 |
| Vũ Cao Phan |
TRẢ LỜI PHỎNG VẤN ĐÀI TRUYỀN
HÌNH PHƯỢNG HOÀNG (HONGKONG, TRUNG QUỐC) – 27/6/2011
Buổi phỏng vấn được thực hiện
bằng điện thoại từ trường quay của Phượng Hoàng đến nơi làm việc của TS Vũ Cao
Phan.
(Phát trực tiếp)
Phía Trung Quốc luôn leo lên
trước
Hỏi: Sự
thể hiện cứng rắn gần đây của Việt Nam ở Nam Hải (Biển Đông) biểu thị một thái
độ gì?
Ông Vũ Cao Phan (VCP): Nếu chỉ nhìn vào riêng biệt các sự kiện xảy
ra gần đây để đánh giá phản ứng và thái độ của Việt Nam thì sẽ không
chính xác. Phải nhìn rộng ra một chút, nhìn xa ra một chút. Vài năm gần đây
ngày càng có nhiều các tàu đánh cá của phía Việt Nam bị Trung Quốc bắt giữ,
tịch thu hết lưới cụ rồi đòi tiền chuộc. Như năm ngoái chẳng hạn, hàng chục tàu
thuyền, hàng trăm ngư dân khu vực miền Trung bị bắt giữ. Đây vốn là vùng đánh
cá truyền thống lâu đời và yên lành của ngư dân Việt Nam, bây giờ bỗng nhiên
liên tục xảy ra những sự việc như vậy.
Có
lần tivi Việt Nam chiếu cảnh hàng trăm thân nhân của những người đánh cá đứng,
ngồi lam lũ trên bờ biển khóc lóc ngóng lo chồng con trở về đã gây ra rất nhiều
bức xúc trong dư luận xã hội (điều này chắc các bạn Trung Quốc không biết).
Nhà
đương cục Việt Nam đã nhiều lần tiếp xúc với phía Trung Quốc về vấn đề đó nhưng
hầu như không được đáp ứng. Lần này Trung Quốc hành động mạnh hơn thì phản ứng
của Việt Nam cũng buộc phải mạnh hơn, không có gì quá bất thường.
Trong
tinh thần ấy, tôi nghĩ, phát biểu của lãnh đạo Việt Nam cũng chỉ là những phản
ứng tự vệ, đâu có phải là lời lẽ đe dọa chiến tranh như các bạn vừa suy luận.
Nếu người dân Trung Quốc thấy bất thường thì có lẽ là vì các bạn không biết đến
các sự kiện trước đó như tôi vừa nói.
Còn
nếu gọi đây là một sự leo thang thì phải thấy là Việt Nam leo theo các bạn
Trung Quốc. Đúng thế đấy, phía Trung Quốc luôn luôn leo lên trước.
Hỏi: Theo
ông, tranh chấp trên Nam Hải (Biển Đông) sẽ được giải quyết bằng vũ lực hay đàm
phán ?
Ông VCP: Ở Việt Nam loại câu hỏi như thế này hầu như không được
đặt ra; tôi nói hầu như nghĩa là không phải không có. Mặc dù Việt Nam đã phải
đương đầu với nhiều cuộc chiến tranh suốt hơn nửa thế kỷ qua nhưng không nhiều
người nghĩ đến khả năng có một cuộc chiến tranh Trung – Việt vào lúc này vì
những hòn đảo ở Biển Đông (Trung Quốc gọi là Nam Hải).
Về
phía cá nhân, tôi tin cuộc tranh chấp sẽ được giải quyết một cách hòa bình. Thứ
nhất là vì Chính phú hai nước luôn luôn cam kết sẽ giải quyết những tranh chấp
này không phải bằng vũ lực mà thông qua con đường ngoại giao, đàm phán thương
lượng.
Thứ
hai, cả hai nước đều đang ra sức phát triển kinh tế sau nhiều năm bị tàn phá
bởi Cách mạng Văn hóa ở Trung Quốc và chiến tranh ở Việt Nam; và công cuộc xây
dựng phát triển kinh tế này đang đạt được những kết quả khả quan, chắc là không
bên nào muốn để chiến tranh một lần nữa kéo lùi sự phát triển của đất nước
mình.
Thứ
ba, bối cảnh của một thế giới hiện đại – tôi muốn nói đến một dư luận quốc tế
đã trưởng thành – sẽ mạnh mẽ góp sức ngăn ngừa một khả năng như vậy.
Thứ
tư, và điều này cũng rất quan trọng, là nếu chính phủ hai nước có nóng đầu một
chút thì lý trí và tình cảm của nhân dân cả hai bên sẽ giúp cho họ tỉnh táo
hơn, tôi tin như vậy. Tôi xin hỏi lại anh, chắc anh cũng không muốn có muốn một
cuộc chiến tranh chứ ?
Tuy
nhiên, vẫn có thể xảy ra những va chạm, xung đột nhỏ.
Bản chất của tranh chấp Trung
– Việt
Hỏi: Bản
chất của sự tranh chấp Trung – Việt, theo ông, là vấn đề kinh tế hay chủ quyền
? Việt Nam nhìn nhận nguyên tắc “gác tranh chấp, cùng khai thác” như thế nào ?
