Nguyễn Quang Duy
 |
| Lỗi tại ai? |
Chủ nhật 2/6/2019, Bắc Kinh
cho công bố Sách Trắng đổ lỗi cho Mỹ làm đổ vỡ cuộc đàm phán thương mại song
phương.
Còn Tập Cận Bình, trước đây ít
hôm, phải kêu gọi “Vạn lý trường chinh mới” sửa soạn trường kỳ chống thương mãi
Mỹ.
Thực hư ra sao? Lỗi tại ai?
Cuộc chiến sẽ đưa thế giới, đưa Việt Nam về đâu? Là những câu hỏi đáng được
quan tâm.
Cải cách dở dang…
Từ thập niên 1970, Trung cộng
được Mỹ trợ giúp cải cách thể chế từ viện trợ, đầu tư vốn, mở cửa thị trường,
giúp giáo dục, giúp chuyển giao kiến thức và kỹ thuật, giúp tham gia các tổ
chức quốc tế… nhưng uổng công vì kinh tế tự do phải gắn liền với chính trị tự
do, ngôn luận tự do và xã hội dân sự.
Ngày 4/6/1989 để “ổn định
chính trị”, Bắc Kinh đã nổ súng đàn áp phong trào sinh viên rồi tự vạch con
đường cải cách kinh tế nhưng giữ nguyên bản chất cộng sản.
Cải cách vì thế không mang lại
kết quả như Đài Loan và Đại Hàn, đã trở thành hai quốc gia tân tiến có GDP thu
nhập đầu người cao.
Với mô hình “ổn định chính
trị”, Trung cộng trở thành đại công xưởng lắp ráp công nghiệp quốc tế, tăng
trưởng nhờ vốn đầu tư nước ngoài và xuất cảng.
Trung cộng lọt vào bẫy GDP thu
nhập trung bình: nông dân và công nhân nghèo khổ, giới trung lưu vật lộn với
cuộc sống, giới cầm quyền tham nhũng làm giàu.
GDP tăng trưởng chậm dần, năng
suất lao động không mấy thay đổi, lợi thế lao động rẻ không còn, đầu tư ngoại
quốc chuyển dần sang các quốc gia có giá công nhân rẻ hơn như Việt Nam.
Môi trường thiên nhiên bị hủy
hoại, tài nguyên bị tận khai, đạo đức xã hội bị khủng hoảng,… nhìn chung Trung
cộng không khác mấy Việt Nam.
Vượt bẫy thu nhập trung
bình…
Sau hơn 15 năm gia nhập WTO
Trung cộng vẫn không mở cửa thị trường, tiếp tục tài trợ các doanh nghiệp nhà
nước, phân biệt đối xử với doanh nghiệp nước ngoài, ăn cắp tài sản trí tuệ quốc
gia khác.
Trung cộng giữ đồng tiền yếu
hơn thực giá, hàng xuất cảng rẻ hơn giành lợi thế trên thị trường Mỹ, làm cán
cân thương mãi giữa hai nước càng ngày càng mở rộng.
Khoản thặng dư này được dùng
để giữ giá đồng tiền hay mua trái phiếu tiếp tục ảnh hưởng lên kinh tế Mỹ và
thế giới.
Để thoát bẫy thu nhập trung
bình, Trung cộng vạch kế hoạch “Made in China 2025”, nhằm chuyển đổi thành nước
dẫn đầu về công nghệ cao cấp trực tiếp cạnh tranh với Mỹ.
Nhưng thay vì đầu tư nghiên
cứu các ý tưởng mới để phát triển thành các sản phẩm mới, một mặt Trung cộng ép
buộc các công ty nước ngoài muốn làm ăn phải chuyển giao kỹ thuật trước khi cấp
phép tham gia thị trường.
Mặt khác, Bắc Kinh cho gián
điệp công nghệ xâm nhập và đánh cắp kỹ thuật gây thiệt hại nặng nề cho công
nghệ các nước tiên tiến.
Với khoản mậu dịch thặng dư
Bắc Kinh cho tăng cường quân sự, lấn chiếm Biển Đông, mua cảng, xây căn cứ, gây
ảnh hưởng chính trị, xây dựng “một vành đai, một con đường” thực hiện tham vọng
bành trướng toàn cầu.
Tham vọng bá chủ hoàn cầu
khiến Trung cộng trở thành mối đe dọa hòa bình và an ninh không riêng cho nước
Mỹ mà cho toàn thế giới.
Đàm phán đổ vỡ…
Giấc mơ bá chủ của Tập Cận
Bình đã bị Tổng thống Trump ngăn chặn bằng cách đánh thuế trên hàng hóa nhập
cảng vào Mỹ buộc Bắc Kinh phải đàm phán thương mại.
Lập trường phía Mỹ có thể tóm
tắt được như sau: (1) không thuế xuất nhập cảng; (2) không rào cản thương mãi;
(3) không trợ cấp kinh doanh; (4) không đánh cắp sở hữu trí tuệ; (5) không ép
buộc chuyển giao công nghệ; và (6) mọi doanh nghiệp đều được hoạt động trong
vòng luật pháp 2 bên.
