Nguyễn Quang Duy
Đã trên hai tuần từ khi Tổng thống Donald Trump nêu đích
danh Hà Nội là kẻ lợi dụng Mỹ tồi tệ nhất và đe dọa trừng phạt, giới chức Hà
Nội vẫn im hơi lặng tiếng.
Im
lặng là đồng ý là chấp nhận. Nhưng vì sao ông Trump chỉ trích là điều rất cần
được xem xét, phân tích và học hỏi.
Thao
túng tiền tệ…
Đồng
Việt là đồng tiền yếu nhất thế giới và liên tục bị mất giá. Tiền Việt yếu hơn
cả tiền Lào, tiền Campuchia, chỉ mạnh hơn đồng tiền vài quốc gia đang bị Mỹ
phong tỏa kinh tế như Iran và Venezuela, nhưng vẫn yếu hơn tiền Bắc Hàn.
Đồng
Việt yếu đến độ ngay chính người Việt chỉ muốn giữ vàng và Mỹ kim. Hà Nội biết
thế nên tìm mọi cách để kiểm soát nhưng thất bại.
Đồng
tiền là thước đo chính xác nhất cho sức mạnh kinh tế, niềm tin và ổn định xã
hội.
Giữ
cho đồng Việt không bị phá giá là cả một nỗ lực vô cùng to lớn của Hà Nội, nói
chi đến việc thao túng tiền tệ như Bộ Tài Chính Mỹ e dè.
Thương
mãi mất cân đối…
Hà Nội
từng tự hào là thị trường cởi mở nhất thế giới, tỷ lệ xuất nhập cảng trên GDP
của Việt Nam năm 2018 đã lên tới 196%.
Ngoại
trừ hai thương cảng Singapore và Hồng Kông, chưa quốc gia nào trên thế giới đạt
được kỷ lục này, Thái Lan đứng sau Việt Nam tỷ lệ cũng chỉ lên tới 122%, Trung
cộng 38%, Nhật 31%, còn Mỹ vỏn vẹn chỉ 27%.
Nếu xem
Trung cộng là một trung tâm gia công lắp ráp, thì Việt Nam quả đúng là một kho
giao chuyển hàng hóa (transshipment).
Hàng
hóa do Trung cộng, Đại Hàn và Đài Loan sản xuất được chuyển đến Việt Nam, bao
bì, đóng gói rồi xuất cảng sang Mỹ hay Âu châu để trốn và tránh thuế.
Mỹ vừa
ra thông báo đánh 456% thuế chống bán phá giá lên thép nhập cảng từ Việt Nam có
xuất xứ từ Đại Hàn và Đài Loan.
Cuối
năm 2017, Bộ Thương mại Mỹ xác định có đến 90% thép từ Việt Nam nhập sang Mỹ có
xuất xứ từ Trung cộng, nên đánh 531% thuế trừng phạt.
Thép
là mặt hàng chiến lược. Thế chiến thứ 1 và 2 xảy ra cả guồng máy kỹ nghệ Mỹ đổ
dồn phục vụ chiến tranh và Mỹ luôn sẵn sàng khai chiến để bảo vệ quyền lợi quốc
gia.
Gian
lận thương mãi thép vì thế là hành vi tồi tệ nhất, đáng tiếc Hà Nội chấp nhận
lệnh trừng phạt nhưng không hề sửa đổi để tiến bộ.
Năm
2018, xuất cảng từ Việt Nam sang Mỹ là 49,2 tỷ Mỹ Kim. Ba tháng đầu năm 2019
con số tăng đến 40% so với cùng kỳ năm 2018, điều đáng nói là các mặt hàng tăng
nhanh nhất lại là các mặt hàng Trung cộng bị Mỹ đánh 25% thuế.
Năm
2018, chỉ riêng Samsung đã xuất cảng trên 60 tỷ Mỹ kim và chiếm 25% kim ngạch
xuất cảng của Việt Nam. Samsung chủ yếu nhập linh kiện, lắp ráp tại Việt Nam
rồi xuất cảng ra thế giới.
Việt
Nam xuất cảng nhiều nhưng chủ yếu là hàng chuyển giao, gia công và lắp ráp, có
giá trị gia tăng thấp nên thặng dư thương mại (xuất siêu) rất thấp, thậm chí
còn thiếu hụt mậu thương (nhập siêu).
Theo
thống kê của Tổng cục Hải quan trong năm 2018, mức thặng dư thương mại đạt kỷ
lục gần 6,8 tỷ, nhưng 5 tháng đầu năm 2019 lại thâm hụt lên đến 548 triệu Mỹ
kim.
Thâm
hụt mậu dịch với Trung cộng theo thống kê năm 2018 là 24 tỷ Mỹ kim, riêng 5
tháng đầu năm 2019 con số đã lên tới 16 tỷ Mỹ kim.
Số
thống kê năm 2014 cho biết có 20 tỷ Mỹ kim chênh lệch giữa số liệu nhập cảng
của Việt Nam so với số liệu thống kê xuất cảng của Trung cộng sang Việt Nam.
Tổng
cục Thống kê giải thích số chênh lệch là do buôn lậu và gian lận thương mại, mà
Việt Nam không tính vào. Cách thống kê thiếu rõ ràng, minh bạch nên các phân
tích, đánh giá và tường trình về kinh tế Việt Nam thường không đáng tin cậy.
Sau
chiến tranh thương mãi Mỹ-Trung, hàng hóa Trung cộng ào ạt đổ vào Việt Nam nên
con số buôn lậu và gian lận thương mại chắc chắn phải gia tăng, thâm hụt mậu
dịch dễ dàng đạt 50 tỷ Mỹ kim cho năm 2019.
Nghĩa
là cán cân thương mại Việt Nam thường xuyên bị thâm hụt, thiếu ngoại tệ Việt
Nam phải vay nợ, có thể nói về thương mãi Việt Nam luôn bị Trung cộng lợi dụng
và lấn áp.
Tài
chánh thâm hụt…
Việt
Nam có được ngoại tệ từ việc phục vụ du lịch, từ bán đất, bán tài nguyên cho
ngoại bang, từ xuất cảng lao động và từ “khúc ruột ngàn dặm”, nhưng bù lại phải
chi cho những khoản chuyển ngân lậu để đầu tư mua nhà, mua đất ở Mỹ, tẩu tán
tài sản, cho con em sang Mỹ du học và di dân cũng chủ yếu là sang Mỹ.
Vì
thế, cán cân tài chánh Việt Nam luôn thâm hụt, nợ công, nợ doanh nghiệp nhà
nước ngày một gia tăng, thiếu ngoại tệ xây dựng cơ sở hạ tầng là thách thức cho
nhà cầm quyền cả địa phương lẫn trung ương.
Việt
Nam đã vượt qua giai đoạn được thế giới ưu đãi vay nhẹ lãi, đã bước sang giai
đoạn vay nợ để trả nợ lời.
Hai sự
kiện gần đây nhất là việc Asanzo nhập hàng Trung cộng xé tem dán nhãn hàng Việt
Nam và việc Tập đoàn Big C ngưng nhận hàng may Việt Nam cho thấy hàng Việt Nam
thua ngay trên thị trường Việt Nam.
Mây
đen đang phủ kín bầu trời Việt Nam.
Tư bản
thống lĩnh kinh tế…
Hà Nội
từng một thời là tiền đồn chống lại chủ nghĩa tư bản nhưng nay tư bản được đối
xử như phượng hoàng, được Hà Nội xây tổ mời vào đẻ trứng.
Tăng
trưởng kinh tế của Việt Nam phụ thuộc vào tư bản nước ngoài một cách nặng nề,
sản xuất có vốn đầu tư nước ngoài chiếm hơn 25% GDP và 70% giá trị xuất khẩu.
Tính
chính danh của đảng Cộng sản còn có được nhờ vào số liệu thống kê tăng trưởng
kinh tế, nói cách khác dựa vào tư bản nước ngoài.
Bởi
thế, Hà Nội buộc phải giữ giá đồng tiền, phải giữ lương công nhân thấp, phải
liên tục ký các hợp đồng thương mãi, đặc biệt là CPTPP và EVFTA, để tư bản
ngoại quốc tăng cơ hội xuất cảng, để tiếp tục thu hút đầu tư nước ngoài và như
thế càng ngày lại càng phải lệ thuộc vào tư bản quốc tế.
Hà Nội
mở đường cho các công ty Trung cộng tránh thuế, các tập đoàn đa quốc gia như
Samsung, Coca Cola,… hưởng lợi nhưng đóng thuế thật ít, dân Việt bị ví như vịt,
bị bịt mỏ, bị nhổ lông, nộp thuế không được thắc mắc, không được than van.
Điều
đáng nói là Hà Nội đã mất khả năng để cân bằng cán cân thương mại với Mỹ do
không thể giới hạn xuất cảng số hàng hóa do tư bản nước ngoài sản xuất tại Việt
Nam và thiếu tiền Mỹ để mua hàng Mỹ.
Hà Nội
còn dự định sẽ cổ phần hóa các doanh nghiệp nhà nước với mục tiêu là thu hút tư
bản nước ngoài, như thế kinh tế Việt Nam lại càng phụ thuộc vào tư bản nước
ngoài.
Đau
đớn thay! bao thế hệ đấu tranh giành độc lập, ngày nay người Việt trở thành
người làm công cho chủ nhân ngoại quốc ngay trên đất nước mình, không khác gì
thời Pháp thuộc.
Cải
cách chính trị…
30 năm
về trước, khi thể chế cộng sản ở Đông Âu và Liên Xô sụp đổ, người Việt ai cũng
vui mừng, cũng mong Việt Nam thay đổi, được hưng thịnh, được hùng cường.
Tiếc
thay đảng Cộng sản vẫn nắm giữ độc quyền chính trị, không báo chí tự do, không
đối lập, không ai nói lên sự sai trái của mô hình phát triển và trình độ quản
trị đất nước của cộng sản Việt Nam.
Rập
khuôn Trung cộng, đảng Cộng sản chỉ thay đổi kinh tế đủ để quyến rũ tư bản nước
ngoài, để Việt Nam thành quốc gia cởi mở thương mãi nhất hoàn cầu, với tốc độ
tăng trưởng “bền vững” nhờ đầu tư nước ngoài và xuất cảng.
Nhưng
cuối cùng thì nợ nần chồng chất, môi trường bị hủy hoại, tham nhũng tràn lan,
xã hội bị phân hóa, công nhân, nông dân, tư bản dân tộc những thành phần trước
đây được cho là ủng hộ đảng Cộng sản nay trở thành nạn nhân của “đổi mới”.
Người
Việt một cổ hai tròng, tư bản nước ngoài chạy theo lợi nhuận, còn cộng sản thì
mù quáng với con số tăng trưởng, với độc quyền chính trị.
Không
chỉ công nhân Việt Nam bị chèn ép bóc lột, công nhân Mỹ bị mất việc, bị cắt
lương, nước Mỹ bị thua thiệt do Bắc kinh và Hà Nội cấu kết gian lận thương mãi.
Tổng
thống Trump thắng cử, gió đổi chiều, chiến tranh thương mãi Mỹ-Trung bùng phát,
Hà Nội vẫn không nhìn ra, vẫn không tỏ dấu hiệu sửa đổi để thích nghi thời
cuộc.
Việc
Tổng thống Donald Trump nêu đích danh Hà Nội là kẻ lợi dụng, đe dọa trừng phạt,
chẳng khác nào đe dọa tư bản Mỹ chớ dại mà dính vào Việt Nam, cũng là lời
khuyến cáo Hà Nội nếu không thay đổi, Mỹ sẽ bị trừng phạt như trừng phạt Trung
cộng.
Một
thể chế chính trị tự do thực sự, dựa vào dân thay vì ngoại bang, là thể chế
chính trị đúng đắn để Việt Nam thoát khỏi lệ thuộc nước ngoài, hòa giải dân tộc,
tránh cho đất nước thành một tiền đồn trong cuộc chiến Mỹ-Trung.
Nguyễn
Quang Duy
Melbourne,
Úc Đại Lợi
11/7/2019