Nguyễn Ngọc
Chu
Nghe Thủ
tướng Nguyễn Xuân Phúc nói Hà Nội sẽ như Hong Kong, Singapore thì giật mình
tưởng đang ngủ mơ. Nhưng kiểm tra lại thì rõ ràng: "Hà Nội đặt ra một số
tiêu chí trong môi trường kinh doanh đuổi sát Singapore, Hong Kong trong 4 năm
tới, việc này có làm được không? Chủ tịch Hà Nội khẳng định làm được, tôi nghĩ
Hà Nội hoàn toàn làm được", Thủ tướng nhấn mạnh”(Tuổi trẻ 17/6/2018, Thủ
tướng: Hà Nội sẽ đuổi kịp Hong Kong, Singapore).
Chưa hết,
hôm nay (17/6/2018) lại thấy báo Dân Trí đưa tin, rằng
“Chính phủ
hoàn toàn đồng ý giao hoàn toàn hơn 2.000 hécta đất” khu vực trục Nhật Tân –
Nội Bài cho chủ một công ty bất động sản, nhưng “chỉ nhận làm một phần thôi” để
xây “thành phố thông minh” 4 tỷ USD, “phấn đấu đẹp hơn Singapore”. Đến đây thì
không chỉ choáng váng, mà tự hiểu mình đích thực đang bị ngộ độc.
ĐỪNG VẼ RA
NHIỀU TỶ
Chẳng ai lạ
gì về kế sách vẽ ra dự án ở Việt Nam. Có thể nêu tóm tắt mấy điểm chính sau
đây.
1. Điều đầu
tiên là vẽ ra nguồn đầu tư tài chính nhiều trăm triệu, thậm chí cả nhiều tỷ đô
la cho dự án.
2. Theo sau
là bản đồ quy hoạch tổng thể đẹp hơn mơ.
3. Tiếp đến
là tấm bùa hộ mệnh “Liên doanh nước ngoài”.
4. Với đích
ngắm là hàng chục, hàng trăm và cả hàng ngàn hecta đất, cùng tầm nhìn giữ đất
20, 30 năm.
5. Bốn mục
nêu trên sẽ trở nên vô nghĩa, nếu không thực thi tốt mục thứ 5 - điều quan
trọng - trước cả đầu tiên, sau cả cuối cùng: Đó là hoạt động hậu trường ở tất
cả các điểm chìa khoá, trong đó chìa khoá ở thượng tầng là quyết định.
ĐỪNG ẢO
TƯỞNG ĐẸP HƠN SINGAPORE
Xây đựng một
thành phố không chỉ là bản vẽ. Mà phụ thuộc vào ai là chủ đầu tư, ai thi công
và ai quản lý. Ở cả ba khâu vừa nêu, “thành phố thông minh” còn lâu mới theo
kịp Singapore.
Để khỏi phản
biện “bằng Singapore” hãy lấy nhà ga quốc tế Nội Bài vừa xây xong làm thí dụ.
Thua cả nhà ga T2 của Singapore xây dựng năm 1990, đừng nói đến T3 năm 2008 và
T4 năm 2017.
Đó là chưa
nói đến, một thành phố chỉ phồn hoa bằng nhà cửa mà không sở hữu công nghệ,
không có sức sản xuất, thì phồn hoa đó cũng chỉ là giả tạo. “Thành phố thông
minh” cũng là vay mượn mà thôi. Một thành phố mà lấy bất động sản làm tiêu chí
đua tranh quốc tế thì đó là con đường xuống vực.
Lại nghe nói
“thành phố thông minh” sẽ có một Hồ Gươm không tháp rùa, thì đo ngay được tầm
suy nghĩ và mục đích của chủ đầu tư. Chủ ý phía sau, muốn mượn hình bóng Hồ
Gươm để nói rằng “thành phố thông minh là thủ đô mới” vì cũng có Hồ Gươm.