Ông VCP: Đây là một câu hỏi thú vị. Các sự kiện ở Biển Đông cho
thấy có cả màu sắc tranh chấp về kinh tế lẫn tranh chấp chủ quyền. Quan sát
khách quan thì thấy Trung Quốc có vẻ nghiêng về lý do kinh tế, còn Việt Nam
nghiêng về lý do chủ quyền nhiều hơn.
Cách
nhìn vấn đề như vậy sẽ giải thích được tại sao Việt Nam không mặn với việc “gác
tranh chấp, cùng khai thác”. Ta thử phân tích xem tại sao nhé. Và đây là ý kiến
của cá nhân tôi thôi.
Lý
do thứ nhất là tài nguyên thì có hạn, một khi khai thác hết rồi điều gì sẽ xảy
ra? Liên quan đến nó là lý do thứ hai: “gác tranh chấp, cùng khai thác” mà các
bạn vừa nêu mới chỉ là một nửa lời căn dặn của ông Đặng Tiểu Bình mà nguyên văn
là: “Chủ quyền của ta, gác tranh chấp, cùng khai thác”, có đúng không? Như thế
có nghĩa là khi đã cạn kiệt tài nguyên khai thác rồi, Việt Nam chẳng còn gì và
Trung Quốc thì vẫn còn cái cơ bản là “chủ quyền”! Mà những hòn đảo và vùng biển
ấy đâu chỉ có giá trị về tài nguyên?
Tôi
ủng hộ việc hai nước cùng hợp tác khai thác tài nguyên ở Biển Đông nhưng ít
nhất trước đó cũng phải làm sáng tỏ đến một mức độ nhất định nào đó (nếu chưa
hoàn toàn) vấn đề chủ quyền.
Về
câu hỏi của các bạn là bản chất của cuộc tranh chấp Việt – Trung là gì, kinh tế
hay chủ quyền thì tôi đã phát biểu như vậy. Nhưng nếu cho tôi được phát triển
theo ý mình thì tôi nói rằng, bản chất của cuộc tranh chấp này là chính trị.
Quan hệ Việt – Trung không yên tĩnh đã từ mấy chục năm nay rồi và nó là một
dòng gần như liên tục, trước khi xuất hiện vấn đề biển đảo những năm gần đây,
có phải vậy không? Để giải quyết nó, các nhà lãnh đạo cần phải ngồi lại với
nhau, ở cấp cao nhất ấy, một cách bình đẳng, bình tĩnh, thẳng thắn và chân
thành. Vấn đề hóc búa đấy. Đương đầu với sự thật không dễ dàng, nhưng sẽ dễ
dàng nếu xuất phát từ thiện chí mong muốn một sự bền vững thực chất cho tình
hữu nghị Việt – Trung.
Quyền lợi quốc gia cao hơn ý
thức hệ
Hỏi: Theo
ông, tương lai phát triển của quan hệ Trung – Việt sẽ như thế nào ? Làm cách
nào để có thể duy trì quan hệ hữu hảo giữa hai nước ?
Ông VCP: Tôi là một người có nhiều năm công tác ở Hội Hữu nghị
Việt – Trung, có nhiều mối quan hệ gắn bó với Trung Quốc và nói một cách rất
chân thành là tôi yêu Trung Quốc, khâm phục Trung Quốc và thậm chí có thể gọi
là “thân Trung Quốc” cũng được. Vì thế, điều mong muốn thường trực của tôi là
làm sao xây dựng được một mối quan hệ tốt đẹp, thật sự tốt đẹp giữa nhân dân
hai nước. Chắc các bạn cũng muốn vậy. Nhưng có không ít việc phải làm. Có việc
phải bắt đầu lại.
Trước
hết, như tôi đã nói là phải ngồi lại với nhau. Có vị bảo với tôi là ngồi mãi
rồi còn gì. Không, ngồi như vậy chưa được, ngồi như vậy không được. Ngồi thế
không phải là ngồi thẳng.
Về
phần mình với mong muốn như vậy, tôi xin được gửi gắm đôi điều giống như là
những lời tâm sự đến các bạn:
Thứ
nhất là, vấn đề đàm phán song phương giữa hai nước. Tôi nghĩ đàm phán song phương
cũng tốt, cũng cần thiết. Những nơi có tranh chấp đa phương như quần đảo Trường
Sa (Nam Sa) thì cần phải đàm phán nhiều bên còn như quần đảo Hoàng Sa (Tây Sa)
là vấn đề của riêng hai nước Việt Nam và Trung Quốc lại khác. Nhưng Chính phủ
các bạn lại tuyên bố Hoàng Sa dứt khoát là của Trung Quốc, không phải là vấn đề
có thể đưa ra đàm phán. Vậy thì còn cái gì nữa để mà “song phương” ở đây? Chính
tuyên bố ấy của Trung Quốc đã đóng sập cánh cửa “con đường song phương”.
Tình
trạng tranh chấp Hoàng Sa rất giống với tình trạng tranh chấp của đảo Điếu Ngư,
giữa Trung Quốc và Nhật Bản mà ở đấy, địa vị của Trung Quốc hoàn toàn giống như
địa vị của Việt Nam ở Hoàng Sa lúc này. Chẳng lẽ Trung Quốc lại có một tiêu
chuẩn kép cho những cuộc tranh chấp giống nhau về bản chất sao?
