VETO! – Trong bản tin gửi cử tri và công chúng Đức vào ngày 15/04/2016, Dân biểu Martin Patzelt của Quốc hội Liên bang Đức đã đánh giá về chuyến đi sang Việt Nam để quan sát phiên xử Blogger Nguyễn Hữu Vinh (Anh Ba Sàm) của ông. Trái với những lời đồn rằng ông sang Việt Nam với tính cách riêng tư, dân biểu Patzelt nhấn mạnh rằng chuyến công tác của ông nằm trong chương trình "Dân biểu Bảo vệ Dân biểu" của Quốc hội Liên bang Đức. Chương trình này hiện được mở rộng để bảo vệ cho cả cho những Người Bảo vệ Nhân quyền trên thế giới chứ không riêng gì cho các vị dân cử. Trong số những tù nhân chính trị Việt Nam nằm trong chương trình này có bà Đỗ Thị Minh Hạnh, bà Mai Thị Dung, ông Nguyễn Hữu Vinh và ông Nguyễn văn Đài. Ở cuối bài, Dân biểu Patzelt cho biết chính phủ Đức sẽ chính thức đặt vấn đề cấp giấy phép cho các quan sát viên phiên tòa như là một phần của Chương trình Hợp tác trong Lĩnh vực Pháp luật và Tư pháp giữa Đức và Việt Nam có từ năm 2009 (dân biểu Patzelt gọi là Đối thoại Pháp quyền).
Tổ chức VETO! cho rằng việc giám sát phiên xử bởi các quan sát viên độc lập là một phần không thể thiếu được của một phiên xử công khai và công bằng. Việt Nam đã tham gia vào Công ước Quốc tế về Quyền Dân sự và Chính trị (ICCPR) do đó sẽ phải tôn trọng điều ước quốc tế liên quan đến quyền được xét xử công bằng (điều 14, ICCPR). Việc giám sát phiên xử do đó không thể bị xem là việc can thiệp vào nội bộ một quốc gia mà là việc cùng nhau hợp tác để bảo vệ nhân quyền dựa trên cam kết quốc tế. Trong phiên xử ông Nguyễn Hữu Vinh và bà Nguyễn thị Minh Thúy, các quan sát viên quốc tế đã bị đưa vào ngồi trong một phòng riêng để theo dõi diễn tiến phiên xử trên màn ảnh truyền hình. Chương trình truyền hình này đã chấm dứt trước khi các bị can nói lời cuối cùng. VETO! cho rằng việc giới hạn số quan sát viên và cách sắp đặt đối với họ trong phiên xử vào ngày 23/3/2016 vừa qua đã hoàn toàn không thỏa mãn các tiêu chuẩn về xét xử công khai và công bằng.
***
Bản tin của Dân biểu Martin Patzelt ra ngày 15/04/2016
Âm vang của chuyến đi Việt Nam của tôi
Thứ hai ngày 11/04/2016 vừa qua, tôi gặp ông Vũ Quốc Dụng, Giám đốc điều hành "Mạng Lưới Những Người Bảo Vệ Nhân Quyền VETO!", phân bộ Đức. Là người tích cực bảo vệ nhân quyền, ông Dụng đã góp ý cho nội dung và hỗ trợ cho chuyến công tác ở Việt Nam của tôi. Vừa qua tôi được Quốc hội Liên bang Đức ủy nhiệm đến Hà Nội để quan sát phiên xử blogger Nguyễn Hữu Vinh (Anh Ba Sàm) trong chương trình "Dân biểu Bảo vệ Dân biểu" của quốc hội. Ông Dụng đã trình bày về âm vang đa dạng và đặc biệt tích cực trong một bản lượng giá chi tiết về những phát biểu và hành động liên quan đến chuyến công tác chính thức của Quốc hội Liên bang Đức này.
Nếu đã không được cho phép có mặt làm quan sát viên trong phòng xử (lý do được nêu ra để từ chối tôi là phòng xử thiếu chỗ) và nếu đã không đạt được việc trả tự do như tôi ước muốn hoặc một bản án nhẹ cho blogger Nguyễn Hữu Vinh (Anh Ba Sàm) và bà cộng sự viên của ông thì tôi cũng đạt được một hiệu ứng quan trọng khác. Nhờ đứng trước tòa án mà tôi đã có thể nói chuyện và bày tỏ tình đoàn kết với những người biểu tình ủng hộ Anh Ba Sàm. Nhờ thế mà phiên toà đã thu hút được một sự quan tâm của công chúng lớn hơn rất nhiều so với trường hợp tôi được vào tham dự bên trong. Tất cả những việc này đã không làm vừa lòng nhà nước Cộng hoà Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam. Nhưng chúng sẽ khích lệ nhiều người Việt Nam khác đang khao khát một xã hội dân chủ đa nguyên với Tự do và Hòa giải nội bộ.
Bộ Ngoại giao và Tòa Đại sứ Đức tại Hà Nội cũng đã hỗ trợ và có đánh giá tổng kết tích cực về chuyến công tác của tôi. Trong một công hàm gửi Bộ Ngoại giao Việt Nam, Bộ Ngoại giao (Đức) đã bày tỏ sự đáng tiếc và không đồng ý về việc tôi là một đại diện của Quốc hội Liên bang Đức mà không được cho phép làm quan sát viên phiên tòa. Giờ đây Bộ Ngoại giao Đức sẽ nhân chuyến viếng thăm của tôi để tiếp tục đàm phán về Chương trình Đối thoại Pháp quyền với Việt Nam.
Chương trình "Dân biểu Bảo vệ Dân biểu" cung cấp cho chúng ta những cơ hội tuyệt vời để có thể hành động cụ thể bảo vệ cho nhân quyền. Tôi sẽ tiếp tục hoạt động trong chương trình này và dấn thân đòi cải thiện chế độ giam giữ và trả tự do cho ông Nguyễn Hữu Vinh. Cho nên trong chương trình của chuyến viếng thăm Việt Nam sắp tới của tôi sẽ có việc đến thăm ông Vinh trong nhà tù.
Chuyển ngữ: Thục Quyên
