... Ở ngoại quốc, người Việt  đi biểu tình đúng luật pháp được cảnh sát ra mở đường, chứ làm gì hân hạnh được  côn an, xã hội đen... như ở  Sài Gòn, Hà Nội... khóa tay còng chân và đạp mặt  kiên quyết  ‘’bảo vệ’’  đến nơi đến chốn.
Một ngày sau, tôi mới nắm  được số người đi biểu tình ở Sài Gòn lên đến số ngàn, bởi lẽ có đến 3 tổ chức. Có Thành Đoàn, cầm cờ đỏ sao vàng  đi che  những khẩu hiệu chống Trung Quốc xâm lăng, hát ‘’ Như có bác Hồ trong ngày vui đại thắng...’’ (  thắng ai đây?), và trương khẩu hiệu Ủng hộ chính quyền Việt Nam (ủng hộ làm chuyện gì?). Có Hội Luật Sư T.P  HCM  và một số nhân sĩ,  chỉ chống Trung Quốc thôi, và có 20  Xã hội Dân sự vừa chống xâm lăng biển đảo vừa đòi trả tự do  cho những người yêu nước bị tù tội vì chống Trung Quốc, như Trần Huỳnh Duy Thức, Điếu Cày, Bùi Minh Hằng, Đinh Nguyên Kha. amh Ba Sàm...Bỏ cái anh Thành Đoàn có lệnh biểu tình để chính là phá biểu tình tự phát, hai  anh còn lại - Hội Luật Sư và 20  Xã hội Dân sự - chưa gì đã chia rẽ rồi!
Tôi xem cái clip do báo Người Việt ở Cali đưa lên mạng. Trong đám tuần hành ở SÀI GÒN, loáng thoáng thấy Huy Đức, Phạm Chí Dũng, Bùi Minh Quốc, Hoàng Hưng...Dân hát. Đấy là những bài tôi từng hát thời còn là sinh viên trong những lần xuống đường trên 40 năm trước.. Dậy mà đi, dậy mà đi...Dậy mà đi hỡi đồng bào ơi!  
Hôm nay, đầu đã bạc, tôi lẩm nhẩm hát theo, nước mắt ràn rụa.  Ô hay, tôi là ai, mà còn trần gian thế!  Tôi là ai, là ai...Mà yêu quá đời này! ( lời nhạc TCS)

Tầm Chiến lược của vụ việc HD-981
Ông bạn già K điện thoại, giọng khẩn trương, hỏi : ‘’ Chúng đưa cái giàn khoan HD-981 vào lãnh hải mình để làm gì? Chỗ đó chắc trữ lượng dầu phải lớn lắm! Cậu có  thông tin gì  không? ‘’.  Tôi đáp : ‘’ Chỗ đó chẳng có bao nhiêu dầu đâu. Lý do đưa giàn khoan tới rất phi kinh tế. Trung Quốc tạo ra  một mảnh nước Tàu di động, vẽ cái biên giới của mình hệt như những con chó rải nước đái để định vị lãnh thổ của nó! Vấn đề là chính trị, mục đích nắn gân Mỹ, khối ASEAN và cái nhà nước Việt Nam ta xìu xìu ển ển, xem phản ứng ra sao rồi hành động tiếp. Trung Quốc hẹn đến tháng 8 là có thể sẽ dời giàn khoan, nhưng chắc lỡm mình thôi! Ở được, họ sẽ ở luôn…’’
Thủ Tướng Nguyễn Tấn Dũng đi Sri-Langka phát biểu quan điểm Việt Nam trong vụ việc xâm lăng của Trung Quốc ở Hội Nghị ASEAN, mong sẽ đi đến một tuyên bố chung. Tuyên bố chỉ mong ‘’hai bên’’ kiềm chế, tôn trọng nguyên tắc ứng xử trên biển DOC, và thương lượng để giữ  hòa bình  khu vực. Mỹ cũng vậy, tuyên bố không xen vào vấn đề chủ quyền, cũng mong hai bên giải quyết qua kênh ngoại giao.  Nhưng than ôi, đối thoại song phương đã bao nhiêu lần rồi, miệng nhà sang thường có gang có thép. Gang thép nay thành những chiến hạm, tầu hải giám, có súng thần công, có vòi sịt nước, thậm chí sẵn sàng chống cả tên lửa…Trên phương diện anh em xa, họ xa lắc, và Việt Nam cô đơn, thậm chí lạc lõng bơ vơ trên trường quốc tế. Láng giềng gần thì hùng mạnh, thâm hiểm, và đâu chỉ xâm lăng biển đảo. Họ còn xâm lăng kinh  tế, và xâm lăng văn hóa.