Thứ
hai là, chúng ta thường nói đến sự tương đồng văn hóa giữa hai nước như là một
lợi thế cho việc chung sống hữu nghị bên nhau giữa hai dân tộc. Điều đó
đúng một phần, nhưng mặt khác, văn hóa Việt Nam, nhất là văn hóa ứng xử có sự
khác biệt lớn với Trung Quốc. Nếu văn hó a ứng xử của người Trung Quốc là mạnh
mẽ, dứt khoát, quyết đoán (và do đó thường áp đặt?), nặng về lý trí, thì văn
hóa ứng xử của người Việt Nam là nhẹ nhàng, khoan dung, nặng về tình, ơn thì
nhớ lâu, oán thì không giữ. Hình như các bạn Trung Quốc chưa hiểu được điều này
ở người Việt Nam. Cần phải hiểu được như vậy thì quan hệ giữa hai bên mới dễ
dàng.
Tôi
có thể lấy một ví dụ. Những sự kiện ở Nam Kinh, ở Lư Cầu Kiều xảy ra đã hơn bảy
chục năm rồi. Nhưng mỗi khi có vấn đề với Nhật Bản, người Trung Quốc lại xuống
đường biểu tình, đầy căm thù nhắc lại những sự kiện ấy. Người Việt Nam thì
không như vậy. Phát xít Nhật đã góp phần gây ra nạn đói giết chết hàng triệu
người Việt Nam năm 1945, và trong cuộc chiến tranh Việt Nam 1965 – 1975, người
Mỹ, người Hàn Quốc đã gây rất nhiều tội ác đối với nhân dân Việt Nam. Nhưng sau
chiến tranh, chính những người lính các nước này khi trở lại Việt Nam đã rất
ngạc nhiên bắt gặp những nụ cười niềm nở thân thiện của người dân. Có lẽ nhờ
thái độ, cách ứng xử đó của người Việt Nam chăng mà Mỹ, Nhật, Hàn cuối cùng đã
trở thành những đối tác kinh tế và thương mại lớn, và là những nước viện trợ
hàng đầu cho Việt Nam sau chiến tranh?
Nói
như thế vì tôi thấy rằng, cách ứng xử nặng nề của phía Trung Quốc đối với Việt
Nam đã và đang đẩy những người Việt Nam vốn rất yêu quý Trung Quốc ra xa các
bạn, chứ không phải là Việt Nam cố đi tìm những liên minh ma quỷ để chống Trung
Quốc.
Lấy
thêm một ví dụ nữa nhé! Bây giờ chúng ta đã có thể hiểu bản chất sự kiện (cũng
có thể gọi là cuộc chiến tranh) tháng 2/1979 rồi. Người Việt Nam đã muốn quên
đi, và khi tiếp xúc với các bạn Trung Quốc vẫn luôn giữ một sự niềm nở chân
tình. Trái lại người Trung Quốc rất hay nói đến sự kiện đó. Các bạn biết không,
năm 2009, tôi chẳng để ý đó là năm gì, giở báo, mạng của các bạn mới biết là đã
30 năm kể từ 1979. Không phải chỉ vào tháng 2 đâu mà suốt cả năm 2009 người ta
nói về sự kiện này. Hàng mấy trăm bài viết, nhiều bài trên mạng mà nhìn vào chỉ
muốn khóc. Lời lẽ thật tàn tệ. Thôi, cho chuyện này qua đi …
Thứ
ba là, quan hệ giữa hai nước chúng ta thậm chí phải trở nên đặc biệt vì chúng
ta có sự tương đồng văn hóa, lịch sử, là láng giếng không thể cắt rời, từng
hoạn nạn có nhau (bản thân tôi là một người lính trong chiến tranh, tôi không
thể nào quên sự giúp đỡ chí tình của nhân dân Trung Quốc về cả vũ khí, lương
thực mà mình trực tiếp được sử dụng). Hai nước chúng ta lại đang cùng cải cách
mở cửa, phát triển kinh tế. Chừng ấy lý do là quá đủ để quan hệ này trở nên
hiếm có, trở nên đặc biệt.
Tôi
nói như vậy là muốn phát biểu thêm rằng, hai nước còn một lý do tương đồng nữa
là cùng thể chế chính trị, cùng ý thức hệ, điều hay được người ta nhắc đến.
Nhưng
theo ý kiến cá nhân tôi – của riêng tôi thôi nhé – thì không cần nhấn mạnh điểm
tương đồng này. Nó tồn tại như một điều kiện, một lý do thế thôi, không cần
nhấn mạnh như cách hai nước vẫn làm. Giữa các nước có cùng ý thức hệ kiểu này
vẫn xảy ra xung đột, chiến tranh vì quyền lợi quốc gia như chúng ta đã biết đấy
thôi. Thực tế là quyền lợi quốc gia cao hơn ý thức hệ. Chúng ta nên thẳng thắn
nhìn nhận vậy để khỏi dối lòng nhau.
Hơn
nữa, giả dụ một ngày nào đó một trong hai nước chúng ta có một thể chế chính
trị khác thì sao, chúng ta lúc ấy còn cần duy trì quan hệ láng giềng tốt nữa
không? Vẫn cần chứ, rất cần. Vậy thì ..
