 |
| Chủ tịch nước Trần Đại Quang được cho là đang phải chữa bệnh |
Nhiều khả năng sẽ
có thay đổi ở vị trí chủ tịch nước và sẽ có thêm một số gương mặt mới được đưa
vào Bộ Chính trị tại hội nghị trung ương sắp tới của Đảng Cộng sản Việt Nam,
theo nhận định của các nhà quan sát bên ngoài Việt Nam.
Hội nghị toàn thể
Ban chấp hành trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam lần thứ Bảy được dự kiến diễn
ra trong tháng này trong bối cảnh xuất hiện nhiều đồn đoán quanh tương lai của
ông Trần Đại Quang, chủ tịch nước đương nhiệm, sau thời gian dài ông không thấy
xuất hiện trước công chúng.
Biến động dồn dập
Cho đến trước Hội
nghị 7, Đảng Cộng sản Việt Nam khóa 13 đã chứng kiến nhiều biến động nhân sự
dồn dập ở mức độ chưa từng thấy. Hồi năm ngoái, lần đầu tiên trong hàng chục
năm, một Ủy viên Bộ Chính trị là ông Đinh La Thăng đã bị cách chức rồi sau đó
bị tòa tuyên án 18 năm tù vì hành vi tham nhũng. Hồi đầu năm nay, một ủy viên
Bộ Chính trị khác là ông Đinh Thế Huynh, thường trực Ban Bí thư và là người
trước đó được coi là có triển vọng lên thay ông Nguyễn Phú Trọng trong chức
Tổng bí thư, đã thông báo từ chức vì lý do sức khỏe. Hội nghị trung ương 6 họp
vào tháng 10 năm ngoái đã khai trừ ông Nguyễn Xuân Anh ra khỏi Ban chấp hành
trung ương vì những vi phạm về bằng cấp và phương cách lãnh đạo.
Như vậy, nếu như
ông Trần Đại Quang cũng phải ra đi vì lý do sức khỏe như ông Đinh Thế Huynh thì
Bộ Chính trị, cơ quan ra quyết sách tối cao của Đảng, sẽ giảm từ 19 xuống còn
16 thành viên. Đây là biến động nhân sự lớn nhất trong lịch sử của Đảng Cộng
sản Việt Nam trong nhiều thập niên.
Một bài báo của tác
giả David Hutt trên tạp chí The Diplomat dự đoán Hội nghị Trung ương 7 lần này
sẽ bổ sung thêm ba gương mặt mới vào Bộ Chính trị. Nếu dự đoán này là đúng thì
nhiều khả năng ba ủy viên Bộ Chính trị mới sẽ thay thế cho ông Đinh La Thăng,
ông Đinh Thế Huynh và cả ông Trần Đại Quang.
Cũng đã từng có
diễn biến tương tự tại Hội nghị Trung ương 7 khóa 12 cách nay 5 năm khi Bộ
Chính trị lúc đó được bổ sung thêm hai thành viên là ông Nguyễn Thiện Nhân và
bà Nguyễn Thị Kim Ngân.
Lần này, ông Nhân,
người đang giữ chức Bí thư Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh sau cú rớt đài của
ông Đinh La Thăng, được cho là sẽ được cất nhắc lên làm Chủ tịch nước, tác giả
David Hutt dẫn một bài viết của ông Lê Hồng Hiệp, một nhà nghiên cứu tại Viện
Nghiên cứu đông nam Á Yusof Ishak ở Singapore, cho biết.
Người
ba phải
 |
| Ông Nguyễn Thiện Nhân được cho là có dấu ấn chính trị mờ nhạt |
Theo nhận định của
David Hutt thì ông Nhân được nhìn nhận rộng rãi là một ‘người ba phải’ dễ phục
tùng người khác. Theo lời ông Hutt thì một nhà phân tích chính trị mà ông không
nêu tên đã từng nói với ông là ông Nhân là một người có “tác phong lãnh đạo thụ
động và kết quả làm việc tầm thường”. Ông Nhân từng có thời gian giảng dạy rồi
quản lý tại Đại học Bách khoa thành phố Hồ Chí Minh, sau đó được cất nhắc lên
làm Phó Chủ tịch thành phố này trước khi ra trung ương làm Bộ trưởng Giáo dục,
rồi Phó Thủ tướng. Sau khi vào Bộ Chính trị, ông được đưa qua làm Chủ tịch Ủy
ban trung ương Mặt trận tổ quốc Việt Nam, một tổ chức đặt các hội đoàn dân sự
dưới sự lãnh đạo của Đảng.
“Ông Nhân có thể
được xem là một ủy viên Bộ Chính trị khác thường vốn dường như đã bị thất sủng
sau kết quả làm việc tệ hại trên cương vị Bộ trưởng Bộ Giáo dục-Đào tạo vào những
năm 2000,” David Hutt viết trên tờ Diplomat.
