Nguyễn Đình Cống
Đọc kỹ Bài ý kiến cải cách tôi thấy từng câu, từng chữ toát lên sự Trung thực, Cao thượng, Trí tuệ. Đó là bản tổng hợp tương đối đầy đủ và chính xác các ý kiến, không chỉ của 14 Nhà khoa học Việt kiều mà còn là cuả rất đông trí thức Việt ở trong nước và nước ngoài. Nó không những đúng vào thời kỳ 2011 mà vẫn rất đúng cho giai đoạn hiện nay. Tuy vậy có một đoạn làm tôi suy nghĩ nhiều. Đó là đoạn số 7 thuộc mục C –Việt Nam hiện nay-thực trạng và nguyên nhân. Đoạn đó như sau:
7- Tổng kết: Đâu là những nguyên nhân sâu xa? Trên đây chúng tôi đã điểm qua thực trạng kinh tế, văn hóa, giáo dục, y tế, nghiên cứu khoa học và đối ngoại của Việt Nam hiện nay và trình bày một số nguyên nhân chính dẫn tới tình trạng đó. Nổi lên trên hết là hai nguyên nhân cơ bản, chung cho tất cả các mặt của xã hội: Thứ nhất, thể chế còn thiếu dân chủ……. Thứ hai, là hệ quả của nguyên nhân thứ nhất, trong thành phần lãnh đạo đất nước chưa có nhiều người tài giỏi, bản lĩnh, chịu trách nhiệm cao và quy tụ được bên mình những trí thức và cộng sự chân chính.
Một kết quả do nhiều nguyên nhân (NN), trong đó có NN gần, xa, NN trực tiếp, gián tiếp. Điều quan trọng là tìm được NN sâu xa, NN cơ bản. Khi đã tìm thấy một NN nào đó, để biết nó đã phải là sâu xa, là cơ bản chưa cần đặt câu hỏi : Vậy cái gì làm phát sinh ra nó?. Nếu còn thấy cần tim và tìm được cái ấy thì NN vừa có chưa phải là cơ bản. Nhưng cứ truy mãi thì sẽ đến lúc bế tắc. Phải tạm dừng ở mức có thể làm thỏa mãn nhận thức và đề ra được cách khắc phục. .
Khi truy tìm NN cơ bản chung cho tất cả các mặt của xã hội, trước đây nhiều người dừng lại ở mệnh đề sau : “ Đó là sự xuống cấp về đạo đức, là sự thoái hóa tư tưởng của nhiếu cán bộ các cấp, các ngành.” Điều này không sai, nhưng quá hời hợt, thô thiển
Các tác giả của Ý kiến cải cách đã đặt câu hỏi : Cái gì làm sinh ra và nuôi dưỡng bọn thoái hóa đó. Họ rút ra NN thể chế thiếu dân chủ và chưa có người tài giỏi.
Rút ra hai nguyên nhân vừa nêu là một bước tiến, chúng đúng là NN sâu xa hơn, nhưng tôi cho rằng đó chưa phải là NN cơ bản. Còn cần và có thể nêu câu hỏi : Cái gì sinh ra thể chế thiếu dân chủ, cài gì hạn chế người tài giỏi.
Sau nhiều năm suy nghĩ, tôi đưa ra kết luận tạm thời như sau : Đó là sự kết hợp, sự cộng hưởng của hai bên. Một bên là những yếu kém trong truyền thống dân tộc, một bên là những độc hại của Chủ nghĩa Mác Lê (tôi đã nhiều lần giải thích, chứng minh, xin không nhắc lai ở đây) .
Nay suy nghĩ tiếp tôi thấy đoạn vừa nêu cũng chưa phải là NN cơ bản. Còn có thể và cần đặt câu hỏi : Từ đâu tạo ra sự kết hợp vừa nêu?, Ai chịu trách nhiệm về việc đó?.
Suy nghĩ, chiêm nghiệm thực tế và kết hợp với những nhận thức gần đây tôi đưa ra hai NN cơ bản. Một là do một số lãnh đạo của đảng CSVN vì kém trí tuệ mà du nhập, truyền bá, kiên trì Chủ nghĩa Mác Lê, tạo cho nó kết hợp với những yếu kém của truyền thống dân tộc, tạo ra sự độc quyền toàn trị, tạo ra thể chế mất dân chủ, Hai là bị Trung cộng thao túng, bắt ép học thủ đoạn ngu dân, đàn áp dân và hủy hoại tầng lớp tinh hoa, dùng những thủ đoạn thâm độc để khống chế, để thôn tính.
Tôi suy nghĩ, liệu 14 tác giả của Ý kiến cải cách có đồng ý về hai NN cơ bản vừa nêu. Phải chăng họ có thấy, nhưng vì một sự tế nhị nào đó mà còn né tránh. Không, tôi không tin họ né tránh. Họ có đủ dũng khí để vạch ra sự thật, chẳng qua là vào năm 2011 chưa có được thông tin cần thiết nên họ tạm dừng lại ở NN thể chế thiếu dân chủ và thiếu người tài.
Hai NN tôi vừa nêu ra chỉ là ý kiến cá nhân. Rất mong nhận được sự đánh già của các bậc thức giả, đặc biệt là của các tác giả Ý kiến cải cách và các đại biểu dự đại hội 13 của ĐCS ..