Tôi
rất sẵn lòng cùng các bạn làm tất cả những gì để hai dân tộc Việt Nam và Trung
Hoa đã hiểu biết càng hiểu biết nhau hơn nữa, đã gần gũi càng gần gũi nhau hơn
nữa. Cám ơn Đài Truyền hình Phượng Hoàng đã dành cho tôi cuộc phỏng vấn này.
(Cuộc phỏng vấn được thực hiện
trong Chương trình “Nhất Hổ Nhất Tịch Đàm” phát sóng đến trên 150 quốc gia trên
thế giới).
————————-
TRẢ LỜI PHỎNG VẤN ĐÀI TRUYỀN
HÌNH PHƯỢNG HOÀNG (HONGKONG, TRUNG QUỐC) – 9/7/2012
Buổi phỏng vấn được thực hiện
bằng điện thoại từ trường quay của Phượng Hoàng đến nơi làm việc của TS Vũ Cao
Phan.
(Phát trực tiếp)
Trung Quốc càng ngày càng
thích khoe cơ bắp
Hỏi: Cách
nhìn nhận của Việt Nam đối với việc Trung Quốc thành lập thành phố Tam Sa?
Ông VCP: Về cách nhìn của Việt Nam với tư cách là một quốc gia thì
người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam đã trả lời và dư luận Việt Nam cũng đã
lên tiếng rộng rãi. Chắc các bạn cũng biết là tất nhiên Việt Nam phản đối hành
động như vậy của Trung Quốc. Còn cá nhân tôi thì thấy việc này chỉ trên mức
bình thường một chút, không quá quan trọng. Vì sao ư? Vì vấn đề chỉ là cái tên,
Trung Quốc đã nhận là của mình rồi thì muốn đặt tên như thế nào chẳng xong. Hôm
nay là thành phố Tam Sa, mai đổi thành tỉnh Nhị Sa chẳng hạn thì tôi vẫn ngồi
uống trà Ô Long, chẳng đánh rơi giọt nào ra ngoài. Có một điều thú vị là tôi
mới được tin người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hồng Lỗi vừa trả lời các
nhà báo về việc Thị trưởng Tôkyô (Nhật Bản) ra tuyên bố sẽ đặt tên tiếng Nhật
là Senkaku cho hai con gấu trúc trong vườn bách thú Tokyo trước khi gửi lại
Trung Quốc. Ông Hồng Lỗi nói: “ Bất kể ông Ishihara muốn đặt tên gì đều không
quan trọng. Điều quan trọng, điều không thay đổi được một thực tế là gấu trúc
là của Trung Quốc .Cũng như bất kể Nhật Bản đặt tên gì cho đảo Điếu Ngư
(Senkaku) thì cũng không thay đổi được sự thực khách quan Điếu Ngư là của Trung
Quốc”. Hay thật, có vẻ như tôi và ông Hồng Lỗi có cùng quan điểm, đúng không?
Hỏi: Việc
thành lập thành phố Tam Sa của Trung Quốc có làm xấu thêm cục diện Nam Hải
(Biển Đông)?
Ông VCP: Tôi thấy không, hoặc một chút thôi, nếu chỉ tính riêng
việc này. Còn nếu cộng thêm những sự kiện khác diễn ra đồng thời, như tranh
chấp giữa Trung Quốc và Philippines ở bãi đá Hoàng Nham (Scarborough),
như việc Công ty Dầu khí hải dương – CNOOC (Trung Quốc) gọi thầu ngay vùng đặc
quyền kinh tế của Việt Nam v.v… thì quả thật tình hình Biển Đông có nóng lên,
cục diện Biển Đông có xấu đi. Trong buổi hôm nay chúng ta không có nhiều thời
gian nên tôi cũng không thể phân tích sâu thêm những nguyên nhân và giải pháp.
Tôi
chỉ muốn nói hai điều:
Một,
nếu nhìn lên tấm bản đồ có tỉ lệ xích nhỏ, như những bản đồ cỡ bàn tay thường
đăng trên các báo, ta sẽ thấy 9 lô mà Công ty Dầu khí hải dương Trung Quốc vừa
gọi thầu nằm dính ngay vào bờ biển miền Trung Việt Nam và cách Trung Quốc thì
rất xa. Phía Trung Quốc gọi thầu trên cơ sở các lô này nằm trong đường đứt khúc
9 đoạn mà các cơ cấu quyền lực và ngôn luận của Trung Quốc ( chưa thấy tiếng
nói chính thức của nhà nước Trung Quốc) chỉ dựa vào một lập luận không có tính
pháp lý chặt chẽ là tính lịch sử để khẳng định là nó thuộc về Trung Quốc. Thì
cứ thử chấp nhận lập luận này và tôi xin đưa ra một câu chuyện để chúng ta cùng
nhau suy nghĩ. Những năm chiến tranh Việt Nam, tàu chiến Mỹ có lần đi gần eo
biển Đài Loan đã bị Trung Quốc kịch liệt lên án, thế mà hàng ngày chính các tàu
chiến này, kể cả tàu sân bay vẫn hành quân qua lại khu vực bây giờ được gọi là
đường đứt đoạn 9 khúc, máy bay Mỹ vẫn từ đó bay vào Việt Nam bắn phá mà có thấy
Trung Quốc lên tiếng phản đối gì đâu, trong khi Trung Quốc còn là đồng minh
thân thiết của Việt Nam nữa? Hay là lúc đó Trung Quốc chưa kịp nhớ đến “di sản”
mà chính quyền Quốc dân đảng để lại? Tính lịch sử là một dòng thời gian liên
tục hay cũng cần “đứt đoạn”?
