Bùi Tín
 |
Nhà báo Trần Đĩnh (Ảnh: Danlambao)
|
Đọc đi đọc lại 2 tác phẩm trên, tôi thật sự khâm
phục 2 “hiệp sỹ thông tin” của thời đại, bị đối xử thậm tệ, bao vây, kiểm soát,
trừng phạt, bị lao động cải tạo kéo dài, ngậm đắng nuốt cay suốt gần nửa thế kỷ
(cho triết gia Trần Đức Thảo) và hơn nửa thế kỷ (cho nhà báo Trần Đĩnh), để
cuối cùng khi về già bình thản kể lại nhiều sự thật lớn bị che dấu.
Giới chính trị giáo điều bảo thủ cầm quyền trong
nước rất lo lắng thấy nhiều sự thật lịch sử được phơi bầy bởi những nhân chứng
trong cuộc, lại là 2 nhân chứng có giá trị lớn cả về tài năng lẫn nhân cách.
Sự thật, vốn cực hiếm dưới chế độ độc đảng, đang
đi những bước mạnh mẽ trên đất nước ta, làm cho hệ thống cầm quyền và giới
tuyên huấn dị ứng với sự thật nháo nhác. Giáo sư Vũ Quang Hiển, một dư luận
viên gạo cội, vội đưa ra nhận định trên đài BBC rằng «cuốn Đèn Cù có
nhiều điều bịa đặt, xuyên tạc với dụng ý xấu». Ông ta chỉ đưa ra một dẫn chứng
rằng «nói Đảng Lao động lúc ấy theo lệnh của quốc tế Cộng sản là nói sai, vì
lúc ấy Đệ Tam Quốc tế đã giải tán». Đây là một sự chống chế vụng dại. Ai cũng
biết việc Đệ Tam Quốc tế giải thể (năm 1943) chỉ là giả vờ, cũng giống như việc
giải tán Đảng Cộng sản Đông Dương (năm 1946) cũng chỉ là giả vờ, vì phong trào
Cộng sản quốc tế vẫn tồn tại do Stalin và Đảng Cộng sản Liên Xô điều khiển. Do
đó Hồ Chí Minh phải đệ trình Stalin kế hoạch Cải cách ruộng đất (CCRĐ) đã được
Lưu Thiếu Kỳ xét duyệt trước.
Xin nhắc lại một sự kiện lý thú: Tháng 5/2013,
trường Đại học Sư phạm Hà Nội được lệnh tổ chức một cuộc hội thảo về «Tư tưởng
triết học và giáo dục của Gs Trần Đức Thảo». Gs Nguyễn Đình Chú chủ tọa cuộc
hội thảo nói rõ: «Trần Đức Thảo là triết gia hàng đầu thế giới, là triết gia
duy nhất của Việt Nam». Ông nhắc lại lời của Gs Trần Văn Giàu nói rằng
«trên đất nước này nếu có một triết gia thì đó là Trần Đức Thảo». Trong dịp này
các tác phẩm triết học của Trần Đức Thảo được công bố và thống kê lại đầy đủ.
Cuộc hội thảo đã phục hồi phần nào trí tuệ, nhân cách của triết gia Trần Đức
Thảo, 20 năm sau khi ông qua đời.
Thế nhưng cuộc đời triết gia Trần Đức Thảo rất
có hậu. Tháng 5/2014 cuốn Trần Đức Thảo - Những lời trăng trối chào đời, Trần Đức
Thảo như bật dậy, sống lại giữa xã hội đang khao khát sự thật, như trò chuyện
tay đôi với từng đồng bào ruột thịt của mình, qua mấy chục băng ghi âm tâm sự
thầm kín nghiền ngẫm kỹ suốt đời mình, bằng giọng nói của mình, bằng suy tư của
mình. Chúng ta biết ơn nhà báo Tri Vũ Phan Ng ọc Khuê và giáo sư toán học Bùi Doãn Khanh,
đã lặng lẽ làm một công việc tuyệt vời, vượt qua hệ thống công an mật vụ của sứ
quán Việt Nam tại Paris, để ghi âm trên mấy chục cuốn băng độc đáo.
Trong cuốn sách này, Trần Đức Thảo nhận xét về
Hồ Chí Minh như sau: «Cụ Hồ là một nhân vật vô cùng phức tạp, vô cùng thông
minh, rất mưu trí, một con người sắt đá đến mức vô cảm, vô tình, sẵn sàng chụp
bắt mọi cơ hội để thành đạt. Một ý chí thành đạt không gì lay chuyển…Vì thế ‘ông
cụ’ không nhận ai trong đám ở quanh ngang mình. Không cần trợ lý, cố vấn, vì
thế không lắng nghe một ai! Bởi lãnh tụ chỉ chăm chú tìm chiến thắng vinh
quang, giấc mơ thế giới đại đồng, chứ không cảm nhận được nỗi đau đầy máu và
nước mắt của người dân trong thực tại. Một con người chỉ nghĩ và sống với khát
vọng chiến thắng, chứ không muốn sống bình thường như mọi người.(trang 318).
