Matthew Kroenig, Giám đốc Sáng kiến Chiến lược Toàn cầu,Trung Tâm Nghiên Cứu Atlantic Council, Washington D.C.,Hoa Kỳ.
Jeffrey Cimmino, Trợ lý Giám đốc Sáng kiến Chiến lược Toàn cầu.
Người dịch: Lê Nguyễn
Tóm lược: Cùng hợp tác, các đồng minh và đối tác có chung chí hướng, một lần nữa có thể thúc đẩy các lợi ích và giá trị của họ, thúc đẩy hệ thống dựa trên luật lệ rộng lớn hơn, đồng thời chống lại thách thức do Đảng Cộng sản Trung Quốc đặt ra cho thế kỷ 21. Tập nghiên cứu chiến lược này được hoàn thành với sự cộng tác của các chuyên gia từ mười nền dân chủ hàng đầu thế giới. Bài viết dựa theo cách viết tóm gọn để độc giả dễ dàng theo dõi. Độc giả muốn có thêm thông tin chi tiết có thể tải toàn bộ bài viết (83 trang) từ PDF kết nối ở cuối bài.
***
Lời tựa: Sau Thế chiến thứ hai, Hoa Kỳ cùng các đồng minh và đối tác đã thiết lập một hệ thống quốc tế dựa trên luật lệ. Mặc dù không bao giờ hoàn hảo, nhưng nó đã góp phần vào nhiều thập kỷ không có chiến tranh giữa các cường quốc, tăng trưởng kinh tế phi thường và giảm nghèo đói trên thế giới. Nhưng hệ thống này ngày nay đang phải đối mặt với những thử thách khác nhau, từ đại dịch toàn cầu và biến đổi khí hậu đến gián đoạn kinh tế và sự hồi sinh của sự cạnh tranh giữa các cường quốc.
Như Henry Kissinger đã chỉ ra, trật tự thế giới phụ thuộc vào sự cân bằng quyền lực và các nguyên tắc hợp pháp. Sự trỗi dậy của quyền lực Trung Quốc đang làm căng thẳng cả hai khía cạnh của hệ thống dựa trên luật lệ hiện có. Trung Quốc được hưởng lợi từ hệ thống này và không tìm cách vượt qua như Hitler đã làm với trật tự quốc tế của những năm 1930, nhưng Trung Quốc muốn sử dụng sức mạnh của mình để thay đổi các quy tắc và làm nghiêng ngả nó để nâng cao chiến thắng cho riêng mình. Bắc Kinh đang hướng sự gia tăng về kinh tế, ngoại giao và quân sự cho các mục tiêu địa chính trị theo cách chủ nghĩa xét lại. Trong khi chúng tôi từng hy vọng rằng Trung Quốc sẽ trở thành “bên liên quan có trách nhiệm” trong một hệ thống dựa trên luật lệ, thì ngày nay Chủ tịch Tập Cận Bình đã dẫn dắt đất nước của mình theo hướng đối đầu hơn.
Một số nhà phân tích mô tả đó là một cuộc Chiến tranh Lạnh mới, nhưng ẩn dụ lịch sử này đã hiểu sai bản chất của thách thức mới. Liên Xô là một mối đe dọa trực tiếp về quân sự và ý thức hệ, và hầu như không có sự phụ thuộc lẫn nhau về kinh tế hoặc xã hội trong mối quan hệ của chúng ta. Với Trung Quốc ngày nay, chúng ta có nửa nghìn tỷ đô la thương mại và hàng triệu giao lưu xã hội. Hơn thế, với hệ thống “thị trường-chủ nghĩa Lê-nin”, Trung Quốc đã học cách khai thác sự sáng tạo của thị trường dưới sự kiểm soát của Đảng Cộng sản độc tài. Họ tuyên bố ý định sử dụng hệ thống này để thống trị mười công nghệ quan trọng vào năm 2025. Chúng ta và các đồng minh của chúng ta không bị đe dọa bởi sự xuất khẩu của chủ nghĩa cộng sản – có rất ít người xuống đường ủng hộ tư tưởng Tập Cận Bình – mà bị đe dọa bởi một hệ thống phụ thuộc lẫn nhau . Trung Quốc đã trở thành đối tác thương mại hàng đầu của nhiều quốc gia hơn Mỹ. Tách một phần về các vấn đề an ninh như Huawei là cần thiết, nhưng tách toàn bộ khỏi sự phụ thuộc lẫn nhau về kinh tế tổng thể của chúng ta, sẽ cực kỳ tốn kém và thậm chí là không thể, trong trường hợp phụ thuộc lẫn nhau về sinh thái như biến đổi khí hậu hoặc đại dịch trong tương lai. Dù tốt dù xấu, chúng ta bị nhốt trong một “sự cạnh tranh hợp tác” trong đó chúng ta phải làm hai việc trái ngược nhau cùng một lúc.