Hai,
các nhà lãnh đạo hai nước Việt Nam và Trung Quốc cần tích cực xắn tay giải
quyết những vấn đề tồn tại không hề nhỏ giữa hai nước anh em (tôi vẫn muốn dùng
cụm từ này), chứ không chỉ nói mãi về những “tầm cao mới”, những “bốn tốt”
với “mười sáu chữ” (có khi còn thêm tính từ “vàng” vào nữa) như một sự giễu
cợt.
Cần
thẳng thắn ngồi lại với nhau, điều gì chưa rõ, chưa hiểu thì làm rõ, điều gì có
tính nguyên tắc thì giữ nguyên tắc, điều gì có thể thương lượng, nhân nhượng
thì nhân nhượng trên cơ sở có tình có lý, hai bên cùng thắng. Không có cách nào
khác.
Hỏi: Giữa
hai nước có khả năng xảy ra đụng độ kiểu “lau súng cướp cò”(bất cẩn) không?
Ông VCP: Không, đó là quan điểm của tôi. Tôi cũng loại trừ luôn cả
khả năng “nhân tạo” cho những tình huống ấy. Tất cả mọi hành động của Trung
Quốc hiện nay, tôi nhìn nhận chỉ là nhằm gây áp lực để giành lấy mục đích của
họ. Còn mục đích đó là gì thì phải hỏi chính Trung Quốc. Trung Quốc luôn tuyên
bố không có tư tưởng nước lớn trong hành xử quốc tế. Có thể như vậy, nhưng
Trung Quốc chắc chắn có tư tưởng nước khỏe, càng ngày càng thích khoe cơ bắp.
Thực tế ấy cả thế giới đều rõ. Nhân dân Việt Nam đã từng vui mừng như thành quả
của chính mình khi Trung Quốc thử thành công quả bom nguyên tử đầu tiên. Còn
bây giờ … Hình như đã là một Trung Quốc khác. Thật đáng tiếc!
—————————-
TRẢ LỜI PHỎNG VẤN ĐÀI TRUYỀN
HÌNH PHƯỢNG HOÀNG (HONGKONG, TRUNG QUỐC) – 5/6/2014
Buổi phỏng vấn được thực hiện
bằng điện thoại từ trường quay của Phượng Hoàng đến nơi làm việc của TS Vũ Cao
Phan.
(Phát trực tiếp)
Mở đầu cuộc phỏng vấn, ông Vũ
Cao Phan đã đề nghị thay vì lần lượt nêu ra các câu hỏi như mọi khi thì bên hỏi
nên đưa ra một lần tất cả các câu hỏi để bên trả lời có thể chủ động điều
chỉnh, không vượt quá thời lượng cho phép.
Việt Nam dựa vào chính mình
Hỏi:
1.
a.
Trung Quốc và Việt Nam có khả
năng xảy ra xung đột quân sự ở Biển Đông hay không?
b.
Liệu Việt Nam có đủ năng lực cắt
đứt đường hàng hải quốc tế trên Biển Đông?
c.
Việt Nam có khả năng liên kết
với Mỹ, Philippines để chống Trung Quốc hay không?
d.
Liệu Trung Quốc và Việt Nam có
thể giải quyết hòa bình vấn đề Biển Đông?
Ông VCP: Về câu hỏi thứ nhất tôi sẽ không đoán mò. Nhưng từ những
gì mà phía Việt Nam làm, câu trả lời của tôi là “không”. Tôi khẳng định Việt
Nam đã và sẽ không chủ động đưa ra bất cứ biện pháp bạo lực nào. Điều này cũng
có nghĩa, nếu không may xảy ra xung đột quân sự thì Việt Nam không bao giờ là
người khởi xướng.
Ở
câu hỏi thứ hai, Việt Nam có năng lực cắt đứt đường hàng hải quốc tế trên Biển
Đông hay không? Có hay không có năng lực, Việt Nam sẽ không bao giờ làm điều
ấy. Câu trả lời của tôi là “không”. Tại sao các bạn lại đặt ra câu hỏi như vậy?
Việt Nam là quốc gia hiếu chiến lắm hay sao? Vừa rồi tôi nghe trong trường quay
các bạn nói với nhau là Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Tấn Dũng đã tuyên bố Việt Nam
sẽ dùng lực lượng quân sự cắt đứt đường hàng hải quốc tế trên Biển Đông. Các
bạn nghe ở đâu thông tin này, tôi có thể biết được không?
Về
câu thứ ba, Việt Nam có liên kết với Mỹ và Philippines để chống Trung Quốc
không thì “không” cũng là câu trả lời của tôi. Việt Nam đã nhiều lần khẳng
định, Việt Nam không liên kết với bất cứ quốc gia nào để chống lại nước thứ ba.