Biểu tình và bạo động
Trước khi bàn chuyện văn hóa và kinh tế, phải nói ngay là trong những ngày 12 và 13  tháng năm thì biểu tình của công nhân đặc biệt ở hai khu công nghiệp Bình Dương và Hà Tĩnh đã tạo ra những hành vi xâm phạm đến tài sản của những xí nghiệp có vốn đầu tư FDI. Theo thông tin chính thức, tài sản của 700 ( cho đến cả ngàn?) công ty  bị xâm hại, nhiều công ty đóng cửa, khoảng 230 ngàn công nhân ‘’ thất nghiệp’’ chờ quay về làm việc, có 1 người Trung Quốc chết ( có tin là 20 ?), khoảng 150 công nhân bị thương ở Vũng Áng – Hà Tĩnh, và lực lượng An Ninh đã bắt khoảng 900  người bị coi là những kẻ kích động, phá phách,  và hôi của. Ngay ngày 14/05, ông Huỳnh Tấn Mẫm viết thư kêu gọi:
Chúng tôi là những công dân yêu nước, đã từng tổ chức và tham gia xuống đường chống bành trướng Trung Quốc trong những năm qua.
Trước tình hình hiện nay, chúng tôi tha thiết kêu gọi đồng bào cùng chúng tôi:
- Kiên quyết chống Trung Quốc xâm lược, bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ, giữ vững độc lập, đòi Trung Quốc phải rút khỏi biển Việt Nam.
- Kiên quyết đấu tranh kiên trì, bất bạo động, không đập phá tài sản công ty xí nghiệp, không xâm phạm con người.
- Cảnh giác không để bị khiêu khích bởi âm mưu của nhà cầm quyền Bắc Kinh. 
TP. Hồ Chí Minh, 14-5-2014
Người đại diện: Huỳnh Tấn Mẫm
Bức thư được hơn 100 nhân sĩ ký tên ủng hộ.
Nhưng lạ nhất là tường thuật của Tuấn Khanh, nhạc sĩ (http://anonymouse.org/cgi-bin/anon-www.cgi/http://www.boxitvn.net/bai/26373), kẻ đã mục kích: những kẻ  kích động bạo lực không phải là công nhân, có chỉ huy và tổ chức hẳn hoi. Và trái với lệ thường rất chủ động xông xáo. Những lực lượng an ninh như Cảng Sát Cơ Động (CSCĐ), Cảnh Dát Giao Thông (CSGT), Lực Lượng Dân phòng... đều  vắng mặt, và nếu có thì bàng quang ngoại cuộc. Thật dũng cảm là những bạn trẻ trong bạo loạn. Họ tự động photocopy những bản rời phát tay kêu gọi dân biểu tình kiềm chế, bình tĩnh, không  ‘’tự đập nồi cơm của mình’’, đừng để mắc mưu bọn khiêu khích đang thực hiện âm mưu nào đó để phục vụ một quyền lợi có thể điểm mặt. Tôi xin lưu ý :
1-      Phần lớn những xí nghiệp (XN) bị đập phá là FDI  Đài Loan, Singapore, Nhật ...tức là những quốc gia không mấy thân thiện với Trung Quốc.
