 |
| Campuchia sản xuất ô tô, VN chạy đua đào tạo tiến sĩ |
(Thị trường) - Cứ đà phát triển như hiện nay không những chấp nhận thua mà VN còn phải chạy đuổi theo Lào và Campuchia.
Th.S Bùi Ngọc Sơn
- Trưởng phòng Kinh tế Quốc tế, Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính trị Thế giới.
PV:- Ngân
hàng Thế giới (WB) vừa đưa ra khảo sát GDP bình quân đầu người năm 2013 của VN
là 1.910 USD/người chỉ cao hơn Lào hơn 300USD/người và 900USD so với Campuchia.
Thứ trưởng Bộ KHĐT Nguyễn Chí Dũng phải thừa nhận "Nếu vẫn phát triển như
hiện nay, các nước này chỉ mất 3-5 năm tới là vượt mình". Ông có bất ngờ
về nhận định trên không và tại sao? Theo ông, vì sao thông tin kinh tế Việt Nam
thua kém những nước như Lào và Campuchia luôn gây sự băn khoăn lớn trong dư
luận đến vậy?
Th.S Bùi
Ngọc Sơn: Tôi không
cho rằng nhận định trên là điều có thể gây bất ngờ. Nhìn vào thực tế, nền kinh
tế VN mấy năm qua sẽ thấy chính sách, môi trường không đem lại sự cải thiện nào
cho nền kinh tế. Trong khi, tài nguyên đang bị tiêu hao, nợ công lớn dần, khu
vực kinh tế sản xuất trì trệ, chết đứng không tạo ra được của cải dôi dư. Còn
Lào và Campuchia lại đang trở thành môi trường tiềm năng của các nhà đầu tư
nước ngoài do chính sách làm ăn thông thoáng, họ lại đang ở giai đoạn đầu của
các nước đang phát triển và có tốc độ phát triển rất cao.
Khi Lào và
Campuchia đang ở đà phát triển cao như vậy mà VN lại chậm, thậm chí còn thụt
lùi thì việc thua họ là đương nhiên.
|
Với nhận định của
tôi, cứ nhìn vào cách thức làm ăn như hiện nay chắc chắn VN sẽ bị tụt hậu. Những
con số khảo sát này cho thấy rõ điều đó đang diễn ra trên thực tế chứ không còn
là cảnh báo nữa và tình hình ngày càng trầm trọng lên.
PV:- Cùng với
GDP được cho là sắp thấp hơn Lào và Campuchia, Việt Nam đang bị đánh giá thấp
về năng lực sáng tạo của nền kinh tế thua Lào, tăng trưởng nền kinh tế, thu hút
FDI, công nghiệp ô tô, thậm chí nông nghiệp như lúa gạo... đang thua kém
Campuchia. Có thể nói dự báo VN thua Lào và Campuchia đã dần thành hiện thực
được chưa, thưa ông, đặc biệt trong bối cảnh, nhiều chuyên gia đã khẳng định,
Việt Nam đã rơi vào bẫy thu nhập trung bình?
Th.S Bùi
Ngọc Sơn: Tôi cho
rằng VN thua Lào và Campuchia đã trở thành hiện thực rồi chứ không còn là dự
báo nữa. Công nghiệp ô tô chúng ta đi trước Campuchia cả mấy chục năm, nhưng
trong 20 năm phát triển ngành công nghiệp này VN vẫn là lắp ráp, gia công trong
khi Campuchia đã đón nhận chiếc ô tô tự sản xuất đầu tiên. VN chỉ có niềm tự
hào lớn nhất, hơn Lào và Campuchia được công nghệ đào tạo và số lượng tiến sĩ,
giáo sư.
Tức là họ làm có
chủ đích, có ý đồ để vươn tới làm chủ công nghệ, khẳng định vị thế trong khi VN
chỉ quan tâm tới GDP và tiền bạc. Với tình trạng sức khỏe như hiện nay, VN lại
đang rơi vào bẫy thu nhập trung bình thì vấn đề đặt ra là VN thua tới mức nào
và Lào - Campuchia sẽ tiến nhanh tới đâu chứ không phải câu chuyện dự báo trong
tương lai nữa.
Nhất là trong bối
cảnh thế giới đang cạnh tranh dữ dội nhưng VN trong tay không có gì từ công
nghệ, trình độ quản lý tới tiềm năng kinh tế... tức là cứ nằm chờ cơ hội đưa
đẩy mình thì rất nguy hiểm. Cứ với cách làm thụ động, ngồi yên để đi từ giật
mình này tới giật mình khác, chỉ trong vài năm tới VN sẽ phải đuổi theo Lào và
Campuchia.