Trong trường hợp này, Việt Nam không liên kết với Philippines và Mỹ để chống
lại Trung Quốc.
Câu
hỏi cuối, Việt Nam và Trung quốc có thể giải quyết hòa bình vấn đề Biển Đông?
Tôi xin dành nhiều thời gian một chút vào câu hỏi này. Chắc chắn là có thể được
và đấy luôn là chủ trương, mong muốn của phía Việt Nam. Nhưng vấn đề là phải
trên cơ sở bình đẳng, tôn trọng lẫn nhau.
Cho
phép tôi nói thẳng: Trung Quốc o ép, bắt nạt Việt Nam quá nhiều trong các sự
kiện liên quan đến Biển Đông cũng như nói chung. Hai năm trước tại diễn đàn
này (cuộc trả lời phỏng vấn 7/9/2012) chính là một vị Hàn Quốc cũng khẳng định điều đó,
dù phía Trung Quốc ra sức phủ nhận.
Nhiều
người Việt Nam yêu quý Trung Quốc, nhưng thái độ trịnh thượng như vừa qua của
phía các bạn, trong đó có một phần quan trọng từ giới truyền thông đã làm họ xa
rời các bạn. Phải bình đẳng và chúng ta nhìn về phía trước, vì một Biển Đông
hòa bình cho các nước trong khu vực, trước hết cho Việt Nam và Trung Quốc. Và
giải pháp hòa bình cần thiết nhất ngay trong lúc này là Trung Quốc phải rút
ngay giàn khoan 981 khỏi khu vực của chủ quyền Việt Nam.
——————-
TRẢ LỜI PHỎNG VẤN Thời báo Hoàn
Cầu (trung quốc) – 13/11/2017
Nhân dịp Chủ tịch Trung Quốc,
ông Tập Cận Bình có chuyến thăm Việt Nam, phóng viên Thời báo Hoàn Cầu ( Trung
Quốc) đã có cuộc phỏng vấn Tiến sĩ Vũ Cao Phan..
Không thể chỉ nói ra bao nhiêu
là chữ, rồi thực hiện lại không được như lời.
Hỏi: Chủ
tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã đến Đà Nẵng tham dự APEC và thực hiện chuyến
thăm chính thức Việt Nam. Tháng 1 và tháng 5 năm nay, lãnh đạo Việt Nam cũng đã
thực hiện chuyến thăm Trung Quốc.
Mối quan hệ giữa Việt Nam và
Trung Quốc tương đối phức tạp, tuy trong năm nay đã có hai chuyến thăm Trung
Quốc như vậy.
Xin hỏi có phải phía Việt Nam
đã có sự thay đổi thái độ đối với Trung Quốc và mối quan hệ hai nước năm 2017
sẽ trở nên thân thiện hơn không?
Cách nhìn nhận về mối quan hệ
hai nước chúng ta như thế nào trong thời gian sắp tới?
Ông VCP: Nếu đề cập đến việc thăm viếng lẫn nhau giữa lãnh đạo cấp
cao hai nước Việt Nam và Trung Quốc thì chuyến thăm của Chủ tịch Tập Cận Bình
rất đáng chú ý.
Ở
chỗ Việt Nam là quốc gia đầu tiên ông chọn đi thăm ngay sau khi tái đắc cử chức
Tổng Bí thư tại Đại hội 19 Đảng Cộng sản Trung Quốc.
Mật
độ các chuyến thăm cấp cao giữa hai nước tăng lên luôn là một chỉ dấu tốt.
Trong
con mắt người Việt Nam, Chủ tịch Tập Cận Bình được đánh giá cao.
Cá
nhân tôi ngưỡng mộ ông vì những gì ông đã làm, đặc biệt là sự kiên quyết và
giành được thành công lớn trong công cuộc chống tham nhũng đầy cam go ở Trung
Quốc.
Điều
này cũng đã nâng cao uy tín của ông trong lòng nhân dân Trung Quốc.
Hỏi: Việt
Nam và Trung Quốc là hai nước Xã hội Chủ nghĩa do Đảng Cộng sản lãnh đạo, vậy
thì ông cho rằng mối quan hệ giữa hai Đảng có tác dụng gì, lợi ích gì cho mối
quan hệ hai nước không?
Ông VCP: Có một điều tôi không thực sự hiểu lắm: Mỗi khi quan hệ
hai nước có khó khăn, căng thẳng thì lại xuất hiện vai trò của Đảng, thông qua
việc Đảng cử các phái viên viếng thăm, trao đổi để làm dịu bớt tình hình,
hạ nhiệt xuống.
Tại
sao phải cần làm như vậy, vì ở cả Việt Nam và Trung Quốc mọi vấn đề đều do Đảng
Cộng sản quyết định cơ mà!
Nhà
nước, Chính phủ làm gì thì đều dưới sự lãnh đạo của Đảng. Tại sao Đảng Cộng sản
Việt Nam và Đảng Cộng sản Trung Quốc không quyết định không được để tình hình
xảy ra như vậy ngay từ đầu.
Điều
này có phải là hình thức không?
Hỏi: Vấn đề
Biển Đông đã làm căng thẳng mối quan hệ hai nước, tuy nhiên từ giữa năm 2014
đến nay hai nước vẫn duy trì được mức ổn định vừa phải.