Nhưng sao
chép Hồ Gươm về vật lý, không có tháp rùa, không cầu thê húc và không toàn bộ
cảnh quan xung quanh Hồ Gươm, thì đó chỉ là một cái ao lớn.
Chưa nói
đến, không ai nhân bản vật lý tháp Eiffel thứ hai tại Paris. Không ai xây điện
Kremlin thứ hai ở Matxcova. Càng không ai đào Ngũ Hồ thứ hai ở Bắc Mỹ. Kiến
trúc tiệt đường sáng tạo rồi hay sao mà phải nhân bản?
Một Hồ Gươm
giả ở tả ngạn sông Hồng, một Hồ gươm thật ở hữu ngạn sông Hồng có làm cho Hà
Nội loạn Hồ Gươm và làm giảm ý nghĩa của Hồ Gươm?
Và liệu Thần
Linh của Hồ Gươm có nổi giận khị bị làm nhái?
QUY HOẠCH HÀ
NỘI ĐANG NẰM TRONG TAY AI?
Hà nội không
có quy hoạch. Quy hoạch Hà Nội không cần học. Cứ xẻo Hà Nội ra thành nhiều mảng
giao cho các nhà đầu tư bất động sản để đấu thầu quy hoạch. Họ không cần học về
quy hoạch thành phố. Họ có tiền và thuê thiết kế. Họ duyệt thiết kế. Các nhà
thiết kế phải cắt xén theo ý của chủ đầu tư. Kết quả, Hà Nội là bức tranh tổng
hợp bao gồm các tư tưởng thiết kế của các trùm bất động sản. Những người có
tiền đứng trên mọi kiến trúc, cao hơn mọi kiến thức.
Hãy nhìn các
tiểu khu đô thị, các ngôi nhà nhiều tầng của các ông trùm bất động sản ở Hà Nội
trong toàn cảnh thành phố nhìn từ trên cao, chúng ta sẽ nhận thấy một sự hổ lốn
bao trùm. Quy hoạch thành phố không đơn giản là một ngôi nhà đẹp, một tiểu khu
đẹp, mà phải hài hoà trong tổng thể kiến trúc toàn cảnh. Một ngôi nhà đẹp riêng
rẽ có thể không phù hợp trong một tổ hợp kiến trúc. Hơn thế nữa, nếu đặt vào có
thể phá hỏng kiến trúc tổng thể. Kiến trúc Hà Nội là những mảnh vá, hàng vạn
mảnh vá.
Buồn thay,
hổ thẹn thay bao kẻ học hành, giữ quyền cao chức trọng, ăn bổng lộc của dân,
khoác trên mình bao học hàm học vị, dự hết hội thảo khoa học này đến hội thảo
khoa học khác, đến phần việc chủ quyền và trách nhiệm của mình, lại không đủ
bản lĩnh trí tuệ để thực hành, mà phải a dua đồng thuận, nhường những ông trùm
bất động sản không có kiến thức chuyên ngành mà chốc lát trở thành những tổng
công trình sư kiến trúc.
Với đà này,
mỗi trùm bất động sản thiết kế một Hồ Gươm thì Hà Nội sẽ có cả chục Hồ Gươm!
HÀ NỘI ĐANG
BỊ XÉ NÁT
Thủ đô Hà
Nội đang bị xé nát trong tay các nhà đầu tư bất động sản.
Hãy nhìn đến
các khu đô thị đã xây dựng, như Trung Yên, Linh Đàm, hay bất cứ khu đô thị mới
nào, đều vô cùng nhức mắt. Đã thế, những khoảng đất mới trong nội đô, vừa được
giải phóng, chẳng hạn như khu triển lãm Giảng Võ, thì đều bị các nhà đầu tư bất
động sản thâu tóm ngay. Thậm chí cả nhà ga Hàng Cỏ cùng khu vực bao quanh cũng
bị đề xuất phá bỏ để các trùm bất động sản xây nhà 70 tầng kiếm lời. Kiến trúc
Pháp đang bị đập phá dần, nhường chỗ cho kiến trúc chắp vá của các chúa đất.