2-      Một khi họ ‘’ rút’’, những XN  đến thay thế là ai? Giả thiết là XN Trung Quốc rất  hiện thực! Họ đã trúng thầu đến 90% những dự án FDI hai năm gần đây thì nay có khó gì trong cái khoảng ‘’ trống’’  gây ra bởi bạo loạn
3-      Vì chuyện đập phá, dư luận sẽ lơ là đi sự việc Trung Quốc cắm đặt HD-981 xâm phạm chủ quyền Việt Nam
4-      Nhân cớ nhà nước Việt Nam không lo được an ninh cho các XN, Trung Quốc có thể  ‘’ tự lo’’  để bảo vệ những cơ sở XN của họ, tạo ra những lực lượng ‘’ bán quân sự’’ vũ trang, và từng bước lấn sân. Ở Kỳ Anh ( Hà Tĩnh), người Trung Quốc bắt  dân Việt Nam bị kết là phạm pháp (pháp luật nước nào?) và không giao cho những cơ quan hữu trách Việt Nam xử lý.
5-      Sau bạo loạn ở những XN  vốn FDI,  hàng ngàn công nhân Việt Nam bị nhiễm độc. Đây có phải là một cuộc trả đũa ‘’ hóa học’’ của Trung Quốc không? Những cơ quan hữu trách Việt Nam phải khảo sát và cần thì kêu gọi Tổ Chức Y Tế Quốc Tế ( OMS,  hay WHO) vào điều tra.
Như nói trên, bạo loạn trong những cuộc biểu tình của công nhân chỉ có thể phục vụ quyền lợi Trung Quốc. Vậy thì những kẻ kích động và tổ chức bạo loạn chỉ có thể là chính Trung Quốc, trực tiếp hoặc qua trung gian của nhóm TT, thân Tầu. Chúng  nay đã len lỏi ở mọi cơ sở quyền lực mới có  khả năng ‘’ vô hiệu hóa ‘’ lực lượng an ninh Việt Nam, lực lượng rất hữu hiệu trong sự vụ bịt miệng và kiểm soát dân mình. Nhưng đau đớn thay, họ hoàn toàn thụ động trước giặc ngoại xâm.
Vua Hùng có công dựng nước, nhưng Bác Hồ ơi, con cháu bác chúng nó đang bán nước đấy!
Không có lẽ nào Thời Bắc Thuộc  thời nay  lại bắt đầu từ thuở ký kết bí mật ở Thành Đô năm 1990, theo lời ông Nguyễn Cơ Thạch, cố Bộ Trưởng Ngoại Giao?  Bọn bán nước không  lẽ là những  Đỗ Mười, Nguyễn Văn Linh, Lê Đức Anh?  Phải chăng  ký kết Thành Đô  là văn bản bán nước? Trước quốc dân, ĐCSVN  phải công khai hóa ký kết này. Trong khi chờ đợi  xem Việt Nam  có thực sự bị ràng buộc vì ký kết Thành Đô hay không, ai cũng rõ lệ thuộc vào Trung Quốc có hai mặt chồng chéo, kinh tế và văn hóa. Có  những lệ thuộc tô vẽ để hù dọa. Và những lệ thuộc có thực.

Kinh Tế và Văn Hóa, những lệ thuộc đáng và không đáng sợ
‘’ Nói chuyện văn hóa trước đi ! ’’, giọng ông bạn già trầm xuống.
Trong 16 chữ vàng, ông Trung Quốc  bảo SƠN THỦY TƯƠNG LIÊN / LÝ TƯỞNG TƯƠNG THÔNG / VĂN HÓA TƯƠNG ĐỒNG / VẬN MỆNH TƯƠNG QUAN /. Ông Việt Nam lề Đảng liền dịch ỔN ĐỊNH LÂU DÀI / HƯỚNG TỚI TƯƠNG LAI / HỮU NGHỊ LÁNG GIỀNG / HỢP TÁC TOÀN DIẸN. Tôi nhắc thế, ông bạn già văng tục, chửi dịch như vậy là dịch láo. Tàu nó bảo ta nó rồi, làm gì còn láng giềng với  với lại hợp tác.