Giải quyết thách thức Trung Quốc sẽ đòi hỏi nỗ lực tập thể của Hoa Kỳ và các đồng minh và đối tác, trong đó chúng ta cần tận dụng hiệu quả các nguồn lực từ quyền lực cứng và mềm để tự vệ và củng cố một hệ thống dựa trên luật lệ. Một số người bi quan nhìn vào quy mô dân số và tốc độ tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc và tin rằng nhiệm vụ này là bất khả thi. Nhưng nhìn xa hơn, nếu chúng ta nghĩ về các liên minh của chúng ta, sự giàu có tổng hợp của các nền dân chủ phương Tây – Mỹ, Châu Âu, Nhật Bản – vượt xa Trung Quốc hằng thế kỷ. Một chiến lược rõ ràng với các mục tiêu được xác định rõ ràng, không ước tính quá thấp hoặc quá cao về Trung Quốc là cần thiết cho thời điểm hiện tại. Trong hai năm qua, Hội đồng Đại Tây Dương (Atlantic Council) đã triệu tập các cuộc họp cấp cao của các chiến lược gia và chuyên gia để đưa ra điều đó.
Trong bài báo này, „Chiến lược Toàn cầu 2021: Chiến lược Đồng minh cho Trung Quốc“ , Matthew Kroenig và Jeffrey Cimmino, cùng với các cộng tác viên chuyên gia từ mười nền dân chủ hàng đầu thế giới, đề xuất một chiến lược hợp lý và có thể hành động để giải quyết thách thức Trung Quốc. Chiến lược nêu rõ các mục tiêu dài hạn và ngắn hạn rõ ràng và một số yếu tố chiến lược chính để giúp đạt được các mục tiêu đó.
Đầu tiên, bài báo kêu gọi sự tăng cường của các đồng minh và đối tác có chung chí hướng và hệ thống dựa trên quy tắc luật lệ, sẵn sàng cho một kỷ nguyên mới cạnh tranh giữa các cường quốc. Ví dụ, điều này sẽ đòi hỏi ưu tiên phát minh đổi mới, sửa chữa cơ sở hạ tầng và thiết lập các thể chế mới để tăng cường hợp tác dân chủ. Một chiến lược thành công cần được bắt đầu ở quê nhà.
Thứ hai, các đồng minh và đối tác có chung chí hướng nên phòng vệ trước hành vi của Trung Quốc đe dọa phá hoại các nguyên tắc cốt lõi của hệ thống dựa trên luật lệ. Thực thi yếu tố này sẽ có nghĩa là cấm Trung Quốc tham gia vào các lĩnh vực kinh tế quan trọng đối với an ninh quốc gia, chống lại các hoạt động gây ảnh hưởng của Trung Quốc, răn đe và, nếu cần, chống lại sự xâm lược quân sự của Trung Quốc ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương.
Thứ ba, các tác giả nhận ra rằng Trung Quốc cũng tạo ra cơ hội và họ khuyến nghị rằng các đồng minh và đối tác có chung chí hướng vẫn nên tham dự với Trung Quốc trên thế mạnh để hợp tác trên các vấn đề có lợi ích chung và cuối cùng là đưa Trung Quốc vào một hệ thống dựa trên luật lệ được hồi sinh và thích ứng. Do đó, cần nỗ lực hợp tác với Trung Quốc về các vấn đề có lợi ích chung, bao gồm sức khỏe cộng đồng, nền kinh tế toàn cầu, không phổ biến vũ khí hạt nhân và sinh thái môi trường toàn cầu.
Họ cho rằng mục đích mong muốn của chiến lược không phải là cạnh tranh vĩnh cửu hay lật đổ Đảng Cộng sản Trung Quốc, mà là thuyết phục các nhà lãnh đạo Trung Quốc rằng lợi ích của họ sẽ được phục vụ tốt hơn bằng cách hợp tác với nhau từ bên trong,[thay vì thách thức], một hệ thống quốc tế dựa trên luật lệ. Họ chú ý đến cả sự cạnh tranh và khả năng hợp tác trong mối quan hệ.
Bài báo trình bày một khuôn khổ chiến lược hợp lý và một kế hoạch toàn diện và thiết thực để Hoa Kỳ và các đồng minh dân chủ của họ tuân theo khi họ giải quyết thách thức Trung Quốc. Tôi khuyến khích các chuyên gia và quan chức từ Hoa Kỳ và các quốc gia đồng minh nghiên cứu báo cáo chu đáo này. Thực hiện theo chiến lược này có thể giúp các nền dân chủ hàng đầu đối phó với thách thức Trung Quốc và thúc đẩy một hệ thống dựa trên quy tắc luật lệ được phục hồi trong nhiều năm tới.