Tuy nhiên, kiểu
người ba phải như ông Nhân lại “chính là tuýp người mà Tổng bí thư Nguyễn Phú
Trọng, thích”, ông Hutt nhận định. Đảng Cộng sản Việt Nam, dưới sự lãnh đạo của
ông Trọng, đã “thay đổi theo chiều hướng bảo thủ hơn”. Quyết sách của Đảng đã
trở nên ‘tập trung hơn’ mặc dù vẫn đi theo sự “đồng thuận” dựa trên nguyên tắc
“dân chủ tập trung”.
Ông Hutt dẫn lời
ông David Brown, một nhà ngoại giao Mỹ từng làm việc ở Việt Nam, nhận định rằng
ông Trọng muốn khôi phục kỷ cương trong Đảng và trừng phạt những Đảng viên cao
cấp bị suy thoái về mặt tư tưởng. Điều này đã được cụ thể hóa trong “27 dấu
hiệu về sự suy thoái, tự diễn biến, tự chuyển hóa” mà Trung ương Đảng đã đưa ra
để cho Ủy ban Kiểm tra Trung ương dựa vào để xem xét hành vi của các Đảng viên.
Mục tiêu của 27 dấu hiệu này là nhằm vào những nhân vật lãnh đạo có phong cách
quá chủ nghĩa cá nhân hay dân túy kiểu như cựu Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng hay
ông Đinh La Thăng.
Việc đưa ông Nguyễn
Thiện Nhân về lại Thành phố Hồ Chí Minh để thay thế ông Đinh La Thăng chính là
thể hiện cách thay đổi theo hướng này của ông Trọng. Ông Nhân, người được xem
là dễ phục tùng trước nguyên tắc dân chủ tập trung của Đảng là kiểu người mà
ông Trọng cần cho các vị trí lãnh đạo. “Thật ra, chúng ta hãy chờ xem trong hội
nghị Trung ương lần này sẽ chứng kiến sự cất nhắc của những nhân vật trung
thành nhưng tẻ nhạt, hầu hết là đi theo hình mẫu của ông Nguyễn Phú Trọng”.
Ứng viên Tổng bí
thư
 |
| Ông Trần Quốc Vượng hiện phụ trách công tác chống tham nhũng của Đảng |
Tác giả David Hutt
cũng dự đoán rằng ông Trần Quốc Vượng là người nhiều khả năng nhất sẽ lên làm
Tổng bí thư thay ông Nguyễn Phú Trọng tại Đại hội 13 của Đảng vào năm 2021.
Điều này trái với dự đoán của ông Lê Hồng Hiệp rằng nếu được cất nhắc làm Chủ
tịch nước, ông Nhân sẽ là một ứng cử viên cho vị trí tổng bí thư.
Ông Vượng hiện đang
là Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương, người phụ trách chiến dịch chống tham
nhũng của Đảng do ông Trọng đề xướng. Chức vụ này cũng giống như ông Vương Kỳ
Sơn, cựu chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Kỷ luật Trung ương của Đảng Cộng sản Trung
Quốc, người được xem là cánh tay phải của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình
trong cuộc chiến chống tham nhũng ở nước này.
Nếu ông Trọng muốn
duy trì nhịp độ và cường độ của cuộc chiến chống tham nhũng thì ông Vượng sẽ là
một ứng viên khả dĩ nhất cho vị trí Tổng bí thư. Điều đáng lưu ý là ông Vượng
đã lên thay ông Đinh Thế Huynh ở vị trí Thường trực Ban bí thư, một chức vụ bản
lề để lên làm Tổng bí thư của Đảng.
Một nhân vật khác
cũng thăng tiến nhanh chóng đáng được theo dõi, theo ông David Hutt, là ông
Nguyễn Xuân Thắng, người được đưa lên làm Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương
thay thế cho ông Đinh Thế Huynh hồi tháng Ba. Ông Thắng cũng đang là Bí thư
Trung ương Đảng và Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh. Thật ra,
ông Thắng đã nắm Hội đồng Lý luận Trung ương từ tháng 12 năm ngoái kể từ khi
ông Huynh vắng mặt vì đi chữa bệnh. Điều đáng lưu ý là ông Trọng đã từng giữ
chức vụ này trước khi ông lên làm Tổng bí thư. Ông Huynh, ứng cử viên hàng đầu
cho chức vụ Tổng bí thư trước khi ông ngã bệnh, cũng là người nắm các vấn đề lý
luận trong Đảng.
“Với việc tư tưởng
lý luận ngày càng được coi trọng trong hệ thống của Đảng Cộng sản thì Hội đồng
Lý luận Trung ương càng có vai trò quan trọng, và do đó vai trò của ông Thắng
cũng quan trọng,” ông David Hutt viết.
Tuy nhiên, ngoài
các tin đồn về việc ông Nhân sẽ lên thay thế ông Quang làm Chủ tịch nước, hiện
vẫn chưa ra ba gương mặt có thể vào Bộ Chính trị tại hội nghị trung ương Bảy sẽ
gồm những ai. Nếu phân tích của David Hutt là đúng thì rất có thể ông Nguyễn
Xuân Thắng sẽ là một ứng cử viên sáng giá.