Còn  chuyện văn hoá tương đồng? Đúng là kể từ ngày tuyên ngôn Nam quốc sơn hà Nam đế cư, văn hóa của lớp sĩ  ‘’ bề trên’’  phần nào đậm chất Tống nho, nhưng văn hóa dân gian thì khác, tự tại, và khi phải khẳng định độc lập của mình thì từng đánh cho để dài tóc, đánh cho để răng đen, đánh cho chúng biết nước Nam anh hùng này có chủ (Hịch của vua Quang Trung khi đại phá quân Thanh). Thật kỳ diệu khi ngẫm lại sau mộtngàn năm Bắc thuộc mà người Việt Nam không bị Hán hóa như rất nhiều dân tộc nay cấu thành nước Trung Hoa. Nhà  văn, nhà báo và  là nhà nghiên cứu Ngô Nhân Dụng, trong tác phẩm Đứng Vững Ngàn Năm ( NXB  Người Việt, 2013), đồng ý với học giả Trân Trọng Kim khi cho rằng tổ tiên chúng ta truyền đạt được ‘’ cái nghị lực riêng và tính chất riêng’’. Đó là điều khiến chúng ta tiếp tục là người Việt,  mãi mãi giữ vững non sông cha ông để lại. Chắc chắn, về điểm này, văn hóa chúng ta thừa hưởng không tương đồng với văn hóa Trung Quốc.  Bởi vậy nên cho đến mới đây còn có những  Nguyễn Phương Uyên, Đinh Nguyên Kha can cường bất khuất trước sức ép của chính quyền Việt Nam vẫn công khai kêu gọi đuổi giặc bành trướng  phương Bắc đang rắp tâm đẩy nước Việt lùi về thời quận huyện Giao Chỉ. Cuộc xâm lăng văn hóa trên những cái mẹt ở chợ bày bán truyện chưởng, băng video, phim ảnh ... dẫu có chút tác động nhưng không đến nỗi hiểm nguy như nhiều người lo sợ.
‘’Thế còn kinh tế mình, lỡ suy sụp thì không phải chuyện đùa nhé!’’. Ông bạn già lo lắng hạ giọng. Vâng, kinh tế là chuyện hẳn không đùa!  Tôi cũng nghe nhiều người cho rằng buông Trung Quốc thì XN vốn đầu tư FDI của họ sẽ rút ra, hậu quả  là kinh tế Việt Nam mình sẽ  có thể phá sản. Tôi khẳng định: chuyện này là không thể có được, tuy Việt Nam sẽ phải đối mặt với những khó khăn ngắn hạn.
Xin trích dẫn vài con số thuần định lượng.  Hiện nay,  GDP  của Việt Nam là 176 tỉ USD, độ tăng trưởng là 5.4%.  Với đối tác Trung Quốc, Việt Nam xuất khẩu khoảng 13 tỉ, nhập khẩu 37 tỉ, chủ yếu nhập nguyên vật liệu và  hàng phụ trợ - phụ tùng công nghiệp, tiền tuồn sang Trung Quốc như vậy là xấp xỉ 24 tỉ USD. Khoảng 18%  lưu lượng thương mại (volume of trade) Việt Nam là giao thương với Trung Quốc. Về đầu tư vốn nước ngoài (FDI), hàng đầu là Nhật với 4.8 tỉ, sau là Singapore, Đại Hàn, và thứ mới tới Trung Quốc (đâu chỉ 1-2% trên tổng số), tổng cộng  được 24.5%  tổng đầu tư cả nước. Năm 2011, vốn giải ngân FDI là 11 tỉ USD nhưng sản lượng chiếm khoảng khoảng 46% của  số tổng sản phẩm (total output). Giả thử  Trung Quốc có rút hết đầu tư về, đình trệ hoặc ngưng sản xuất, thì tác động giảm output của Việt Nam  được bao nhiêu?  Nói quá thì 15-20  tỉ USD là tối đa!  Hãy nhìn con số lỗ lã của Tập Đoàn Vinalines tính đến năm 2013 là 13, 7 tỉ đô. Nếu tính thêm cả lỗ do Vinashin gây ra  thì tác động tiêu cực cho nền kinh tế  Việt Nam  còn lớn hơn con số 20 tỉ  giả định nói trên nhiều!  Dĩ nhiên, đây là ở ngắn hạn, và tác  động của việc Trung Quốc rút đầu tư nhằm đình trệ  tình trạng sản xuất ở Việt Nam có thể kéo dài một thời gian 2, 3 năm. Nhưng ‘’vắng mợ thì chợ vẫn đông’’, không  Trung Quốc  thì còn những  đối tác  khác, và nếu kinh  doanh sản xuất ở Việt Nam có lợi thì họ sẽ vào trám chỗ.  Và nói theo tích  ‘’ Tái ông  mất ngựa’’, biết đâu đây lại chẳn là một dịp may cho nền kinh tế Việt Nam.