Joseph S. Nye,Jr., Giáo sư danh dự, Nguyên Khoa trưởng Học viện Kennedy bộ môn Quản trị Chính Phủ, thuộc Đại học Harvard, Hoa Kỳ.
***
Sau đây là tóm tắt nội dung của tài liệu nghiên cứu dài 83 trang:
1. Hệ thống
Điểm chính: Sau Thế chiến thứ hai, Hoa Kỳ cùng các đồng minh và đối tác đã thiết lập một hệ thống quốc tế dựa trên luật lệ. Các quy tắc của hệ thống này định hình các hệ thống tài chính, thương mại, ngoại giao và việc giải quyết các tranh chấp giữa các quốc gia.
Được duy trì bởi sự lãnh đạo của Hoa Kỳ và các nền dân chủ hàng đầu khác, hệ thống này đã dẫn đến sự mở rộng chưa từng có về hòa bình, thịnh vượng và tự do trên toàn cầu.
Các yếu tố chính:
- Hệ thống quốc tế dựa trên quy tắc pháp luật do Hoa Kỳ lãnh đạo, Hoa Kỳ và các đồng minh dân chủ của Hoa Kỳ xây dựng vào cuối Thế chiến II phản ánh một tập hợp các chuẩn mực và nguyên tắc liên quan đến an ninh, kinh tế và quản trị toàn cầu.
- Hệ thống này đã góp phần vào việc không có chiến tranh giữa các cường quốc trong hơn bảy thập kỷ.
- Mức sống trên toàn thế giới đã tăng gần gấp ba lần tính theo GDP bình quân đầu người, và tỷ lệ người sống trong cảnh nghèo cùng cực đã giảm từ 66 phần trăm xuống dưới 10 phần trăm kể từ năm 1945.
- Số lượng quốc gia dân chủ trên toàn thế giới đã tăng từ 17 năm 1945 lên 96 quốc gia ngày nay.
2. Sự trỗi dậy
Điểm chính: Năm 1949, khi hệ thống quốc tế dựa trên luật lệ còn sơ khai, Trung Quốc đã trải qua một sự thay đổi quan trọng. Mao Trạch Đông đã lãnh đạo một cuộc cách mạng, sau đó Trung Quốc nổi lên như một nhà nước cộng sản.
Nhưng Trung Quốc đã phải vật lộn để phát triển thành một thế lực lớn trên trường quốc tế cho đến khi Đặng Tiểu Bình lên nắm quyền vào những năm 1970. Đặng đã thiết lập một loạt các cải cách kinh tế theo định hướng thị trường để mở ra một dòng chảy tăng trưởng. Trung Quốc nhanh chóng trở thành một thế lực được đánh giá cao trên thế giới.
Các yếu tố chính
- Đặng đã mở cửa Trung Quốc cho đầu tư nước ngoài và nới lỏng các hạn chế đối với thị trường nội địa.
- Công nghệ và vốn từ nước ngoài tràn vào trong nước; nông dân chuyển đến các thành phố để làm công việc công nghiệp; các doanh nhân thành lập doanh nghiệp và sản xuất hàng hóa rẻ tiền xuất khẩu bằng cách sử dụng lao động giá rẻ.
- Kết quả của những cải cách của ông Đặng là nền kinh tế Trung Quốc đã tăng trưởng với tốc độ nhanh chóng, đạt tốc độ tăng trưởng hai con số trong nhiều thập kỷ. Năm 2010, Trung Quốc đã vượt qua Nhật Bản để trở thành nền kinh tế lớn thứ hai thế giới và hiện chiếm hơn 15% GDP thế giới.
- Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) hứa hẹn tăng trưởng kinh tế và cải thiện mức sống để đổi lấy sự tuân theo chính trị. Mô hình chủ nghĩa tư bản nhà nước chuyên chế này đã được trong Đảng gọi là “chủ nghĩa xã hội đặc sắc Trung Quốc”.
- Trong lĩnh vực chính sách đối ngoại, Đặng khuyên Trung Quốc nên “che giấu khả năng của mình và chờ đợi thời gian”. Trung Quốc sẽ giữ vị trí thấp cho đến khi nước này vươn lên trở thành một cường quốc.
3. Hy vọng sai lầm
Điểm chính: Nhiều học giả và nhà hoạch định chính sách ở Hoa Kỳ và các nơi khác hy vọng tự do hóa và tăng trưởng kinh tế sẽ dẫn đến việc Trung Quốc chuyển sang một hệ thống chính trị cởi mở hơn. Người ta cho rằng Trung Quốc sẽ trở thành một “bên liên quan có trách nhiệm” trong hệ thống dựa trên luật lệ, áp dụng các chuẩn mực của nó.