Hà Nội đang
hối hả giao đất. Toàn bộ phía Bắc sông Hồng đang được giao cho các trùm bất
động sản. Họ quyết định giao 2000 hécta đất (20 km2) cho một người, đơn giản là
trao tờ giấy đầu tư, không mảy may dày vò trăn trở. Và rồi hàng ngàn hécta đất
khác sẽ tiếp tục được giao chỉ bằng những chữ ký trên những tờ giấy mong manh,
mà sau đó là hàng chục vạn số phận nhân quần chân lấm tay bùn không nơi cày
cấy.
Các nhà đầu
tư bất động sản đang vội vã. Chưa bao giờ họ có cơ hội trở thành đại chúa đất
như bây giờ. Những người có quyền đang triển khai chính sách đổi đất lấy hạ
tầng một cách gấp rút, bởi phần nóng lòng muốn phát triển đột phá thì ít, mà
sốt ruột do hạn chế nhiệm kỳ thì nhiều. Giá đất qua tay nhà đầu tư bất động sản
tăng từ 20 đến cả trăm lần, là động cơ không khoan nhượng quyết vượt qua mọi
trở lực để sở hữu đất. Cả hai phía, kẻ giao đất và kẻ nhận đất, đều đang rất
vội vã trên đường đua.
NẾU TIỀN
NHÂN SỐNG LẠI
Những bậc
lão thành tham gia cách mạng 1945 vì mục đích người cày có ruộng sẽ nghĩ gì
trước đại cuồng phòng thâu tóm đất đai hiện nay?
Sau họ là
thế hệ đã xông pha ở Điện Biên, sau nữa là thế hệ ở Khe Sanh Quảng Trị, tất cả
họ đã hiến dâng trọn tuổi trẻ và cả máu xương cho mục đích công bằng, cuối cùng
họ vỡ lẽ ngỡ ngàng bởi mục tiêu cao đẹp ban đầu mà họ hiến dâng đang đổ vỡ.
Trước đây họ lấy ruộng của địa chủ để chia cho người cày thì bây giờ ngược lại,
người ta lấy đất của người cày để đưa cho các đại chúa đất. Thay vì công bằng
là sự ngự trị của bất công.
Giai cấp
chúa đất mới hình thành nhờ chế độ sở hữu toàn dân. Nếu tiền nhân sống lại thì
họ sẽ nghĩ gì về sở hữu toàn dân? Sở hữu toàn dân đang biến đất đai của người
dân thành những chiếc lá đa để chuyển qua tay những kẻ buôn đất, giúp họ trở
thành những nhà tư bản cộng sản kếch sù sau một thương vụ cầm trong tay những
tấm vàng lá.
Nguy hại
hơn, sở hữu toàn dân đang tạo ra cơ hội để ngoại bang có thể sở hữu đất đai
Việt Nam trong một “tiểu quốc gia” qua nhiều thế hệ. Sống chỉ một đời mà dám cả
gan cho thuê đất của không chỉ đời con, đời cháu mà đến đời chắt chút chít
chịt. Chừng nào còn sở hữu toàn dân về đất đai, thì chừng đó người ta còn xem
đất đai như sở hữu riêng để ban phát phung phí, chừng đó càng sinh sôi giai cấp
chúa đất mới trên một phông nền bất công, không sòng phẳng.
Chỉ lớn lên
bằng lúa gạo, mới thấm thía nỗi đau của người nông dân không có đất.
Chỉ lớn lên
bằng mắm ruốc, mới xót xa khốn cảnh của ngư dân không nơi quăng lưới.
Chỉ lớn lên
bên sương khói Hồ Gươm, mới buốt xé những nhát cắt nát tan một kinh thành ngàn
năm văn hiến./.
