Nguyên Phương
TS. Lê Đăng Doanh : "Tôi rất mong dư luận, báo chí ủng
hộ việc thành lập Ủy ban, vì nó lấy đi lợi ích nhóm của các Bộ, ngành sở hữu
hiện nay. Các Bộ, ngành sau này sẽ chuyên tâm cho hoạt động quản lý Nhà nước,
và thực hiện việc này một cách bình đẳng".
 |
| TS. Lê Đăng Doanh cho rằng việc thành lập Ủy ban quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp sẽ lấy đi lợi ích nhóm của các Bộ, ngành (Ảnh: I.T) |
Tại Toạ đàm Kinh tế vĩ mô quý IV và năm 2017 do Viện Nghiên cứu Chính sách và Kinh tế (VEPR) tổ chức sáng 16.1, các chuyên gia kinh tế đã đưa ra nhận định đầu tiên về quyết định của Chính phủ thành lập Tổ công tác của Thủ tướng thực thi việc thành lập Uỷ ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp.
Thành lập
“siêu ủy ban” để tước bỏ lợi ích nhóm của các Bộ, ngành
Trao đổi với
phóng viên xung quanh câu chuyện thành lập Uỷ ban Quản lý vốn nhà nước tại
doanh nghiệp, ông Trương Đình Tuyển, nguyên Bộ trưởng Bộ Thương mại mở đầu bằng
một câu chuyện ngắn về lợi ích nhóm tại các doanh nghiệp Nhà nước (DNNN).
Ông Tuyển kể
lại: “Bộ Công Thương trong thời gian đầu anh Hoàng (ông Vũ Huy Hoàng – PV) làm
Bộ trưởng, khi phát hiện vụ việc có dấu hiệu cạnh tranh không lành mạnh trong
ngành thép, Cục Quản lý cạnh tranh đã định vào cuộc điều tra. Song ngay lập
tức, một đồng chí Thứ trưởng phụ trách ngành công nghiệp thép gọi điện thoại,
yêu cầu không được làm”.
Theo ông
Tuyển, phải tách các Bộ làm chính sách ra khỏi các DN, bởi để như vậy sẽ dẫn
tới mâu thuẫn lợi ích. Về việc quản lý các DNNN này như thế nào ông Tuyển cho
rằng: “Nhiều DNNN thì không ai quản được. Vậy nên việc tách ra phải đi đôi việc
đẩy mạnh cổ phần hoá với quan điểm những, ngành, DN không cần Nhà nước nắm giữ
vốn thì bán hết. Làm thế thu gọn đầu mối lại và cần quản lý quản chỗ cực kỳ
quan trọng, quản lý các DN về chính sách công nghiệp”.
 |
| Cần tách Bộ làm chính sách ra khỏi các DN để tránh mâu thuẫn lợi ích (Ảnh minh họa) |
Còn theo TS.
Lê Đăng Doanh, việc thực hiện và vận hành Uỷ ban đang thực sự là thách thức
thực sự vì có quá nhiều khó khăn.
“Tôi rất
mong dư luận, báo chí ủng hộ việc thành lập Ủy ban, vì nó lấy đi lợi ích nhóm
của các Bộ, ngành sở hữu hiện nay. Các Bộ, ngành sau này sẽ chuyên tâm cho hoạt
động quản lý Nhà nước, và thực hiện việc này một cách bình đẳng”, ông Doanh
nói.
Trong khi
đó, TS. Võ Trí Thành cho rằng, đã là sở hữu tài sản và quyền ra chính sách tại
Bộ, ngành thì luôn nảy sinh 2 vấn đề: Xung đột lợi ích và rủi ro đạo đức. “Uỷ
ban vốn nhà nước của Trung Quốc vừa rồi, Chủ tịch Uỷ ban cũng bị bắt vì tham
nhũng. Cho nên dù là tổ chức nào chúng ta cũng phải đề cao sự minh bạch, hoạt
động giám sát, năng lực, và tính chuyên nghiệp để giảm thiểu rủi ro tới mức tối
đa. Tôi ủng hộ chủ trương này vì nó ít nhiều chúng ta làm giảm thiểu xung đột
lợi ích ở các Bộ, ngành.
Đồng thời,
thu nhỏ khu vực DNNN trước khi chúng ta có thể quản lý khu vực này hiệu quả”.
Ai phù hợp
để quản lý 5 triệu tỷ tiền vốn?
Xung quanh
vấn đề quản lý, điều hành Uỷ ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp, chuyên
gia kinh tế Phạm Chi Lan cho rằng, thành công và hiệu quả của Uỷ ban phụ thuộc
phần lớn vào người quản lý.
“Dó phải là
những người kỹ trị, chứ không phải là nhà chính trị. Người làm chính trị nhưng
nếu không có kĩ năng, không am hiểu thị trường, thấu hiểu các nguyên tắc trên
thị trường, cách quản lý cơ bản thì không thể làm được. Cách chúng ta đảo lộn
giữa hai nhiệm vụ này nên khiến tôi không yên tâm”, bà Chi Lan nói.
Theo bà Phạm
Chi Lan, trong báo cáo 2035, các chuyên gia kiến nghị Việt Nam chỉ nên duy trì
20 DNNN, lúc đó không cần đến “siêu uỷ ban”. Lấy ví dụ từ nước Pháp, bà Lan cho
biết Pháp chỉ có hơn 20 DNNN nhưng mỗi DN đều hoạt động rất đặc thù, có cơ chế,
luật pháp riêng. Với Việt Nam, từ nay đến năm 2035 là rất dài, nên cần một Uỷ
ban như vậy.
Bà Phạm Chi
Lan nhấn mạnh: “Ở Việt Nam, chúng ta vẫn khẳng định kinh tế Nhà nước là chủ
đạo. Nếu không lập uỷ ban mà vẫn để mỗi DN được một Bộ, địa phương quản lý, vẫn
giữ kiểu chia quyền cho bộ và địa phương thì chẳng khác nào bổn cũ soạn lại,
không thể quản lý được”.
 |
| Bà Phạm Chi Lan trao đổi với ông Trương Đình Tuyển tại tọa đàm |
Còn Nguyên
Bộ trưởng Bộ Thương mại Trương Đình tuyển cho rằng, chúng ta luôn phải đặt ra
câu hỏi làm thế nào để quản lý tốt hơn, nếu không có thì chúng ta phải làm
những cách ít dở nhất, thu tóm các DN nhà nước lại ít đi. Tổng công ty đầu tư
và kinh doanh vốn Nhà nước (SCIC) được lập ra trước kia đến nay chỉ có trách
nhiệm là làm thế nào để vốn Nhà nước tăng lên nhưng khó thực hiện hiệu quả.
Trước kia,
tôi kiến nghị Thủ tướng cần lập một cơ quan quản lý vốn như Singapore nhưng lưu
ý họ chỉ có ít DNNN thôi. Tuy nhiên, khi SCIC được lập ra, họ đã làm việc quá
sức, không đủ năng lực, quá yếu. Tôi đề nghị chúng ta phải thu tóm lại gọn lại
đã rồi hẵng nghĩ đến chuyện quản lý, sử dụng vốn đó lãi.
Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định số 66/QĐ-TTg
ngày 13.1.2018 lập Tổ công tác của Thủ tướng thực thi việc thành lập Uỷ ban
Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp.
Theo Quyết định, Thủ tướng giao nhiệm vụ cho Phó Thủ
tướng Vương Đình Huệ làm Tổ trưởng Tổ công tác nói trên; tổ phó là ông Nguyễn
Hoàng Anh (nguyên Bí thư tỉnh ủy Cao Bằng), Chủ tịch của Uỷ ban Quản lý vốn
nhà nước tại doanh nghiệp; các tổ viên khác gồm các bộ trưởng, trưởng ngành
như: Ông Mai Tiến Dũng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ; ông Nguyễn
Chí Dũng, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH&ĐT) và ông Đinh Tiến Dũng,
Bộ trưởng Bộ Tài chính.
Tổ công tác được thành lập có nhiệm vụ tham mưu giúp
Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo triển khai các công việc phục vụ việc thành lập
Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại DN và kết thúc nhiệm vụ khi hình thành được
bộ máy của Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại DN.
|