Nhưng điều đó đã không xảy ra.
Thay vào đó, dưới thời Chủ tịch Tập Cận Bình, Trung Quốc đã đi theo con đường đối đầu hơn. Ông Tập đã củng cố quyền lực tại quê nhà, xóa bỏ giới hạn nhiệm kỳ và tự đặt mình trở thành nhà độc tài quyền lực nhất Trung Quốc kể từ thời Mao Trạch Đông. Ông đã làm đình trệ hoặc cản trở các cải cách kinh tế đã hứa, và Trung Quốc tiếp tục nhử mồi hệ thống kinh tế toàn cầu. Trên bình diện quốc tế, ông Tập đã từ bỏ mệnh lệnh của Đặng Tiểu Bình rằng Trung Quốc nên trì hoãn thời gian của mình và theo đuổi một chính sách đối ngoại quyết đoán hơn.
Các yếu tố chính
- Chủ tịch Tập đã đặt ra những mục tiêu đầy tham vọng cho Trung Quốc. ĐCSTQ đặt mục tiêu thống trị việc sản xuất các công nghệ quan trọng nhất của thế kỷ XXI vào giữa thập kỷ này.
- Mục tiêu của ông Tập là để Trung Quốc có quân đội đẳng cấp thế giới vào năm 2035. Đến năm 2049, kỷ niệm một trăm năm ngày ĐCSTQ nắm quyền ở Bắc Kinh, ông đặt mục tiêu Trung Quốc trở thành siêu cường toàn cầu.
4. Các thách thức
Điểm chính: Trung Quốc đưa ra một thách thức nghiêm trọng đối với các đồng minh và đối tác chung chí hướng, cũng như đối với hệ thống dựa trên quy tắc pháp luật. Thách thức này thể hiện rõ ràng trên các lĩnh vực kinh tế, ngoại giao / chính trị và an ninh.
Về mặt kinh tế, Bắc Kinh đang sử dụng sức mạnh kinh tế của mình vào các hoạt động thương mại không công bằng, tìm mọi cách thống trị để chỉ huy các công nghệ mới nổi, áp dụng phương thức đầu tư cơ sở hạ tầng không phù hợp với các tiêu chuẩn quốc tế và tiến hành các hành vi cưỡng bức kinh tế. Khi Trung Quốc trở thành cường quốc kinh tế, ảnh hưởng ngoại giao của nước này cũng tăng lên, và nước này đã thiết lập quan hệ đối tác chiến lược với các chế độ chuyên quyền khác, bao gồm cả Nga và Iran. Hơn nữa, Trung Quốc cũng đặt ra những thách thức đối với quản trị toàn cầu, sử dụng mô hình chính trị đàn áp và phụ thuộc vào chủ nghĩa dân tộc ích kỷ, làm giảm cơ hội hợp tác trong một hệ thống dựa trên luật lệ. Cuối cùng, Trung Quốc đang dành nguồn lực kinh tế của mình để củng cố quân đội Trung Quốc, và đã làm thay đổi cán cân quyền lực ở Đông Á,
Các yếu tố chính
Kinh tế
- Trung Quốc đánh cắp công nghệ từ các công ty phương Tây thông qua gián điệp công nghiệp và ép buộc chuyển giao công nghệ. Hành vi trộm cắp tài sản trí tuệ của nó có thể là một vụ chuyển nhượng tài sản lớn nhất trong lịch sử loài người.
- Khoảng cách giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc trong các công nghệ mới nổi quan trọng đang được thu hẹp, có ý nghĩa quan trọng cho địa chính trị trong những thập kỷ tới. Bất kỳ quốc gia nào dẫn đầu trong đổi mới công nghệ thế kỷ XXI sẽ có lợi thế lớn, vì các công nghệ mới nổi có thể thúc đẩy sự thịnh vượng toàn cầu và quyền lực quân sự tối cao trong tương lai gần.
- Sáng kiến Vành đai và Con đường (BRI) của Trung Quốc bề ngoài là một nỗ lực khổng lồ nhằm đầu tư vào các dự án cơ sở hạ tầng — chẳng hạn như cảng, đường và cầu — ở các quốc gia khác, như một cách hồi sinh các tuyến thương mại Con đường Tơ lụa cũ. Trên thực tế, đó là một đại chiến lược của Trung Quốc nhằm gia tăng ảnh hưởng địa chính trị cho mọi khu vực trên thế giới.
Chính trị
- Trung Quốc và Nga ngày càng liên kết với nhau. Họ coi quyền lực và các giá trị dân chủ của Hoa Kỳ là một mối đe dọa, và họ đang làm việc cùng nhau để phá vỡ vai trò lãnh đạo toàn cầu của Hoa Kỳ.