Qua quan sát tinh tế để suy luận theo tư duy
triết học, Trần Đức Thảo nói thêm: «Tôi nói nhiều về ‘ông cụ’ là tôi muốn phân
tích một thân phận. Thân phận ấy đã chi phối cả một dân tộc. Đặc biệt là cái
cuồng vọng lãnh tụ là một đam mê đã tác động mãnh liệt như là một thứ thuốc
phiện. Nó có sức mạnh tàn phá ghê gớm tâm trí con người. Nó làm cho con người
mất hết nhân tính, tình cảm, mất hết đức tính nhân bản, mất cả những đạo đức
thông thường như liêm sỉ, lương tri… Nó đã khiến ‘ông cụ’ sống thản nhiên trước
bạo lực của hận thù của cách mạng. Vì cuồng vọng quyền lực mà ‘ông cụ’ đã không
ngần ngại, lộ liễu viết sách, dù đã ký với những tên khác, để tự ca ngợi, tự
tôn vinh chính mình. Tự lựa chọn chi tiết nhỏ nhặt nhất để đề cao, để sùng bái
lãnh tụ là chính mình».
Triết gia của nước ta nhận xét
thêm rằng: «Cuộc đời ấy là một hành trình thành đạt rất gập ghềnh,
đầy bí mật, khác lẽ thường! Phải biết thật rõ từng bước thành đạt ấy, thì mới
hiểu được những quyết định lịch sử của ‘ông cụ’. Đó là cả một ý chí cương quyết
vươn lên đỉnh cao quyền lực bằng bất cứ giá nào, với bất cứ phương tiện nào,
với quyết tâm thoát ra khỏi số phận một con người bình thường. Từ ý định rất
thực tiễn của lá đơn xin vào học Trường Hành chính Thuộc địa, là trường dạy ra
để làm quan phục vụ phong kiến, thực dân, nhưng lá đơn ấy đã không được chấp
thuận. Rồi sau là những bước lưu lạc muôn nơi, muôn nẻo, phải thay tên đổi họ
cả trăm lần, từ bước sinh họat trong đảng xã hội Pháp để rồi tham gia vào việc
thành lập đảng CS Pháp, nhưng cũng không mang lại lợi lộc gì… Sau thì ngả hẳn
sang phía Đệ Tam Quốc tế…nhưng rồi cũng tới những lúc bị bỏ rơi, bị nghi kỵ, bị
tống khứ khỏi Liên Xô…Biết bao đoạn đường khó khăn, bao lần thất bại, bị ruồng
bỏ, bị lên án, bị khai trừ… Tất cả những chướng ngại ấy cuối cùng đã tác thành
một con người có tung tích bí ẩn, có tâm thức đa nghi, có phản xạ đa diện, nhạy
bén, sẵn sàng chụp bắt kịp thời mọi cơ hội, dù là mâu thuẫn với lý tưởng, với
học thuyết, đối nghịch với lương tri, nhưng điều cốt yếu là để đạt tới mục
tiêu. Với những kinh nghiệm của cuộc sống muôn mặt, muôn hướng, lúc thì vịn vào
bên này, lúc bám vào bên kia, cuối cùng ‘ông cụ’ đã đạt tới vị thế tột đỉnh của
quyền lực! Và những bước tiến thân khác thường ấy đã tạc ra một vóc dáng chính
trị ly kỳ, muôn mặt, muôn vẻ” (sđd – trang 253)
Trong khi lãnh đạo đảng Cộng sản Việt Nam đã bắt
đầu chuẩn bị cho Đại hội đảng lần thứ XII sẽ họp vào năm 2016, dự thảo các văn
kiện quan trọng của đại hội, toàn đảng rất nên nghe rõ tiếng nói của triết gia
Trần Đức Thảo, một tinh hoa tư tưởng - văn hóa - triết học được trong và ngoài
nước công nhận. Trước khi từ biệt thế giới này, con người uyên thâm về chủ
nghĩa Mác đã kết luận rằng “chính Kác Mác đã sai, sai không phải chỉ vì bị vận
dụng sai, bị hiểu sai mà chủ nghĩa Mác sai từ học thuyết gốc gác của nó về đấu
tranh giai cấp, nó sai hoàn toàn, nó chỉ có hại”. Trước khi từ giã cõi đời
triết gia uyên thâm về chủ nghĩa Mác đã công khai nói rõ rằng “chủ nghĩa Mác
là đích danh thủ phạm” , đem áp dụng ở đâu là gây tai họa ở đó, dù là ở Liên Xô
cũ hay ở Trung Qu ốc,
ở Đông Âu hay ở Việt Nam, ở Bắc Triều Tiên hay ở Campuchia. Đây có thể coi như
khám phá quan trọng nhất của ông, có giá trị cảnh tỉnh mọi người Việt Nam, nạn
nhân bi thảm kéo dài của một học thuyết sai lầm từ gốc.
Rất mong các nhà lý luận có trình độ cao của
đảng Cộng sản trong Học viện chính trị quốc gia mang tên Hồ Chí Minh nghiên cứu
để tranh luận, phản biện với triết gia Trần Đức Thảo mà quan điểm lập trường
được trình bày rõ trong cuốn Trần Đức Thảo – Những lời trăng trối đang
lan truyền trong và ngoài nước.
Hai cuốn Trần Đức Thảo – Những lời trăng trối và Đèn
Cù là những bước đi
của sự thật chiếu rọi ánh sáng vào lịch sử đất nước ta, làm giàu thêm hiểu biết
về chính trị của thế hệ đương thời để cùng nhau tìm ra con đường sáng cho hiện
tại và tương lai.
Bùi Tín