Vậy ông cho rằng nguyên nhân
phía sau là gì?
Và trong quá trình giải quyết
vấn đề tranh chấp biên giới giữa hai nước có mang lại lợi ích gì, kinh nghiệm gì
để giải quyết vấn đề tranh chấp biển đảo hay không?
Ông VCP: Tôi chưa yên tâm về điều mà các bạn cho là ổn định hiện
nay, đôi khi còn e rằng đó là gió lặng trước cơn bão.
Thực
tế đã từng xảy ra như vậy, cứ như là quy luật ấy.
Chị
có biết không, rất nhiều người Việt Nam lớn tuổi từng học tập tại Trung Quốc,
có thể gọi là “ thân” Trung Quốc bây giờ nói với tôi: không hiểu tại sao họ lại
nói như vậy, viết như vậy về Việt Nam, không hiểu…
Hai
bên phải ngồi lại, đặt tất cả lên bàn, xử lý theo thứ tự ưu tiên với tinh thần
thật sự bình đẳng, thiện chí và nhân nhượng lẫn nhau.
Nếu
có gì gọi là kinh nghiệm, thì đấy là kinh nghiệm.
Là
nước nhỏ nhưng trong vấn đề giải quyết Biên giới trên bộ, thái độ của Việt Nam
đã nhận được sự đánh giá tích cực từ phía Trung Quốc.
Có
thể có nhiều điều mà các nhà báo chưa rõ.
Tôi
yêu và kính trọng Trung Quốc với nền văn hóa láng giềng vĩ đại. Hai nước chúng
ta có nhiều yếu tố tương đồng, lại đã từng ủng hộ và giúp đỡ lẫn nhau.
Vì
lẽ đó và vì tương lai, chúng ta phải cùng chung sống trong hòa bình, hữu nghị
với tình anh em. Không thể chỉ nói ra bao nhiêu là chữ rồi thực hiện lại không
được như lời.
Hỏi: Có
quan điểm cho rằng, Việt Nam kinh tế thì thân Trung, an ninh quốc phòng thì
thân Mỹ, vậy ông cho rằng với sự cạnh tranh giữa Mỹ và Trung Quốc tại ASEAN thì
Việt Nam sẽ xử lý thế nào? Tính quản lý của nhà nước Việt Nam sẽ yếu kém không?
Có quan điểm cho rằng nếu trên
phương diện ngoại giao, Việt Nam thân Mỹ sẽ làm cho tính quản lý của nhà nước
yếu kém, ông có đồng ý với quan điểm này không?
Ông VCP: Tôi xin phép trả lời câu hỏi này theo một kiểu khác nhé:
Thứ
nhất, người Việt Nam cũng biết và cũng thích nuôi mèo.
Thứ
hai, nói như cách của các bạn, về kinh tế Việt Nam có lẽ còn thân Mỹ hơn cả
Trung Quốc ấy chứ.
Làm
ăn với Mỹ, Việt Nam có được thặng dư thương mại lớn, còn với Trung Quốc thì
càng ngày càng thâm hụt nặng (dù các bạn Trung Quốc cũng cố gắng để làm cho nó
cân bằng hơn đấy)
Việt
Nam dựa vào chính mình, không dựa vào ai để đảm bảo an ninh, phải thấy rõ như
vậy.
Với
Trung Quốc và Mỹ, Việt Nam không cân xem quốc gia nào nặng hơn, không đo xem
quốc gia nào cao hơn.
Tất
nhiên có những sự khác biệt trong cái nhìn của Việt Nam, về nước lớn láng giềng
vĩ đại Trung Quốc.
Hỏi: Như
tôi vừa nêu mà chưa được ông trả lời, ông có cho rằng tính quản lý của nhà nước
sẽ yếu kém đi không?
Ông VCP: Yếu kém đi như thế nào, tôi không hiểu?
Trung
Quốc nói rằng nền Xã hội Chủ nghĩa của mình có tính đặc biệt, có sắc thái
riêng.
Việt
Nam thì cũng cho rằng mình xây dựng Xã hội chủ nghĩa theo tư tưởng Hồ Chí Minh
có tính đến tính dân tộc và yếu tố thời đại.
Như
vậy khái niệm Xã hội chủ nghĩa của hai nước ở chừng mực nào đó đều có bản sắc
riêng rồi nhé.
Cho
nên, tôi nhắc lại, tôi không thấy, không hiểu sự yếu kém đi biểu hiện ở đâu, mà
thực tế đang có sự tiến bộ đấy chứ.
Cuối buổi phỏng vấn, phóng
viên Bạch Thiên Thiên của Thời báo Hoàn Cầu có hỏi xem ông Vũ Cao Phan có nhắn
gửi gì đến dư luận Trung Quốc không, ông Phan thẳng thắn:
Có vẻ Trung Quốc đưa tin về
quan hệ Việt – Trung theo cách nhìn của người khác, còn dư luận của chính họ về
Việt Nam thì sai sự thực be bét.