- Trung Quốc đã nâng cao vị thế của mình trong các tổ chức đa phương hiện có, chẳng hạn như Liên hợp quốc, và trong một số trường hợp, nước này đã sử dụng ảnh hưởng đó để làm suy yếu mục đích của các cơ quan này.
- Trung Quốc đang tham gia vào các nỗ lực “cường quốc sắc bén” nhằm can thiệp và thao túng chính trị nội bộ ở các nước với nền dân chủ vì lợi ích của Bắc Kinh.
- ĐCSTQ đã đàn áp các quyền tự do trong nước. Điều này thể hiện qua việc đàn áp mạnh mẽ các tôn giáo và dân tộc thiểu số, đặc biệt là người Hồi giáo Duy Ngô Nhĩ ở miền tây Trung Quốc.
An ninh
- Chiến lược chống tiếp cận/ từ chối khu vực (A2AD) của Trung Quốc và các khả năng khác nhắm vào các thành phần quan trọng trong khả năng dự phóng sức mạnh của Hoa Kỳ.
- Trung Quốc có thể sử dụng khả năng phòng không và không gian mạng trong giai đoạn đầu của cuộc xung đột với Hoa Kỳ để phá vỡ sự chỉ huy và kiểm soát của Hoa Kỳ.
- Trung Quốc cũng đang hiện đại hóa và mở rộng kho vũ khí hạt nhân. Cộng đồng tình báo Mỹ dự đoán rằng quy mô kho vũ khí của Trung Quốc sẽ tăng gấp đôi trong những năm tới.
5. Cơ hội
Điểm chính: Mặc dù có những xung đột lợi ích nghiêm trọng, nhưng có một số lĩnh vực mà hợp tác với Trung Quốc là cần thiết để thúc đẩy lợi ích của các đồng minh và đối tác cùng chung chí hướng. Các lĩnh vực này bao gồm quan hệ kinh tế, hoạt động gìn giữ hòa bình, kiểm soát vũ khí, sức khỏe cộng đồng và biến đổi khí hậu.
Các yếu tố chính
- Có nhiều lĩnh vực quan hệ kinh tế đem lại lợi ích tích cực. Việc Trung Quốc mua trái phiếu kho bạc Mỹ đã tài trợ cho khoản nợ và thâm hụt của Mỹ, đồng thời làm giảm lãi suất ở Mỹ và nền kinh tế toàn cầu.
- Trung Quốc đã tăng cường hỗ trợ tài chính và nhân lực cho các hoạt động gìn giữ hòa bình và hiện đứng thứ 10 trên toàn cầu về số lượng các lực lượng gìn giữ hòa bình toàn cầu.
- CHND Trung Hoa đã đóng một vai trò mang tính xây dựng trong việc không phổ biến vũ khí hạt nhân. Nó ủng hộ các biện pháp trừng phạt đa phương đối với các chương trình hạt nhân ở Iran và Triều Tiên, đồng thời tham gia vào các cuộc đàm phán đa phương với cả hai quốc gia.
- Hoa Kỳ và Trung Quốc đã hợp tác trong các vấn đề sức khỏe cộng đồng toàn cầu trong hai thập kỷ qua, mặc dù sự hợp tác còn thiếu trong đại dịch COVID-19 do Trung Quốc thiếu minh bạch trong giai đoạn đầu của cuộc khủng hoảng.
- Là quốc gia phát thải khí nhà kính lớn nhất thế giới, bất kỳ hành động có ý nghĩa nào nhằm giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu đều cần có sự chủ động từ Bắc Kinh.
6. Các mục tiêu
Điểm chính: Một chiến lược tốt cần bắt đầu với những mục tiêu rõ ràng. Ở cấp độ rộng nhất, mục tiêu chiến lược của các đồng minh và đối tác chung chí hướng phải là phục hồi, thích ứng và bảo vệ hệ thống quốc tế dựa trên luật lệ.
Đối với Trung Quốc, về lâu dài, các đồng minh và đối tác có chung chí hướng nên tìm kiếm một mối quan hệ ổn định với Trung Quốc, tránh đối đầu vĩnh viễn và cho phép hợp tác trong các vấn đề cùng quan tâm và cùng có lợi cho đôi bên, và điều đó khiến Trung Quốc trở thành thành viên hợp tác của một nước dựa trên các quy tắc luật lệ đã được sửa đổi và điều chỉnh.
Vấn đề là kịch bản này sẽ khó thành hiện thực khi ông Tập vẫn ở trên cương vị chủ tịch và thế hệ lãnh đạo ĐCSTQ hiện tại đang nắm quyền.
