Mai Anh
Luật sư
Trương Thanh Đức: “Nếu bộ máy cứ phình ra, đầu tư công lãng phí, dự
án, nhà máy của doanh nghiệp nhà nước đầu tư cứ thua lỗ như vừa qua thì dù
tăng thu thuế bao nhiêu cũng không đủ bù đắp”.
(GDVN) - Dự
thảo tăng thuế bảo vệ môi trường đối với mặt hàng xăng đang vấp phải sự phản
đối từ dư luận, người dân và giới chuyên gia kinh tế.
Theo dự thảo
Luật Sửa đổi, bổ sung Luật Thuế
bảo vệ môi trường của Bộ Tài chính thuế bảo vệ môi trường đối
với xăng có thể được nâng từ mức trần hiện hành 4.000 đồng/lít lên 8.000
đồng/lít.
Dự định Luật
Sửa đổi, bổ sung Luật Thuế bảo vệ môi trường sẽ được trình Chính phủ vào tháng
6/2017 và nếu được chấp thuận sẽ tiếp tục đưa ra Quốc hội xin ý kiến tháng
10/2017.
Nếu đúng
theo lộ trình trên thì giá xăng trong năm 2017 và các năm tiếp theo có nguy cơ
tăng cao hơn vì phải gánh thêm thuế môi trường.
 |
| Nếu áp dụng mức thuế bảo vệ môi trường như dự thảo Luật bảo vệ môi trường của Bộ Tài chính, giá xăng chắc chắn sẽ phải tăng - ảnh minh họa nguồn Petrolimex |
Đáng nói lý
giải về việc tăng thuế bảo vệ môi trường với mặt hàng xăng, ông Vũ Khắc Liêm -
Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách thuế (Bộ Tài chính) cho biết, động thái này là để
ứng phó với việc thuế nhập khẩu xăng dầu giảm mạnh trong các hiệp định thương
mại tự do Việt Nam đã cam kết với các nước.
Đề xuất tăng
khung thuế môi trường xăng dầu là để bù đắp giảm thuế nhập khẩu. Cụ thể: Trong
biểu thuế Hiệp định Thương mại hàng hóa ASEAN (ATIGA), mức thuế nhập khẩu đối
với các loại dầu là 0%, các loại xăng về 8% vào năm 2021, về 5% vào năm 2023 và
0% vào năm 2024.
Nói cách
khác động thái đưa ra khung thuế bảo vệ môi trường của Bộ Tài chính nhằm bù đắp
ngân sách do thuế nhập khẩu sẽ giảm theo Hiệp định ATIGA.
Trước lý
giải của Vụ Chính sách thuế, Luật sư Trương Thanh Đức - Chuyên gia pháp lý kinh
tế cho biết, lý giải Bộ Tài chính sáng tỏ vấn đề tăng thuế bảo vệ môi trường
nhưng không phải chỉ dùng để bảo vệ môi trường mà tăng thuế để bù ngân sách chi
tiêu chung.
“Khi giá
xăng thấp thì tăng thuế môi trường để bù vào thuế nhập khẩu giảm. Vậy, nếu giá
xăng tăng vài lần, thì có giảm thuế môi trường không? Nếu không giảm thuế thì
giá quá cao. Nếu giảm thuế thì hoá ra không phải vì môi trường, mà vì nguồn
thu?”, Luật sư Đức nêu bất cập.
Luật sư
Trương Thanh Đức cho rằng, dùng từ "thuế bảo vệ môi trường" là không
đúng, bởi nguyên tắc thu gì chi đó, còn đã nói thuế bảo vệ môi trường chỉ dùng
nhằm khắc phục môi trường ô nhiễm do sử dụng xăng dầu gây ra.
Theo Luật sư
Đức, khi Việt Nam hội nhập và ký các thỏa thuận như ATIGA thì nguồn thu thuế
nhập khẩu sẽ giảm, ảnh hưởng tới thu ngân sách.
Để cân đối
giữa thu và chi đáng nhẽ cần áp dụng đồng loạt giải pháp như cơ cấu lại chi
ngân sách, giảm bộ máy cồng kềnh, xiết chặt đầu tư công… chứ không phải ngay
lập tức bằng cách thu thêm tiền của dân qua xăng dầu.
“Nếu bộ máy cứ phình ra, đầu tư công lãng phí, dự
án, nhà máy của doanh nghiệp nhà nước đầu tư cứ thua lỗ như vừa qua thì dù
tăng thu thuế bao nhiêu cũng không đủ bù đắp”, Luật sư Đức đánh giá.
|
Trở lại vấn
đề tăng thuế bảo vệ môi trường theo Luật sư Trương Thanh Đức cần phải làm rõ
việc sử dụng nguồn thuế thu được và những tác động đối với nền kinh tế.
Ông Đức
khẳng định, xăng dầu là mặt hàng thiết yếu nên nếu thuế tăng như đề xuất, giá
có cao thì người dân vẫn buộc phải sử dụng.
Tuy nhiên,
sự tác động đến đời sống nhân dân, doanh nghiệp, chỉ số lạm phát... là rất lớn.
Đây là lý do
cần có một báo cáo tác động nghiêm túc, đầy đủ.
Bên cạnh đó,
tình trạng ô nhiễm môi trường hiện rất nghiêm trọng, nhất là các đô thị lớn và
cần có nguồn lực tài chính lớn để cải thiện môi trường.
Nếu tăng
thuế và dùng toàn bộ nguồn thu này cho môi trường thì người dân có thể chấp
nhận.
“Nhưng kể từ
khi tăng thuế bảo vệ môi trường đến nay vẫn chưa có một đánh giá nào về việc
môi trường có giảm ô nhiễm hay không và việc sử dụng nguồn thuế tăng đó vào môi
trường như thế nào. Mọi thứ vẫn mù mờ không rõ ràng”, ông Đức nói.
Mặt khác
nhiều ngành công nghiệp hiện đang “đóng góp” lớn vào mức độ ô nhiễm môi trường,
như công nghiệp sản xuất thép, hóa chất, thực phẩm... Vì thế tăng thuế bảo vệ
môi trường đối với xăng, dầu thì cũng cần có đánh giá tính phù hợp và sự cân
bằng với mức thuế môi trường ở các lĩnh vực khác.
Nhìn ở góc
độ xã hội, theo Luật sư Đức khi đưa ra dự thảo tăng thuế bảo vệ môi trường Bộ
Tài chính mới chỉ nhìn từ phía thu ngân sách nhà nước mà quên đi hệ lụy của nó
đối với chính người dân và cả nền kinh tế.
Với mức thu
nhập bình quân đầu người khoảng 2.200USD/người/năm (chỉ khoảng 40 – 50 triệu
đồng), người dân vừa phải trang trải chi phí ăn ở, sinh hoạt, học hành cho con
cái, khám chữa bệnh…
Thuế tăng sẽ
kéo theo tăng giá xăng như vậy giá thành sản phẩm cũng sẽ tăng cuối cùng sẽ làm
đời sống người dân cơ cực, nền kinh tế bị tổn thương nặng hơn.
Mai Anh