Tại sao lại một dịp may? Mới nghe thì như nghịch lý, nhưng không phải vậy nếu ta quay sang vấn đề  định tính. Ở đây, nhắc là tuy đầu tư FDI ít  nhưng những năm sau này Trung Quốc  trúng thầu đến 90%, và chỉ nghe họ đấu thầu thì phần lớn những  công ty  thuộc những  quốc gia khác te  tua ‘’ chạy’’. Nhà thầu Trung Quốc bỏ giá  rẻ, sẳn sàng tìm nguồn vay vốn ở Trung Quốc cho Việt Nam, và hẳn là  trong  cơ chế TW cho phép các tỉnh và thành phố trực tiếp quản lý kinh tế ‘’đối ngoại’’, chuyện lì xì ‘’ nỉ hảo’’ không cần nói ai cũng hiểu ngay. Chính thế mà sau khi trúng thầu, tiến độ thi công chậm, thiết bị  không bảo đảm, thường cũ kỹ kạc hậu, đến những công đoạn cần kỹ thuật cao thì họ bỏ vấy, tìm cách đội vốn ... Việt Nam nợ cứ phải trả nhưng  về trách nhiệm thì chủ thầu đổ tội cho ban Giám đốc thi công, đám này thì đổ tội cho hành chính địa phương, và một trăm thứ lý do lắt léo khác...Trích nguồn tin (http://kinhdoanh.vnexpress.net/tin-tuc/doanh-nghiep/10-du-an-lon-cua-nha-thau-trung-quoc-tai-viet-nam-2989807.htmlViệt Nam): ‘’... nhà thầu Trung Quốc đang tham gia nhiều dự án trọng điểm về hạ tầng, năng lượng của Việt Nam, trong đó nhiều trường hợp chậm trễ, đội vốn và gây rất nhiều tranh cãi. Theo thống kê của Viện Nghiên cứu cơ khí (Bộ Công Thương) được công bố hồi đầu tháng 4/2014, Việt Nam hiện có 20 dự án nhiệt điện thì có 15 công trình được phía Trung Quốc làm tổng thầu. Với xi măng, tuy không nêu cụ thể nhưng đối với các dự án do Trung Quốc làm tổng thầu (trong tổng số 24 dự án), tỷ lệ nội địa hóa cơ bản được xác định là  không  có gì hết, tức 0%. Số liệu của Ủy ban Tài chính và Ngân sách Quốc hội công bố trước đây cũng cho thấy, tính đến năm 2010, có đến 90% các dự án tổng thầu EPC (tư vấn, thiết kế - cung cấp thiết bị - xây lắp, vận hành; hay nói cách khác là thực hiện dự án theo phương thức chìa khoá trao tay) của Việt Nam do nhà thầu Trung Quốc đảm nhiệm, trong đó chủ yếu là dầu khí, hóa chất, điện, dệt kim. Trong số này, các doanh nghiệp đến từ bên kia biên giới thực hiện tới 30 dự án trọng điểm quốc gia, trong đó có nhiều dự án “tỷ đô” của ngành điện ’’.