Vì vậy, trong ngắn hạn, các đồng minh và đối tác có chung chí hướng nên ngăn chặn Trung Quốc phá hoại hệ thống dựa trên quy tắc luật lệ hiện có và bảo vệ lợi ích cũng như các tiêu chuẩn quốc tế của họ, đồng thời tạo điều kiện và khuyến khích hành vi có trách nhiệm của Trung Quốc.
Các yếu tố chính
- Các đồng minh và đối tác có chung chí hướng cần phải làm cho giới lãnh đạo Trung Quốc hiểu rằng việc thách thức họ và thách thức hệ thống dựa trên luật lệ là làm phương hại đến lợi ích của chính Bắc Kinh. Theo thời gian, Washington có thể thuyết phục Bắc Kinh rằng lợi ích của chính họ được phục vụ tốt hơn bằng cách tuân thủ hệ thống dựa trên luật lệ, thay vì cố gắng thách thức nó.
- Trong lĩnh vực an ninh, duy trì hòa bình và ổn định toàn cầu, cố gắng thúc đẩy sự cân bằng sức mạnh quân sự thuận lợi cho các đồng minh và đối tác chung chí hướng, làm tăng khả năng ngăn chặn và nếu cần, đánh bại sự xâm lược của Trung Quốc.
- Trong lĩnh vực kinh tế, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phục hồi kinh tế toàn cầu và thúc đẩy sự thịnh vượng toàn cầu bằng cách duy trì các nền kinh tế mở và dựa trên thị trường trong và ngoài nước, đồng thời chống lại các thực tiễn kinh tế không công bằng và sự lây lan của chủ nghĩa tư bản độc tài, do nhà nước lãnh đạo.
- Trong lĩnh vực quản trị, hãy duy trì tự do bằng cách phục hồi nền dân chủ ở các quốc gia dân chủ hiện có, ngăn chặn các nỗ lực của ĐCSTQ nhằm phá hoại các thực hành dân chủ và ủng hộ nhân quyền, dân chủ và quản trị tốt ở các quốc gia khác, kể cả ở Trung Quốc.
7. Tăng cường
Điểm chính: Cạnh tranh trong hầu hết các lĩnh vực, chẳng hạn như điền kinh, nói chung là để cải thiện bản thân hơn là nhằm hạ gục đối thủ cạnh tranh. Các đồng minh và đối tác chung chí hướng phải củng cố bản thân, các liên minh của họ và hệ thống dựa trên luật lệ cho một kỷ nguyên mới có sự cạnh tranh giữa các cường quốc.
Bằng cách củng cố bản thân, các đồng minh và đối tác chung chí hướng sẽ có vị thế mạnh mẽ hơn, bất kể các nhà lãnh đạo Trung Quốc lựa chọn như thế nào.
Các yếu tố chính
- Tạo điều kiện phục hồi sau cuộc khủng hoảng sức khỏe hiện tại và suy thoái kinh tế do đại dịch gây ra;
- Ưu tiên cho phát minh đổi mới và công nghệ mới nổi bằng cách tăng cường chi tiêu cho nghiên cứu và phát triển, đầu tư vào giáo dục STEM (khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học) và đảm bảo chuỗi cung ứng;
- Đầu tư sửa chữa và đổi mới cơ sở hạ tầng và tạo sự đảm bảo cho nó kết hợp với công nghệ tiên tiến, bao gồm khả năng không dây thế hệ thứ năm (5G);
- Khẳng định lại ảnh hưởng trong các thể chế đa phương hiện có, bằng cách thúc đẩy các ứng cử viên cho các vị trí lãnh đạo, ủng hộ việc duy trì quản trị toàn cầu cởi mở và minh bạch;
- Tạo ra các thể chế mới để tạo điều kiện hợp tác giữa các đồng minh và đối tác có chung chí hướng ở Châu Âu, Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương và trên toàn cầu; và
- Phát triển các khả năng quân sự và các khái niệm hoạt động mới để đạt được một thế trận chiến đấu đáng tin cậy ở khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương.
8. Phòng thủ
Điểm chính: Ngoài việc tăng cường sức mạnh để cạnh tranh với Trung Quốc, các đồng minh và đối tác chung chí hướng phải chuẩn bị sẵn sàng để bảo vệ bản thân và hệ thống quốc tế dựa trên luật lệ khỏi các hành vi đe dọa của Trung Quốc. Trên các lĩnh vực an ninh, kinh tế và quản trị, họ nên chống lại Trung Quốc và trừng phạt hay gây tốn kém cho Bắc Kinh khi nước này vi phạm các tiêu chuẩn quốc tế.
