Năm 1938, khi còn bảo hộ Việt Nam, Chính phủ Pháp
nhiều lần khẳng định chủ quyền của Việt Nam trên quần đảo Hoàng Sa. Tài liệu
được bảo quản tại Trung tâm Lưu trữ của Phòng Thương mại và Công nghiệp
Marseille, Pháp: kí hiệu Hồ sơ: MQ28/02.
Việt Nam xây dựng Trạm khí tượng tại Hoàng Sa
Ở tài liệu thứ nhất, với tiêu đề: “Pháp có chiếm đóng
quần đảo Hoàng Sa (Paracels) hay không?” đã khẳng định: “Ngày xưa, quần đảo
Hoàng Sa là thuộc về Việt Nam. Vương triều An Nam (nhà Nguyễn – người dịch) đã
đóng quân trên đảo này từ đầu thế kỉ XIX. Quần đảo này là vùng thuộc chủ quyền
của An Nam (Đại Nam tức Việt Nam – người dịch). Pháp chỉ làm cái việc là khẳng
định tất cả các quyền không thể chối cãi đối với quần đảo này. Vấn đề này là
thực tế”.
 |
| Tư liệu lưu trữ (1938) khẳng định chủ quyền của Việt Nam trên quần đảo Hoàng Sa |
Năm 1932, dưới thời Toàn quyền Pasquier, một tàu Pháp
đã đổ bộ lên và cắm cờ Pháp trên quần đảo này.
Tài liệu cho biết thêm: “Để đảm bảo an toàn hàng hải
trên vùng biển này, chính quyền Đông Dương đã thiết lập trên quần đảo này hai
ngọn hải đăng và một trạm khí tượng. Một vài biệt đội vùng với lực lượng đông
đảo cảnh sát người Việt cũng đã được cử đến quần đảo này để bảo vệ những công
trình này. Trong năm 1937, một quan chức hành chính của chính quyền Đông Dương
cùng 6 lính bảo an đã thực hiện cuộc kiểm tra trên quần đảo này nhằm duy trì
hai ngọn hải đăng và đảm bảo cho trạm khí tượng đặt trên quần đảo này được hoạt
động tốt”.
Hoàng Sa thuộc chủ quyền Việt Nam từ thế kỷ XIX
Tài liệu thứ hai trong Hồ sơ lưu trữ cho biết: “Theo
luận điểm của Pháp, quần đảo Hoàng Sa đã được sáp nhập vào Việt Nam bởi Vua An
Nam (Vua Nguyễn) vào năm 1816, sau đó là bởi Courbet vào năm 1885. Vào năm này,
Trung Quốc đã thừa nhận rằng, Pháp thay thế quyền chủ quyền của Việt Nam đối
với quần đảo này”.
Tài liệu cũng nêu rõ, lối vào quần đảo Hoàng Sa là vô
cùng khó khăn, nếu không muốn nói là không thể.
“Quần đảo này được tạo bởi 36 đảo hoặc cụm đảo nhô lên
hoặc đảo chìm. Yếu tố này thực sự nguy hiểm đối với giao thông hàng hải. Những
đảo lớn của quần đảo này bao gồm các đảo: Tri Tôn, Pyramide, Lincoln, Boiseé,
Rocheuse, Roberts, Pattle, Amphitrite,…”.
Một số hải đội người Việt đã đóng trên quần đảo này,
nó nằm giữa đảo Hải Nam và cảng Đà Nẵng. Tuy nhiên, khi Chính phủ bảo hộ Pháp
và triều đình Việt Nam thiết lập trên quần đảo Hoàng Sa một vài ngọn hải đăng
và trạm khí tượng để kiểm soát bão, thì Bộ Ngoại giao Trung Quốc lại kiến nghị
với Bộ trưởng Pháp rằng, quần đảo này là của Trung Quốc.
Chính phủ Pháp khẳng định, quần đảo Hoàng Sa đã được
sáp nhập vào Việt Nam năm 1816. Đến năm 1885, Trung Quốc cũng đã thừa nhận,
Pháp thay thế quyền chủ quyền của Việt Nam đối với quần đảo Hoàng Sa.
Trung tâm Lưu trữ Phòng Thương mại và Công nghiệp
Marseille (CCIMP) ở số 9 đường La Canebìere, 13001, thành phố Marseille, Cộng
hòa Pháp. Trung tâm này chủ yếu lưu trữ những tài liệu liên quan tới thương mại
giữa Pháp và các nước trên thế giới cũng như với thuộc địa của Pháp, trong đó
có Việt Nam. Nguồn tài liệu ở đây được chính thức thu thập và lưu trữ từ thế kỷ
XVII. Các hồ sơ lưu trữ ở đây phản ánh những thông tin liên quan tới chính sách
thương mại, quan hệ thương mại, thuế quan từ thế kỉ XIII đến nay. Nguồn lưu trữ
ở đây được chia thành 3 phông chủ yếu: Phông cũ là những hồ sơ chứa đựng thông
tin từ năm 1801 trở về trước, gồm các série từ A đến K. Phông hiện đại là những
hồ sơ chứa đựng thông tin từ năm 1801 đến nay, gồm các série : MA, MB, MC, MD,
MÉTROPOLE, MF, MG, MH, MJ, MK, ML, MM, MN, MP, MQ, MR, AC. Phông đính kèm là
những hồ sơ liên quan tới các công ty thương mại, những nhân vật, quan chức
thương mại của Pháp và các thuộc địa Pháp. Tài liệu liên quan tới Hoàng Sa mà
chúng tôi đề cập nằm lẫn trong Hồ sơ série MQ thuộc phông hiện đại.
“Theo luận điểm của Pháp, quần đảo Hoàng Sa đã được
sáp nhập vào Việt Nam bởi Vua An Nam (Vua Nguyễn) vào năm 1816, sau đó là bởi
Courbet vào năm 1885. Vào năm này, Trung Quốc đã thừa nhận rằng, Pháp thay thế
quyền chủ quyền của Việt Nam đối với quần đảo này”