Mặc dầu nắm những khâu sản xuất cơ bản, nhà thầu Trung Quốc không  đáp ứng được trình độ kỹ thuật hiện đại, biến XN  Việt Nam thành nơi nhập nguyên vật liệu sản xuất. Mặt khác, theo những thông tin đáng tin cậy, FDI Trung Quốc  không đóng góp xây dựng  công nghệ phù trợ khiến Việt Nam lệ thuộc nặng nề vào Trung Quốc.
Ngoài ra, và đây cũng là một yếu huyệt: những XN FDI  Trung Quốc  thu nhận ào ạt lao động Trung Quốc  không có phép nhập cảnh và lao động ở Việt Nam. Theo cơ quan nhà nước  Hội  Liên Hiệp Lao Động Việt Nam, họ phần lớn là lao động không chuyên môn, chiếm mất công  việc lẽ ra phải giành cho công  nhân Việt Nam. Theo bộ Lao Động-Thương binh- Xã hội, số lao động bất hợp pháp này lên đến 80 ngàn người, chốt ở những vùng rất nhậy cảm trên phương diện quân sự, như Hà Tĩnh, Quảng Trị, Phú Yên,  Tây Nguyên...và nắm khả năng chiến lược  cắt Việt Nam thành 3 mảnh khó liên hợp tác chiến.  Đại Tướng Võ Nguyên Giáp đã từng băn khoăn về vấn đề  chiến lược này khi ông khuyến cáo nhà nước Việt Nam phải thận trọng trong dự án khai thác bôxít  ở Tây Nguyên.
Những vấn đề  vừa đưa ra để suy nghĩ ở trên cho phép chúng ta thật ra chẳng  có gì phải lo ngại nếu Trung Quốc dùng sức ép kinh tế  bằng cách rút những  XN  họ hiện có ở Việt Nam. Cứ để họ ‘’ phá hợp đồng’’, và lấy đó làm thời cơ  để thay đổi  một nền kinh tế ngày càng nhiều bất cập.  Bất cập thứ nhất là nợ xấu của những Tập Đoàn như Petro Việt Nam, Bưu Chính Viễn Thông, Than-Khoáng sản, Việt Nam Airline,  phần lớn  hoạt động bằng vốn chiếm dụng. Kiểm toán 27 doanh nghiệp  có tổng tài sản là 73,2 tỉ USD,  nợ phải trả lên đến 56,7%  số tài sản này trong khi nợ phải thu  ở mức 11%. Tình trạng vỡ nợ rình rập, và khi chuyện đặng chẳng đừng xẩy ra, Trung Quốc  đang thừa tiền ‘’ mặt’’ sẽ mua với giá bèo. Bất cập thứ 2 là nợ công  đã vượt mức trầm trọng, nay là 180 tỉ USD, gấp 4 lần thu ngân sách, cao hơn GDP. Nợ  bình quân trên đầu người tăng quá nhanh, nay xấp xỉ 1000 USD. Với tình trạng nợ cao như núi này, chắc chắn chi trả từ ngân quĩ công  cho  quĩ hưu công nhân viên, cho những dịch vụ xã hội về  y tế, giáo dục... có nguy cơ  giảm đáng kể. Bất cập thứ 3...thứ 4...
Thôi, kể ra thì bao giờ cho hết những bất cập! Tôi xin chỉ nói gọn là nền kinh tế Việt Nam oặt oẹo, sống trên nợ nần, sản xuất yếu kém, viễn tượng lạm phát và sự sụp đổ của hệ thống ngân hàng là vấn đề thời gian, quản lý vĩ mô chồng chéo bất nhất, tham nhũng quá trầm trọng, bong bóng bất động sản vỡ bất cứ lúc nào, phân cấp trách nhiệm điều hành đầu tư, đấu thầu...đến địa phương khiến những hoạt động kinh tế  lẽ là cấp quốc gia bị xé vụn lỏng lẻo...Tóm lại, ĐCSVN đã thất bại trong việc tổ chức và điều hành một nền kinh tế hiện đại, đưa toàn xã hội chúng ta vào một tình trạng ăn xổi ở thì, hạ cấp dân trí, làm giảm dân khí, tụt hậu và không xứng tầm với khả năng của người  Việt Nam. 