Các yếu tố chính
- Cấm Trung Quốc tham gia vào các lĩnh vực kinh tế quan trọng liên quan tới an ninh quốc gia;
- Đồng lòng áp đặt các biện pháp bù đắp, bao gồm thuế quan, đối với các ngành bị ảnh hưởng tiêu cực bởi các hành vi không công bằng của Trung Quốc;
- Đồng lòng chống lại sự ép buộc kinh tế của Trung Quốc bằng cách giảm sự phụ thuộc kinh tế vào Trung Quốc và cung cấp các cơ hội kinh tế bù đắp cho các đồng minh và đối tác dễ bị tổn thương;
- Chống lại các hoạt động gây ảnh hưởng của Trung Quốc và bảo vệ nền dân chủ và quản trị tốt;
- Phối hợp xử phạt đối với Trung Quốc khi nước này sử dụng các công cụ cưỡng chế, chẳng hạn như tùy tiện bắt giữ công dân nước ngoài để cưỡng chế nước sở tại;
- Tập trung theo dõi tham nhũng và vi phạm nhân quyền của ĐCSTQ và khuyến khích cải cách nhân quyền ở Trung Quốc; và
- Duy trì sự cân bằng quyền lực thuận lợi so với Trung Quốc ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương để răn đe và nếu cần, bảo vệ chống lại sự xâm lược của Trung Quốc.
9. Tham dự tích cực
Điểm chính: Khi cạnh tranh, các đồng minh và đối tác có chung chí hướng nên tìm kiếm cơ hội hợp tác với Trung Quốc trên các lĩnh vực cùng có lợi. Trong khi áp đặt trừng phạt cho Trung Quốc vì hành vi đe dọa của nó, họ cũng nên đồng thời, chứng minh lợi ích của việc tham gia đầy đủ hơn vào một hệ thống toàn cầu dựa trên quy tắc luật lệ, với mục đích cuối cùng là để Trung Quốc trở thành thành viên hợp tác của một hệ thống thích ứng.
Các yếu tố chính
- Duy trì các đường dây liên lạc cởi mở với Trung Quốc, ngay cả khi cạnh tranh gia tăng;
- Tìm cách hợp tác với Trung Quốc về các vấn đề cùng quan tâm, bao gồm sức khỏe cộng đồng, nền kinh tế toàn cầu, không phổ biến vũ khí hạt nhân và khí hậu môi trường, mà không làm ảnh hưởng đến các giá trị cốt lõi; và
- Tương tác với Trung Quốc, về lâu dài, đưa Trung Quốc vào một hệ thống dựa trên quy tắc được phục hồi và thích nghi.
10. Thực hiện
Điểm chính: Các đồng minh và đối tác có cùng chí hướng đã cùng nhau nhiều lần trong thế kỷ 20 đánh bại những kẻ chuyên quyền thách thức hoặc chủ nghĩa xét lại. Cùng nhau làm việc, một lần nữa họ có thể nâng cao lợi ích và giá trị của mình, cũng như gìn giữ hệ thống dựa trên luật lệ rộng lớn hơn, đồng thời chống lại thách thức do Đảng Cộng sản Trung Quốc đặt ra trong thế kỷ 21.
- Sự ủng hộ của người dân Hoa Kỳ là rất quan trọng để đảm bảo một chiến lược bền vững trong dài hạn. Các cuộc khảo sát gần đây chỉ ra rằng có một nguồn hỗ trợ lớn cho việc này. Người Mỹ hiểu Trung Quốc là mối đe dọa đối với lợi ích của Mỹ.
- Phần lớn chiến lược này của Hoa Kỳ sẽ không do Nhà Trắng thực hiện mà do các cơ quan hành pháp thực hiện. Ví dụ, Bộ Quốc phòng sẽ chịu trách nhiệm ngăn chặn và, nếu cần, đánh bại sự xâm lược của Trung Quốc, trong khi Bộ Ngoại giao phải đi đầu trong việc điều phối cách tiếp cận đồng minh chung với Trung Quốc và can dự với Bắc Kinh.
- Không quốc gia nào bị buộc phải lựa chọn giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc. Các quốc gia có thể và nên tham gia với Trung Quốc trên các lĩnh vực mà hai bên cùng quan tâm, nhưng họ cũng phải làm việc với phần còn lại của thế giới để chống lại và cùng áp đặt các biện pháp trừng phạt khi Trung Quốc vi phạm các tiêu chuẩn quốc tế.
Phần kết luận
Trung Quốc là mối đe dọa địa chính trị quan trọng nhất đối với hệ thống quốc tế dựa trên luật lệ kể từ khi Chiến tranh Lạnh kết thúc, và sự cạnh tranh trở lại của các cường quốc có thể sẽ định hình trật tự toàn cầu trong nhiều thập kỷ tới. Các đồng minh và đối tác chung chí hướng cần có hành động phối hợp và cân nhắc để củng cố bản thân và chống lại mối đe dọa mà Trung Quốc gây ra, ngay cả khi họ tìm kiếm hợp tác lâu dài với Bắc Kinh.
