Nguyễn Đình Cống
Nhân dân Nghệ An, Hà Tĩnh đã thể hiện tinh
thần rất cao khi đưa đơn kiện Formosa, biểu tình đòi chúng phải cút khỏi VN.
Tuy vậy theo pháp lý thì hình như việc làm này chưa hoàn toàn đúng địa chỉ. Vì
thế mà đại diện Formosa cho rằng họ không có trách nhiệm gì, dân muốn hỏi gì
thì đi mà hỏi Chính phủ, họ đã thỏa thuận xong với Chính phủ.
Việc đuổi Formosa là nguyện vọng chính
đáng của dân, nhưng đuổi hay không là quyền và việc làm của Chính phủ. Người
dân biểu tình dù đông đến hàng triệu, hàng chục triệu thì cũng chỉ tỏ rõ quyết
tâm và sức mạnh tinh thần chứ không thể trực tiếp đuổi được Formosa ( trừ khi
dùng bạo lực để tấn công, phá nhà máy). Vì vậy để đuổi được Formosa thì dân
phải thỉnh cầu Chính phủ và Quốc hội để họ làm việc đó. Thỉnh cầu không được
thì đấu tranh, biểu tình, nhưng đối tượng của đấu tranh và biểu tình phải nhắm
vào Chính phủ, để Chính phủ tác động vào Formosa.
Về việc đền bù cũng vậy. Chính phủ đã không
hỏi gì dân, tự ý đứng ra thương lượng, nhận 500 triệu đô, tự ý đề ra mức đền
bù. Dân thấy không thỏa đáng thì trước hết phải yêu cầu Chính phủ tăng lên. Nếu
Chính phủ thấy 500 triệu đô chưa đủ thì phải tìm cách đòi thêm hoặc bỏ ngân
sách ra. Như vậy dân có đấu tranh thì cũng đấu tranh với Chính phủ.
Trong vụ Formosa có dấu hiệu một số quan
chức vì nhận hối lộ mà cố tình ưu đãi và bao che cho Formosa. Việc đấu tranh
của nhân dân cũng nên hướng vào yêu cầu tìm ra và trừng trị bọn người vô lương
tâm, bán rẻ nhân dân cho bọn tài phiệt.
Vấn đề đi kiện. VN đã có Tòa án hành
chính, là nơi để công dân kiện các cơ quan hành pháp. Việc người dân kiện chính
quyền cấp xã, huyện là bình thường. Vấn đề đặt ra là có thể kiện Chính phủ ra
tòa án hành chính tối cao hay không. Trước đây LS Cù Huy Hà Vũ chỉ mới kiện Thủ
tướng CP và gần đây ông Trịnh Vĩnh Bình kiện Chính phủ VN ra tòa án quốc tế La
Haye, đòi đền bù 1 tỷ đô la. Vụ kiện của LS Vũ bị dập đi, nhưng vụ kiện của ông
Bình không dễ gì tránh được. Nếu như theo luật pháp VN cho phép người dân trong
nước kiện Chính phủ thì nhân dân Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị phát
đơn kiện Chính phủ mới đúng địa chỉ. Việc trước đây chúng ta đi kiện công ty
sản xuất chất dioxin ( chất độc màu da cam), bị thất bại vì kiện sai địa chỉ là
một bài học cần rút.
Trường hợp pháp luật VN chưa cho phép dân
kiện Chính phủ thì nên tập trung đưa vấn đề ra Quốc hội, buộc Quốc hội phải
thảo luận và gây áp lực đối với Chính phủ. Nếu Quốc hội và Chính phủ cho rằng
họ không đủ thẩm quyền giải quyết mà quyền lực được quyết định ở chỗ khác kia
thì cũng để nhân dân càng thấy rõ tính chất bù nhìn và hướng đấu tranh vào nơi
cần thiết.
Trên đây chỉ là một số suy nghĩ và gợi ý,
mong được các Luật sư, các nhà lãnh đạo tinh thần của phong trào xem xét
để hành động đạt hiệu quả như mong muốn.