Thiện Ý
Lực lượng cảnh sát ngăn chặn người dân biểu tình phản đối Formosa hôm 2/10 tại Hà Tĩnh. Nguồn: YouTube.
Ngày 2 Tháng 10 năm 2016 hơn 10.000 ngư dân đã xuống đường biểu tình ôn hòa bên ngoài nhà máy thép Formosa ở Hà Tĩnh. Họ mang theo các biểu ngữ như “Đừng vì Formosa mà phản bội nhân dân”, hay “Chúng tôi cần biển, cần tôm, cần cá, không cần sắt thép”, “Formosa cút đi”… Người biểu tình đã vượt qua rào cản của cảnh sát cơ động và bộ đội để tiến vào địa điểm tập trung trước cổng nhà máy Formosa và không bị đàn áp nên không gây hậu quả đáng kể nào. Cuộc biểu tình kéo dài nhiều giờ và sau đó người biểu tình đã tự giải tán trong trật tự.
Vì sao cuộc biểu tình của hàng ngàn người đã không bị công an, bộ đội đàn áp như thường thấy trước đây? Trái lại, qua hình ảnh trên Internet người ta nhìn thấy cảnh sát và bộ đội đã tháo chạy trước làn sóng người biểu tình. Trong một bài viết được phổ biến vài ngày sau khi xảy ra cuộc biểu tình mà không bị đàn áp, chúng tôi đã nhận định đây chỉ là sự tính toán lợi hại của đảng và nhà cầm quyền CSVN, chứ chẳng tử tế gì.
1. Có thể là vì cuộc biểu tình qui mô lớn, bất ngờ, với hơn 10.000 người dân tham dự mà phần đông là các tín đồ Công giáo, đã buộc đảng và chính quyền CSVN phải thận trọng, tránh gây đổ máu và tạo ra “tình thế cách mạng chín muồi” có thể đe dọa sự sống còn của đảng và chế độ CSVN.
2. Phản ứng này cũng có thể chỉ là sự “tương kế tựu kế” của đảng CSVN để chứng tỏ với công luận trong nước và quốc tế rằng nhà cầm quyền Việt Nam tôn trọng quyền biểu tình của người dân.
3. Sau cùng, không đàn áp biểu tình có thể chỉ là chiến thuật nhất thời “lùi một bước, tiến hai bước” của đảng CSVN để thoát hiểm,chờ cho tình hình lắng dịu rồi sau đó tìm cách triệt hạ những người cầm đầu tổ chức biểu tình hay có ảnh hưởng.
Giờ đây, sau khi tình hình đã lắng dịu, phải chăng đảng và nhà cầm quyền CSVN đang bắt đầu thực hiện chiến thuật “Đập đầu, diệt rắn” như hai sự kiện sau đây cho thấy:
1. Nhà hoạt động dân chủ trẻ tuổi nổi tiếng là Nguyễn Ngọc Như Quỳnh, tức blogger Mẹ Nấm, vừa bị bắt khẩn cấp hôm 10/10 tại nhà riêng ở Nha Trang do những hoạt động ôn hòa kêu gọi bảo vệ môi trường và xử lý minh bạch vụ Formosa gây thảm họa môi trường miền Trung. Nguyễn Ngọc Như Quỳnh bị bắt khởi tố về cái gọi là tội ‘tuyên truyền chống nhà nước’ theo điều 88 Bộ luật hình sự VN. Hành động này lập tức bị cả Hoa Kỳ, Liên hiệp châu Âu và nhiều tổ chức quốc tế theo dõi và bảo vệ nhân quyền phản đối mạnh mẽ và đòi nhà cầm quyền CSVN phải trả tự do tức khắc, vô điều kiện cho Nguyễn Ngọc Như Quỳnh.
2. Ngày 14/10 nhiều nhà hoạt động dân chủ ở Việt Nam đăng trên mạng xã hội bản sao của một công văn đề ngày 7/10 do Ủy ban Nhân dân tỉnh Nghệ An gửi đến những vị đứng đầu giáo phận Vinh. Công văn đề nghị Giám mục Nguyễn Thái Hợp, người cai quản Giáo phận Vinh, hạn chế hoạt động của Linh mục Đặng Hữu Nam, người gần đây đã dẫn đầu hàng trăm người đi nộp đơn kiện liên quan đến một thảm họa môi trường. Nhiều người cho rằng công văn của UBND tỉnh Nghệ An là một bước đi của chính quyền tỉnh nhằm “trục xuất” Linh mục Nam ra khỏi tỉnh. Nhưng Giám mục Nguyễn Thái Hợp cho biết: “Chúng tôi cũng đã suy nghĩ và cũng đã nói với Cha Nam. Cho đến hôm nay chúng tôi sẽ suy nghĩ thêm và chưa có trả lời chính thức cho họ”.
Trong khi đó, nhiều giáo dân đã nói rằng việc Linh mục Nam dẫn đầu các cuộc biểu tình và khiếu kiện nhà máy của Formosa là “hoàn toàn chính đáng” và họ “cần có Cha Antôn Đặng Hữu Nam”. Họ coi đề nghị nêu trong công văn của tỉnh Nghệ An là một hành động “vi phạm quyền tự do tôn giáo” và đang kêu gọi cùng nhau lên án đề nghị này, đồng thời đoàn kết để bảo vệ Linh mục Nam.
Đây là một thông điệp mạnh mẽ gửi đến đảng và nhà cầm quyền CSVN để cảnh cáo rằng họ cần giải quyết ổn thỏa những yêu cầu hợp pháp, chính đáng của ngư dân. Nếu đảng và nhà cầm quyền CSVN tiếp tục thực hiện chủ trương chính sách trấn áp quần chúng thì tức là họ muốn đẩy quần chúng đến chỗ “tức nước vỡ bờ”. Hậu quả như thế nào, thiết tưởng đảng và nhà cầm quyền CSVN phải biết rõ hơn ai hết.