Những đòi hỏi nói trên xem ra
thật tốt cho cả hai phía, nó buộc Bắc Kinh phải thực hiện những cải cách cần
thiết, xóa bỏ độc quyền nhà nước, mở cửa thị trường, cải cách thể chế, tuân thủ
luật chung.
Sau 11 lần đàm phán, tưởng
chừng đã hoàn tất một thỏa thuận giữa hai quốc gia, nhưng Trung cộng cho rằng
cứ bàn, cứ ký rồi tính sau như khi gia nhập WTO, nên khi Mỹ đòi luật hóa các
thỏa thuận thì phía Trung cộng không đồng ý đòi đàm phán lại từ đầu.
Không có gì khó hiểu, vì với ràng
buộc luật pháp rõ ràng thì Bắc Kinh phải thay đổi cả thể chế và như thế giấc mơ
bá chủ của Tập Cận Bình tan theo mây khói.
Còn nước còn tát Tập Cận Bình
đành phải rút quân “vạn lý trường chinh” mong thay đổi thế cờ.
Bầu cử 2020…
Bắc Kinh tin rằng với một Tổng
thống mới trường kỳ chiến đấu sẽ có lợi cho Trung cộng.
Ông Trump đã bắt đầu tranh cử
với cơ hội thắng cử rất cao.
Nếu vì một lý do nào đó ông
Trump không tiếp tục tranh cử thì Phó Tổng Thống Mike Pence là người có nhiều
cơ hội thắng cử. Ông Pence là người có lập trường không khoan nhượng với Trung
cộng và phe Xã Hội Chủ Nghĩa.
Còn nếu dân Mỹ chọn một Tổng
Thống thuộc đảng Dân Chủ thì chiến tranh thương mãi cũng sẽ tiếp tục vì trừng
phạt Trung cộng đã trở thành Quốc sách của cả lưỡng đảng và lưỡng viện Quốc Hội
Mỹ.
Ngày 7/5/2019, Hạ viện Mỹ biểu
quyết với đa số tuyệt đối (414-0) chấp thuận “Đạo luật Đảm bảo Đài Loan 2019”,
ủng hộ Đài Loan tăng chi tiêu quốc phòng, thường xuyên bán vũ khí, công cụ quốc
phòng cho Đài Loan và ủng hộ Đài Bắc tham gia các tổ chức quốc tế.
Ngày 4/6/2019, kỷ niệm 30 năm
Trung cộng tàn sát phong trào sinh viên, Quốc hội Mỹ đã tổ chức buổi điều trần
công khai vạch trần bản chất cộng sản phi nhân tính, Chủ tịch Hạ viện bà Nancy
Pelosi mở đầu tuyên bố:
“Hôm nay (4/6/2019),
chúng ta nhớ lại vụ thảm sát tàn bạo mà nhà cầm quyền Trung cộng đã thực hiện
chống lại chính người dân của họ 30 năm trước. Chúng ta nhớ lại sự dũng cảm của
những sinh viên, công nhân và người dân đã phản kháng ôn hòa chế độ áp bức để
yêu cầu nền dân chủ và nhân quyền mà họ xứng đáng được nhận…”
Lập trường lưỡng đảng như thế
nên bất cứ thỏa thuận thương mãi với Trung cộng đều phải được Quốc Hội Mỹ chính
thức thông qua vì thế chiến tranh thương mãi sẽ không kết thúc đơn giản như ý
định của Bắc Kinh.
Ngược lại thông tin rò rỉ cho
biết các phe cánh trong đảng Cộng sản đang gia tăng áp lực chống lại các quyết
định của Tập Cận Bình, nên không chắc trường kỳ kháng chiến sẽ có lợi cho ông.
Chiến tranh…
Đã gọi là chiến tranh thì chắc
chắn sẽ gây ra tổn thất cho cả đôi bên.
Sau 1 năm chiến tranh lạm phát
tại Mỹ vẫn trong vòng kiểm soát, lương vẫn tăng, nhiều công ăn việc làm được
tạo ra, chưa thấy dấu hiệu tổn thất như giới khoa bảng và báo chí thường đồn đoán.
Việc chỉ trích Tổng thống
Trump hay chính phủ Mỹ là quyền hiến định của công dân, chính nhờ những chỉ
trích từ báo chí và công dân nước Mỹ mới thăng tiến luôn xứng đáng là cường
quốc số 1 trên thế giới.
Phía Trung cộng mọi thông tin
bị bưng bít, nhưng dấu hiệu cho thấy kinh tế đang lâm vào khó khăn, nhiều nhà
máy đóng cửa, vốn đầu tư bị rút sang các nước ít bị ảnh hưởng chiến tranh, lạm
phát bắt đầu gia tăng, đời sống mỗi lúc một khó khăn hơn.
Hệ thống cứu tế tư nhân không
có, hệ thống an sinh chưa phát triển, Trung cộng lại chưa trải qua kinh nghiệm
khủng hoảng kinh tế, thông tin bị bưng bít nên khủng hoảng bùng nổ sẽ ảnh hưởng
mạnh đến thể chế chính trị.
Sách trắng và lời kêu gọi “vạn
lý trường chinh” thật ra chỉ nhằm tuyên truyền trấn an và sửa soạn tinh thần
cho dân chúng trước những khó khăn đang ngày một gia tăng.
Vì sao Huawei lãnh đạn?
Huawei được cho là công ty mấu
chốt thực hiện chiến lược “Made in China 2025”, có liên quan với Giải Phóng
Quân Trung cộng một thế lực rất mạnh trong đảng Cộng sản.
Hãng tin Pháp AFP dựa vào báo
cáo tài chính hằng năm của Huawei đã phát hiện, trong 10 năm qua, Huawei nhận
trợ cấp từ nhà cầm quyền Bắc Kinh, lên tới 1,5 tỷ Mỹ Kim.
Chưa kể những hợp đồng giữa
Huawei và nhà cầm quyền các cấp, những trợ giúp về ngoại giao, được vay mượn
ngân hàng nhà nước… nguồn tài trợ từ nhà nước cho Huawei thực sự không nhỏ.
Huawei còn được mua rẻ đất
đai, xây dựng vương quốc riêng với nhiều khu vực nhà ở, cung cấp hay bán rẻ cho
nhân viên.
AFP cũng cho biết trong năm
ngoái hơn 100 nhân viên Huawei được thưởng lên đến cả 100,000 Mỹ Kim mỗi người
từ nhà cầm quyền thành phố Thâm Quyến.
Nếu đường lối thương mãi Mỹ
được luật hóa thì Huawei khó có thể tồn tại, như thế “Made in China 2025” khó
có thể đạt được kết quả như Tập Cận Bình mong muốn.
Bởi thế không lấy gì làm lạ
khi đàm phán đổ vỡ Tổng thống Trump ra lệnh trừng phạt Huawei ngăn công ty này
không được mua các sản phẩm của Mỹ, đánh thẳng vào công cụ chiến lược của Tập
Cận Bình.
Trong việc đàm phán thương mãi
phía Mỹ còn yêu cầu Trung cộng mở cửa để các công ty truyền thông xã hội như
Google, Facebook, Twitter,… được tham gia thị trường Trung cộng nhưng bị từ
chối.
Là quốc gia cộng sản, Trung
cộng phải kiểm soát tư tưởng và định hướng dư luận vì thế chiến tranh thương
mãi chỉ là bề mặt, bề sau là cuộc chiến ai thắng ai giữa tự do và cộng sản.
Thế giới đi về đâu?
Trung cộng bị hầu hết các nước
đã phát triển xem là quốc gia “phi thị trường”, thất bại trong việc đàm phán
thương mãi với Mỹ chỉ tạo thêm khoảng cách giữa nước này và các nước theo thể
chế tự do.
Nhưng chiến tranh thương mãi
giữa 2 nước lớn Mỹ Trung sẽ ảnh hưởng đến kinh tế, tài chánh, tiền tệ, chính
trị và thậm chí cả quân sự của mọi quốc gia trên thế giới.
Cuối cùng một trật tự mới toàn
cầu buộc mọi quốc gia phải tuân thủ luật chung là kết quả của cuộc chiến
Mỹ-Trung.
Sự hy sinh trong chiến tranh
sẽ được đền bù bằng một thế giới tự do hơn, yên bình hơn, thịnh vượng hơn.
Hà Nội chọn hướng đi
nào?
Việt Nam một trong vài quốc
gia cộng sản còn sót lại, với mô hình phát triển không khác gì Trung cộng,
không lâu cũng sẽ trở thành mặt trận giữa Mỹ-Trung.
Tổng thống Trump đã chính thức
nhắc nhở Thủ Tướng Nguyễn Xuân Phúc cần cân bằng thặng dư ngoại thương Mỹ-Việt.
Tổng thống Trump cũng nhắc nhở
nguồn đầu tư vào Trung cộng đang chuyển sang Việt Nam, như thế Hà Nội hưởng lợi
từ chiến tranh.
Mỹ lại vừa đưa Việt Nam vào
danh sách 9 quốc gia thao túng tiền tệ cần theo dõi.
Cuộc đấu tranh tư tưởng trên
thượng tầng Bộ Chính Trị đảng Cộng sản Việt Nam về con đường kinh tế thị trường
định hướng xã hội chủ nghĩa theo mô hình Bắc Kinh đang ngày một rõ dần.
Bởi thế mặc dầu trở bệnh, chưa
đi đứng được, Tổng Bí Thư kiêm Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng vẫn đòi hỏi Đại
Hội 13 phải làm rõ vấn đề “đổi mới kinh tế và đổi mới chính trị”.
Nói theo cách dân gian là đảng
Cộng sản Việt Nam, là nhà cầm quyền Hà Nội phải “đổi mới hay là chết theo Trung
cộng”.
Sự lựa chọn hoàn toàn trong
tay các nhà cầm quyền Hà Nội.
Nguyễn Quang Duy
Melbourne, Úc Đại Lợi
6/6/2019