Tôi cũng xin thẳng thắn phê
bình Thời báo Hoàn Cầu bản điện tử đã đưa khá nhiều thông tin không đúng sự
thật về Việt Nam và quan hệ Việt – Trung, gây ra hiểu lầm, nhận thức sai lệch
không đáng có cho người dân, xã hội Trung Quốc.
Điều này không có lợi ích gì
cho việc củng cố quan hệ hợp tác hữu nghị, thu hẹp bất đồng, mang lại lợi ích
thiết thực cho nhân dân hai nước như chính các nhà lãnh đạo Trung Quốc vẫn
khẳng định.
(Gốc: FBker Tuyen Nguyen, copy lại Phung Chi
Kien)
KÍNH GỬI ÔNG CHỦ TỊCH TẬP CẬN BÌNH,
Đại sứ quán của ông ở Berlin đã có ý kiến với tôi trong một bức
thư ngỏ, vì chúng tôi đã đặt câu hỏi, liệu TQ có phải chịu trách nhiệm về những
thiệt hại khủng khiếp cho kinh tế vì Virus Corona gây ra cho toàn thế giới hay
không.
Đại sứ quán của ông gọi điều này là "nham hiểm đê tiện“ và
công kích tôi khi cho rằng, tôi đã "khơi mào cho chủ nghĩa dân tộc“ sống
dậy.
Ông hãy cho phép tôi được nói vài lời.
1. Ông điều tiết đất nước bằng sự kiểm soát mọi hoạt động của
người dân. Nếu không có sự kiểm soát này, chắc ông không thể ngồi vào ghế chủ
tịch nước. Ông có thể kiểm duyệt tất cả, kiểm soát mọi người dân của đất nước
ông, nhưng ông lại làm ngơ không kiểm soát những chợ buôn bán thú hoang ở nước
ông, vì nguy cơ nó tạo ra dịch bệnh rất lớn. Ông đánh sập mọi tờ báo hay trang mạng
nào chỉ trích chính sách, nhưng không dẹp những nơi bán súp dơi. Ông không chỉ
kiểm duyệt dân của ông, mà qua đó ông còn gây nguy hiểm cho toàn thế giới.
2. Kiểm duyệt sẽ dẫn đến mất tự do. Ai không được sống trong tự do
thì cũng mất luôn khả năng sáng tạo. Ai không có tư tưởng canh tân thì cũng chả
phát minh được điều gì. Ngược lại, ông đã biến nước ông thành nhà vô địch thế
giới về ăn cắp sở hữu trí tuệ. Trung Quốc giàu lên nhờ những phát minh của
người khác, thay vì mình tự nghiên cứu ra. Nguyên nhân của nó là chính ông
không để thế hệ trẻ của đất nước được tự do suy nghĩ. Mặt hàng xuất khẩu lớn
nhất của TQ là Virus Corona, mặc dù không ai muốn nhưng nó đã lan ra khắp thế
giới.
3. Khi ông, chính phủ và các nhà khoa học của ông đã biết từ lâu là
Corona có thể truyền từ người sang người, nhưng ông vẫn để cả thế giới phải mò
mẫm trong bóng tối. Các chuyên gia hàng đầu của ông không nhấc máy điện thoại,
không trả lời thư điện tử khi những nhà nghiên cứu phương Tây muốn biết điều gì
đã xảy ra ở Vũ Hán. Ông đã từng là một người tự hào vì theo chủ nghĩa dân tộc
thì cũng phải nói ra sự thật dù ông cảm thấy đó là nỗi nhục quốc thể.
4. Tờ „Washington Post“ đã cho biết, các phòng thí nghiệm ở Vũ Hán
nghiên cứu về Virus Corona ở loài dơi, nhưng không tuân thủ những tiêu chuẩn an
toàn cao nhất. Tại sao ông không giữ an toàn cho những phòng thí nghiệm cực độc
như thế giống như ông canh chừng các nhà giam tù nhân chính trị? Ông có muốn
giải thích điều đó với những người mất vợ mất chồng, những đứa con mất cha mẹ,
những bố mẹ mất con trên toàn thế giới đang quằn quại trong buồn tủi hay không?
5. Ở nước ông người ta đang thì thào về ông đấy. Quyền lực của ông
đang bị tróc bể từng mảng. Ông đã tạo ra một Trung Quốc mù mịt không minh bạch,
một nhà nước kiểm duyệt con người đến mức vô nhân đạo và bây giờ nó đang làm
lây lan một đại dịch chết người. Đó chính là di sản chính trị của ông.
Sứ quán của ông còn viết cho tôi, tôi không xứng đáng với
"tình hữu nghị truyền thống giữa hai dân tộc“. Tôi cho rằng, ông đánh giá
tình „hữu nghị“ vĩ đại, khi ông tỏ ra hào phóng gửi khẩu trang tặng mọi nơi
trên thế giới. Tôi không cho đó là tình hữu nghị, mà là một thứ Chủ nghĩa đế
quốc đáng nhạo báng. Ông muốn Trung Quốc mạnh lên bằng cách dùng đại dịch xuất
phát từ chính Trung Quốc. Tôi nghĩ rằng chính ông không còn có thể cứu được vị trí của ông.
Tôi nghĩ là sớm muộn gì thì Corona cũng kết thúc sự nghiệp chính trị của ông.
Xin gửi ông lời chào hữu nghị
Julian Reichelt