Thế giới tự do có thành tích ấn tượng trong việc đánh bại các thách thức từ các đối thủ cường quốc chuyên quyền và xây dựng một hệ thống dựa trên quy tắc luật lệ. Bằng cách theo đuổi chiến lược này – và với đủ ý chí chính trị, sự kiên cường và đoàn kết – họ có thể một lần nữa tồn tại lâu hơn đối thủ cạnh tranh chuyên quyền và mang lại cho thế giới hòa bình, thịnh vượng và tự do trong tương lai.
NGUỒN: https://www.atlanticcouncil.org/global-strategy-2021-an-allied-strategy-for-china/
Bài biên khảo trên đây chỉ là phiên bản tóm tắt để giới thiệu một công trình nghiên cứu công phu. Xin đọc thêm chi tiết toàn bộ tập nghiên cứu chiến lược này với phiên bản PDF (83 trang) dưới đây:
Các tác giả chính
Matthew Kroenig: Phó Giám đốc, Trung tâm chiến lược và an ninh SCOWCROFT, Giám đốc Sáng kiến Chiến lược Toàn cầu,Trung Tâm Nghiên Cứu Atlantic Council, Washington D.C.,Hoa Kỳ.
Jeffrey Cimmino: Trợ lý Giám đốc, Sáng kiến Chiến lược Toàn cầu, Trung tâm chiến lược và an ninh SCOWCROFT, Trung Tâm Nghiên Cứu Atlantic Council, Washington D.C.,Hoa Kỳ.
Cộng tác viên nhóm làm việc D-10
Báo cáo chiến lược này được soạn thảo với sự cộng tác của các chuyên gia tham gia nhóm công tác liên quan đến Diễn đàn Chiến lược D-10. Hội đồng Đại Tây Dương (Atlantic Council) đóng vai trò là ban thư ký của Diễn đàn Chiến lược D-10, nơi tập hợp các quan chức hoạch định chính sách và chuyên gia chiến lược từ mười nền dân chủ hàng đầu, bao gồm Úc, Canada, Pháp, Đức, Ấn Độ, Ý, Nhật Bản, Hàn Quốc, Vương quốc Anh, Hoa Kỳ và Liên minh Châu Âu, để đối thoại về các thách thức toàn cầu. Bài báo không phản ánh bất kỳ sự chứng thực nào về nội dung của các chính phủ quốc gia hoặc bất kỳ quan chức nào tham gia Diễn đàn Chiến lược D-10. Các chuyên gia được liệt kê dưới đây đã đóng góp quan điểm và kiến thức chuyên môn của họ, đồng thời ủng hộ lực đẩy chung và các yếu tố chính của chiến lược này, nhưng có thể không đồng ý với mọi khía cạnh của bài báo.
Nicolas Casarini, thành viên cao cấp, Viện Các vấn đề Quốc tế, Ý
Akiko Fukushima, thành viên cấp cao, Quỹ Nghiên cứu Chính sách Tokyo, Nhật Bản
Ash Jain, thành viên cấp cao, Trung tâm Scowcroft về Chiến lược và An ninh, Hội đồng Đại Tây Dương, Hoa Kỳ
Sarah Kirchberger, Giám đốc Trung tâm Chiến lược và An ninh Châu Á – Thái Bình Dương, Viện Chính sách An ninh tại Đại học Kiel, Đức
Rory Medcalf, Giám đốc, Cao đẳng An ninh Quốc gia, Đại học Quốc gia Úc, Úc
C. Raja Mohan, biên tập viên đóng góp, The Indian Express, Ấn Độ
Françoise Nicolas, Giám đốc, Trung tâm Nghiên cứu Châu Á, Viện Quan hệ Quốc tế Pháp, Pháp
Roland Paris, giáo sư về các vấn đề quốc tế, Đại học Ottawa, Canada
Alessio Patalano, thành viên cấp cao, Sở giao dịch chính sách, Vương quốc Anh
Jung-Yeop Woo, thành viên nghiên cứu, Viện Sejong, Hàn Quốc
Các sáng kiến chiến lược toàn cầu phục vụ trực tiếp thúc đẩy nhiệm vụ cốt lõi của Trung tâm Scowcroft bằng cách nuôi dưỡng một hệ sinh thái của các nhà tư tưởng chiến lược và phát triển, chiến lược phi đảng phái bền vững để giải quyết hầu hết các thách thức an ninh quan trọng phải đối mặt với Hoa Kỳ và thế giới.
Xem thêm: Những bài viết / dịch của Lê Nguyễn