Thảo Ngọc
Đài Truyền hình Việt
Nam(VTV1), trong chương trình Tài chính kinh doanh phát lúc 7 giờ sáng hôm
qua(17/8/2017), đến lúc 7h26 phút, khi nói đến dịch Covid-19, BTV Quang Anh
bình luận : “Dịch COVID-19 đã khiến cho những con phố du lịch hay là chủ yếu phục
vụ khách nước ngoài tại TP.HCM trở nên tiêu điều. Và khi những con phố
không còn sức sống, những gánh hàng rong, vốn được xem là sống ký sinh trùng
trên những con phố này sẽ tồn tại ra sao?"(1)
Phát ngôn này của BTV Quang
Anh đã gây nên làn sóng phẫn nộ tột độ trong dư luận nhân dân. Rằng sự kiện này
là rất nghiêm trọng, khi một đài quyền hình quốc gia, là phát ngôn chính thức của
nhà nước Cộng Hòa Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam, nói cho hơn 90 triệu người dân cả
nước nghe, mà lại đi miệt thị, khinh rẻ, mạt sát những người nghèo sống chân
chính bằng chính sức lao động và mồ hôi nước mắt của mình, coi họ là những vật
ăn bám hôi thối trong xã hội.
Rằng VTV, với
cách sử dụng từ ngữ của đài quốc gia là “mất dạy”, “vô học”, “xúc phạm nhân phẩm”,
“kém văn minh”..v.v..
Mặc dù tối hôm qua, BTV Quang
Anh đã có lời xin lỗi trên trang cá nhân của mình, rằng thì là “Trong lúc dẫn bản
tin sáng nay về câu chuyện mưu sinh của các gánh hàng rong tại TP.HCM thời dịch
Covid-19, do sơ suất, tôi đã đọc nhịu một câu dẫn, khiến khán giả xem truyền
hình bị hiểu sai nội dung muốn truyền tải, gây ra những sự phản cảm không đáng
có”.
Dù VTV đã chỉnh sửa câu
phát ngôn này trên Website của mình, bỏ từ “trùng”, chỉ còn lại 3 từ (sống
ký sinh) thì cũng không thể chấp nhận được. Trong 3 từ còn lại ấy vẫn nguyên ý
mạt sát và miệt thị khinh bỉ những người bán hàng rong như cũ.
Dư luận cho rằng đây là lời
xin lỗi láo toét, ngụy biện, không thành thật, không hề nói nhịu ở đây, cũng
không phải người nghe hiểu lầm, mà người nghe hiểu rất kỹ “lời vàng ý ngọc”của
đảng và nhà nước được chuyển tải qua các chương trình của VTV.
Lỗi này không phải bởi
BTV Quang Anh, mà của Đài truyền hình Việt Nam, mà người đứng đầu là ông Trần
Bình Minh. Bởi vì trước khi lên sóng, các chương trình của VTV đã được
biên tập và kiểm duyệt rất kỹ. Dó đó nếu không phải là Quang Anh thì những người
khác cũng sẽ phát ngôn nguyên văn như vậy mà thôi.
Dư luận mổ xẻ câu phát ngôn
này như sau: "Thứ nhất về mặt ngữ pháp, biên tập viên nói “người gánh hàng
rong sống ký sinh trùng trên đường phố” là sai. “Sống” là động từ, “ký sinh
trùng” là danh từ, nếu nói “sống như ký sinh trùng” thì được, còn nói “sống ký
sinh trùng” là sai ngữ pháp.
Thứ hai: Về nghĩa đen, ký sinh
trùng là một sinh vật sống bám sinh vật khác(được gọi là vật chủ). Nó phụ thuộc
vào vật chủ để tồn tại và gây hại cho vật chủ. Không có vật chủ, ký sinh trùng
không thể sống, phát triển được.
Về nghĩa bóng: Từ ký sinh
trùng có nghĩa là nói những kẻ ăn bám, sống bám và gây hại cho người
khác, là chê trách người đó chỉ hưởng thụ, không làm gì.
Trong khi những người bán
hàng rong phải bỏ sức lao động rất vất vả để kiếm sống, sao có thể nói họ ký
sinh trên đường phố được? Nói như thế là xúc phạm họ, dùng những chữ “ký sinh
trùng” để mô tả người bán hàng rong là “một sự nhục mạ công khai và khinh rẻ”.
Rằng thì hàng rong ở
đâu cũng có, nhất là tại các thành phố lớn như Hà Nội, Hải Phòng và nhiều
thành phố khác ở miền Bắc, chứ không riêng gì tại TP.HCM. Dịch Covid-19 đã làm ảnh
hưởng đến cuộc sống của nhiều thành phần trong xã hội. Nhưng Tại sao VTV
lại chỉ nói đến những người bán hàng rong tại TP.HCM. Phải chăng là có ý kỳ thị
vùng miền, và muốn nói rằng những người bán hàng rong miền Bắc không phải “sống
ký sinh trùng”?