Trong khi Lào họ
đang làm thật thì VN lại đang cổ vũ nhau bằng các chỉ số GDP, thậm chí có cả
những thứ rất kỳ quặc như chỉ tiêu tăng tưởng tín dụng... Tôi phải nhấn mạnh,
tăng trưởng tín dụng không phải mục tiêu, nó chỉ là phương tiện, là chỉ tiêu
phản ánh chứ không thể coi đó là mục tiêu. Cái quan trọng là nhìn thẳng vào
cách thức tăng trưởng GDP được tạo ra từ đâu, tăng trưởng phải bền vững, chắc
chắn... khi đó tăng trưởng tín dụng sẽ lên. Cách tăng trưởng tín dụng bằng cách
bơm tiền ra một thị trường đang bị tê liệt, không thể hấp thụ được chỉ làm rối
loạn thêm thị trường.
Tức là, làm nhưng
không có kế hoạch cụ thể rõ ràng. Tại sao phải làm như vậy, làm vậy thì phải
cần nguồn lực bao nhiêu, cơ chế nào, ai làm là hiệu quả, vai trò, trách nhiệm
của nhà nước là gì... tất cả không được thể hiện rõ.
PV:- Xem xét
cụ thể hơn, thưa ông, cách thức phát triển của Lào và Campuchia hiện nay giống
và khác con đường Việt Nam đã đi qua như thế nào? Nếu như vậy, Lào và Campuchia
có cơ hội nhìn vào bài học Việt Nam mà tránh được "bẫy thu nhập trung
bình" mà Việt Nam đang vướng vào hay không? Đã có dấu hiệu gì chứng tỏ
điều đó ở hai nền kinh tế này?
Th.S Bùi
Ngọc Sơn: Tôi không
đi sâu nghiên cứu hai nền kinh tế này, nhưng theo đánh giá của tôi hai nền kinh
tế này cũng có cách đi lên gần giống VN. Giai đoạn đầu cũng tăng trưởng chủ yếu
nhờ tận dụng tài nguyên, tận dụng lao động.
Tuy nhiên, một
quốc gia muốn đi lên, đạt được sự tăng trưởng bền vững phải tạo ra được sự tăng
trưởng ban đầu bắt đầu từ thiết lập một hệ thống thể chế thuận lợi, phù hợp với
điều kiện, bối cảnh phát triển của mỗi nước đó.
Chính sách phải
khuyến khích sáng tạo, cạnh tranh, khuyến khích đổi mới mới trường tồn được,
nếu lúc nào cũng trong ảo tưởng sắp cất cánh nhưng cứ nằm mãi trên đường băng
chờ điều kiện thì đến một lúc nào đó cũng sẽ dậm chân tại chỗ.
PV:- Phía Bộ
KHĐT cho rằng, phải duy trì tăng trưởng ở mức 6-7% mới giúp tránh được tương
lai gần trên nhưng theo nhiều chuyên gia đã nhận định, cách thức tăng trưởng
không dựa vào phát triển sản xuất, tăng nội lực của nền kinh tế như ở VN hiện
nay không đưa kinh tế Việt Nam ra khỏi vòng luẩn quẩn. Ông bình luận như thế
nào về hai ý kiến trên? Theo quan điểm cá nhân ông, Việt Nam có cách nào để
thoát khỏi "bẫy thu nhập trung bình" đang vướng phải, để nền kinh tế
có thể đứng vững được trước những thách thức WTO sắp tới?
Th.S Bùi
Ngọc Sơn: Đó là điều
chính xác. Chỉ tiêu cứ đưa ra nhưng duy trì bền vững được mới là quan trọng.
Nếu cứ làm như
hiện nay, rất khó để VN có thể thoát khỏi bẫy thu nhập trung bình. Nền kinh tế
còn coi DNNN là chủ đạo của nền kinh tế, còn trông chờ vào DNNN trong khi nhóm
này đang làm ăn thua lỗ, nợ nần chồng chất, BĐS đắp đống, nợ xấu lên cao, khu
vực sản xuất dậm chân tại chỗ... thì khó nhìn thấy sự thay đổi trong thời gian
tới.
PV:- Xin cảm
ơn ông!
Lam Lam