Thoát Trung là tất yếu
Hôm nay, tôi  viết những dòng này là ngày 18-5. Trên toàn cõi, thông báo chính thức là 13 cơ sở doanh nghiệp bị đốt, 700 bị phá, 2 người chết và 149 người bị thương sau những cuộc bạo động tuần trước. Thủ Tướng Nguyễn Tấn Dũng ra chỉ thị cấm biểu tình ‘’ bất hợp pháp’’. Chủ Tịch  Trương Tấn Sang lại nói ngược, bảo không sợ, quyền biểu tình là thiêng liêng với...(!) cử tri quận 1 ở T.P  HCM chứ không phải thông điệp gửi đến toàn dân toàn quân. Tổng Bí Thư Nguyễn Phú Trọng vẫn lú như thường, và Chủ tịch  Quốc Hội Nguyễn Sinh Hùng thì im re, biết phận.  
Tin từ trong nước, cuộc biểu tình được loan báo bị bóp chết trong trứng nước, công  an đến canh cổng những bloggers, CSCĐ  hàng ngàn chốt những  con đường  đến Đại Sứ Quán Trung Quốc ở  Hà Nội, đến Lãnh Sự Quán Trung Quốc  ở Sài Gòn, và chặn mọi huyết mạch của trái tim Việt Nam  yêu nước. 
Trong khi đó,  và ngạc nhiên thay, Đại tập đoàn Hua Wei  bên Trung Quốc đã chỉ thị cho nhân viên ở Việt Nam sửa soạn ứng biến với tình hình bạo loạn từ ngày 08 tháng 3 (làm sao họ biết  trước cả khi Giàn khoan HD 981 di động?),  hôm qua 3000 công nhân viên Trung Quốc đã ‘’ di tản’’, hiện có 5 chiếc tầu Trung Quốc  đang vào  cảng Việt Nam  để bốc người  Tàu sẽ  ra đi. Đồng thời,  tổng cộng số tàu Trung Quốc bây giờ là 120, gồm 7 tàu quân sự, 2 tàu hộ vệ tên lửa, 1 tàu tấn công  và 33 tàu hải giám. Trên bộ, ở biên giới Quảng Tây, quân đội Nhân Dân Trung Quốc  nâng cấp báo động, rục rịch xe tăng, pháo kéo...Cha chả, như chuyện xi-nê-ma, thêm Lý Tiểu Long, Jacky Chan và Jet Li trong những phim đấm đá võ hiệp nữa thì đủ mùi tân cổ giao duyên! Để hiểu thêm ai là những kẻ kích động bạo loạn ở Bình Dương,  nhạc sĩ Tuấn Khanh đã lưu ý những xe  chở những kẻ ra dáng là chỉ huy  những cuộc bạo động đều mang số 36, số xe tỉnh Thanh Hóa. Để ý, công an ‘’ta’’ chỉ bắt có 76 người ở Hà Tĩnh, truy tố chưa đến 40 người (trong tổng số  1400  người bị chụp, 300 bị truy tố) trong khi bạo động ở Vũng Áng khá ‘’ấn tượng’’, gây thiệt hại đáng kể cho Formosa trước là thuộc Đài Loan nhưng nay  sang lại gần như toàn phần vốn cho Trung Quốc.  Đã có những bloggers - kẻ đặt giả thiết, người chỉ mặt vạch tên- thủ phạm những cuộc bạo động ở Bình Dương và Hà Tĩnh  là Cục tình báo Hoa Nam  và bọn tay sai nằm vùng ở Việt Nam, ở mọi cấp, trong mọi khâu!
Qua những  diễn biến vừa nêu, Trung Quốc tăng áp lực quân sự trên biển và trên bộ, tạo áp lực kinh tế bằng cách đóng cửa cơ xuởng xí nghiệp , di tản  công  nhân viên, và cuối cùng lệnh cho đám  nha sai đàn áp người Việt Nam định biểu tình ôn hòa nói lên ước vọng toàn vẹn lãnh thổ nước  mình. Cán cân lực lượng có vẻ nghiêng hẳn về phía phe nhóm TT,  theo Tầu  để...giữ Đảng nhưng lại mất nước theo cách nói nay khá phổ biến! Cán cân nếu thật nghiêng thỉ chỉ chốc lát, vì cán cân bên kia là hàng triệu người Việt Nam yêu nước, trong đó có nhiều người CT chống Tầu . Những người này biết muốn toàn vẹn lãnh thổ và dứt khoát tiến hành những cải tổ nhằm hiện đại hóa  xã hội Việt Nam thì phải đi ra khỏi quĩ đạo Trung Quốc, nghĩa là phải Thoát Trung, như một tất yếu.
Cụ thể phải:
1-      Chính thức đưa ngay sự vụ xâm phạm lãnh hải Việt Nam qua cài đặt giàn khoan HD 981 ra Đại Hội Đồng Liên Hiệp Quốc.
2-      Đâm đơn kiện Trung Quốc vi phạm Luật Biển 1982 ( UNCLOS)
3-      Thúc đẩy tiến trình liên minh với Nhật Bản và Phi Luật Tân trong vấn đề biển đảo liên quan đến mọi bên.
4-      Tăng cường quan hệ với Mỹ trên mọi mặt hầu có được sự hỗ trợ cần thiết
5-      Lập một diển đàn quốc tế về vấn đề biển đảo để thông tin trung thực đến mọi quốc gia trong cộng đồng thế giới.
Vụ việc xâm phạm lãnh hải  Việt Nam với giàn khoan HD 981 tạo thời cơ cho thế Thoát Trung. Về lâu dài, đó là  phương sách duy nhất cho phép Việt Nam tồn tại trong cái thế địa chính trị của mình, chẳng mới đây  mà cả ngàn  năm trước đã núi liền núi sông liền sông. Láng giềng gần là răng, ta là môi, thì răng cắn môi là chuyện tất nhiên trong cái mộng bành trướng từ xưa đang hóa tinh thành giấc mơ bá chủ ngày nay. Quyền lực ‘’ mềm’’ của Đặng Tiểu Bình đang ‘’cứng’’ dần trong tay Tập Cận Bình nên nếu ta không phản ứng dứt khoát thì cái bàn tay lông lá phương Bắc chẳng còn nể nang tình nghĩa gì mà không vặn cho gãy cổ kẻ còn yếu đuối ở phương Nam. Trung Quốc không bao giờ muốn Việt Nam mạnh lên: hãy nhớ họ đã phản bội khi thúc đẩy chia cắt đất nước ta với Hiệp Định Genève năm 1954. Đừng quên họ đã ‘’ đánh Mỹ  đến người Việt Nam cuối cùng’’ nhưng thò ra bắt tay Nixon- Kissinger, và ngay sau Hiệp Định Paris năm 1973 họ chụp thời cơ  Việt Nam rối rắm mang hải quân tiến chiếm Hoàng Sa năm 1974. 
                Thoát Trung là một tất yếu. Không nắm lấy vận hội này, Việt Nam sẽ tiếp tục chông chênh trên quĩ đạo Trung Quốc, và rơi rụng như một vì sao tàn rồi chết. Nắm lấy, tức ta  đoạt thời cơ đẩy đất nước vào vòng xoay của những quốc gia hiện đại, tôn trọng những giá trị toàn cầu và thể chế chính trị dân chủ pháp trị.  Hiện nay, đã xuất hiện những chính khách trẻ, có đào tạo, có bản lĩnh, nắm những  chức vụ tầm cỡ trong chính quyền và trong doanh-thương nghiệp. Nếu họ thành một khối  đoàn kết với tầm nhìn tiến bộ thì là đại hồng phúc cho dân tộc. Và chắc chắn họ sẽ được triệu triệu  đồng bào đồng tâm đồng lòng.
Mong lắm thay!

 Nguyển Mạnh Hùng ( Nam Dao)
Nguyên GSTS Kinh Tế, Đại Học Laval,

Quebec, Canada