Rằng VTV đã mạt sát và
xúc phạm đến một thành phần được đảng cho là ưu tú trong xã hội. Trong cuộc
Cải cách ruộng đất 1953-1955, được cho là cuộc cách mạng “long trời lở đất”, đảng
đã chia xã hội ra làm nhiều giai cấp, nhiều thành phần. Trong đó gọi những
người giàu có là thành phần bóc lột, còn những người bần cố nông “khố
rách áo ôm”, những người buôn thúng bán mẹt trên những gánh hàng rong, lại
được tôn thờ, được gọi là thành phần cốt cán, chuỗi rễ. Lẽ nào giờ VTV lại rủa
xả những thành phần nòng cốt ưu tú của đảng?
Trong cuộc chiến tranh Nam -
Bắc 1955-1975, những người cộng sản
đã lợi dụng những bà bán hàng rong để vận chuyển và rải truyền đơn chống
Mỹ và VNCH khắp mọi nơi, nhất là thành thị. Và họ còn bị buộc phải cất giấu vũ
khí, đạn dược đem đến các vị trí tập kết cho những trận đánh sau đó.
Cũng nhờ bán hàng rong mà mẹ
ông Trần Đại Quang đã nuôi anh em ông ấy lớn lên, đi học để sau này trở
thành Chủ tịch nước, vì cha ông mất sớm, gia đình khó khăn nghèo túng, “Hàng
ngày, mẹ đi bán chuối, tảo tần nuôi bốn người con trai và hai người con gái ăn
học”.
Vậy xin hỏi ông Trần Bình
Minh, TGĐ Đài truyền hình Việt Nam(VTV) rằng, những người chuyển truyền đơn và
vũ khí cho các trận đánh, như mẹ ông Trần Đại Quang, có phải là những ký sinh
trùng như nhà đài của ông đã rủa xả không?
Nhà báo Lưu Trọng Văn, trên
trang cá nhân của mình ngày 5/8/2020 có bài: “Các ngài xài tiền ai”? đã viết:
“Trong lúc chính tổng bí thư
Nguyễn Phú Trọng kêu gọi toàn đảng chống tham nhũng lãng phí và thủ tướng Nguyễn
Xuân Phúc kêu gọi cả nước tập trung mọi nguồn lực chống dịch như chống giặc,
thì hàng loạt đại hội đảng của bác Trọng, bác Phúc đua nhau vung tiền mồ hôi nước
mắt của Nhân Dân vào những việc vô bổ, hình thức khoe khoang đến lố bịch.
Văn phòng Tỉnh ủy Hà Tĩnh. Dự
toán gói thầu: 2.192.800.000 VND (Hai tỷ một trăm chín mươi hai triệu tám trăm
nghìn đồng chẵn)". Các huyện nghèo rớt mồng Huyện Tuyên Hoá 650 triệu,
Quảng Ninh 876 triệu, Lệ Thuỷ 650 triệu.Văn phòng Tỉnh ủy Thanh Hóa. Gói thầu
số 2: Mua vật tư phục vụ đại hội Đảng bộ tỉnh. Ngân sách nhà nước giao năm
2020. Số tiền: 2,681,400,000 VND. “Hai tỷ sáu trăm tám mươi mốt triệu bốn trăm
nghìn đồng chẵn.
Văn phòng Tỉnh uỷ Vĩnh Long mở
thầu mua 450 cặp khóa số, số tiền 436.500.000 VND tặng 450 đại biểu dự đại hội
đảng của tỉnh”(2).
Phải chăng nhà báo Lưu Trọng
Văn muốn nói những chi phí này là vô bổ? Lẽ ra đảng muốn tổ chức rình rang tốn
kém thế nào thì đó là việc riêng của đảng, đảng phải lấy từ tiền đảng phí hay
nguồn thu nào đó của đảng, nhưng đảng không được dùng tiền thuế của dân để lo
việc riêng của đảng.
Theo dự toán tổng chi ngân
sách TW tổng chi năm 2019 ở Nghị quyết số 73/2018/QH14 là 1.019.599 tỷ đồng(3).
Trong đó Đài Truyền hình Việt
Nam nhận được 248.910 triệu đồng. Một con số khủng khiếp lấy từ ngân sách, từ
thuế của những người dân, trong đó có cả người bán hàng rong. Mà lẽ ra báo chí
phải tự nuôi sống mình bằng các nguồn thu do mình tạo ra như các nước văn minh,
mà không sống bằng tiền thuế của dân.
Vậy ai mới là những kẻ
ký sinh trùng?
Dư luận cho rằng: VTV
giờ đây không những là Vua Tin Vịt như dư luận hay gọi, mà VTV là vua lếu
láo, dám miệt thị người lao động nghèo bán hàng rong là ký sinh trùng.
Không có nghề nào là nghèo
hèn nếu làm ăn lương thiện. Chỉ có những kẻ sống và tìm cách vơ vét để làm giàu
bất chính trên mồ hôi xướng máu của nhân dân, là những đồng tiền thuế, mới đáng
gọi là ký sinh trùng mà thôi.
Ông Trần Bình Minh phải có một
buổi phát hình vào khung giờ vàng trên VTV để xin lỗi những người hàng rong nói
riêng và nhân dân cả nước nói chung để thể hiện thiện tâm hối lỗi của mình.
Chỉ những kẻ ăn lương là tiền
thuế của dân, mà gọi dân là ký sinh trùng thì chính những kẻ đó mới địch thị là
ký sinh trùng.
Chú thích: