Nguồn: Prague Spring begins in
Czechoslovakia, History.com –
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1968, Alexander Dubček, một
người Slovakia ủng hộ cải cách tự do, đã trở thành Bí thư thứ nhất của Đảng Cộng
sản Tiệp Khắc, thay cho Antonin Novotny, cựu lãnh đạo theo đường lối kiểu
Stalin.
Nỗ lực của Dubček để thành lập “chế độ cộng
sản với khuôn mặt con người” đã được ủng hộ trên khắp cả nước, và giai đoạn tự
do ngắn ngủi này đã được gọi là Mùa xuân Praha.
Tuy nhiên, ngày 20/08/1968, Liên Xô đã
đáp lại cải cách của Dubček bằng việc đưa 600.000 quân thuộc Hiệp ước Warsaw
xâm lược Tiệp Khắc.
Praha đã không nhân nhượng, nhưng những
đợt phản kháng rải rác của sinh viên chẳng thể nào thắng nổi xe tăng Liên Xô. Cải
cách của Dubček bị bãi bỏ, còn nhà lãnh đạo thì bị thay thế bởi Gustav Husak, một
người chủ trương thân Liên Xô và đồng thời là người đã tái thành lập một chế độ
cộng sản độc tài tại Tiệp Khắc.
Năm 1989, khi các chính phủ cộng sản sụp
đổ khắp Đông Âu, Praha một lần nữa trở thành hiện trường của các cuộc biểu tình
đòi cải cách dân chủ.
Tháng 12/1989, chính phủ Husak thừa nhận
sự cần thiết của một Quốc Hội đa đảng. Husak từ chức.
Vậy là sau hai thập niên, Dubček trở lại
chính trường với cương vị tân Chủ tịch Quốc Hội.
Sau đó, nhà viết kịch Vaclav Havel được
bầu làm Tổng thống Tiệp Khắc.
Havel từng hoạt động rất tích cực trong
Mùa xuân Praha; khi người Liên Xô tiến vào đàn áp, các vở kịch của ông đã bị cấm
trình diễn, còn bản thân ông thì bị tịch thu hộ chiếu. -