16-5-2020
 |
| Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc |
Làm thế nào để phục hồi nền kinh tế và tiếp tục phát triển mạnh
sau Covid 19 là vấn đề quan tâm bậc nhất cho những nhà quản lý kinh tế Việt Nam
hiện nay. Muốn có biện pháp đúng thì trước hết phải đánh giá đúng tình hình.
Trước hết là từ bình diện quốc gia.
I. COVID 19 – ĐIỂM GÃY
CHUYỂN HƯỚNG PHÁT TRIỂN CỦA NHÂN LOẠI
Đại dịch covid 19 là điểm gãy trên đồ thị phát triển của nhân
loại. Sau covid 19, đồ thị phát triển của nhân loại đổi hướng. Có thể ví thời
kỳ dịch covid 19 diễn ra chính là một cuộc sinh nở. Sau covid 19 là thời kỳ sau
sinh nở.
Với Việt Nam, sau covid 19 là một cơ hội mới chưa bao giờ có
trên bàn cờ chính trị và kinh tế thế giới. Ở đó, Việt Nam đang có cơ hội chơi
một sân chơi mới với vai trò mới quan trọng hơn. Vấn đề nằm ở chỗ – là Việt Nam
nhìn thấy cơ hội và không bỏ lỡ cơ hội. Trước hết, hãy nhìn cho rõ cơ hội.
II. THAY ĐỔI CĂN BẢN ĐÁNH
GIÁ CỦA THẾ GIỚI VỀ TRUNG CỘNG
1. Ở Biển Đông Nam Á, Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte đã
từng kỳ vọng vào nguồn gốc Hoa để chơi một trò chơi đi đêm với Trung Quốc. Thủ
tướng Malaysia Najib Razak cũng đã từng hy vọng vào gốc Hoa để đi đêm với Trung
Quốc. Nhưng tàu của Trung Quốc vẫn đâm chìm thuyền cá của Philippines. Tàu địa
chất Hải dương 8 của Trung Quốc sau khi xâm phạm ngang ngược Bãi Tư chính của
Việt Nam trong suốt mấy tháng, thì nay đang ngang ngược quấy phá ở vùng biển
của Malaysia. Mấy nước trong vùng Biển Đông Nam Á đều sáng mắt, rằng không ai
có thể thành công bằng chính sách đi đêm riêng rẽ với Trung Quốc – bất chấp là
gốc Hoa hay đồng ý thức hệ.
2. Các nước châu Âu cũng đã từng đi đêm song phương với Trung
Quốc. Vì thị trường Trung Quốc quá lớn mà không nước nào muốn từ bỏ – đành phải
xuống thang. Trung Quốc đe dọa tất cả về rời khỏi thị trường Trung Quốc nếu làm
trái ý Trung Quốc. Hãng xe Volkswagen vì thế mà chấp nhận đường lưỡi bò của
Trung Quốc trong phần mềm điều khiển của xe. Đến tỷ phú Bill Gates cũng đi đêm
với Trung Quốc.
Bây giờ thì Đức, Pháp, Anh và tất cả các nước ở Tây Âu đều phải
đi đến kết luận rằng không thể đi đêm song phương với Trung Quốc; Phải thay đổi
căn bản quan hệ với Trung Quốc; Chấp nhận cắt ruột cho trường hợp mất thị
trường Trung Quốc.
3. Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump là một nhà thương mại. Ông xóa
bàn cờ mặc cả lại với tất cả các nước để đưa lợi về cho nước Mỹ. Ông gây chiến
tranh thương mại với Trung Quốc cũng chỉ vì mục đích dành lợi thế trong quan hệ
song phương.
Nhưng từ dịch covid 19, chính Tổng thống Donald Trump đã quyết
định thay đổi bước ngoặt khác nữa về quan hệ với Trung Quốc. Rằng chiến tranh
thương mại còn xa cho vai trò chìa khóa trong quan hệ với Trung Quốc. Chiến
tranh thương mại không chữa được vết thương Trung Quốc. Vết thương Trung Quốc
chỉ có cắt bỏ. Chấp nhận không có thị trường Trung Quốc. Chấp nhận cả tuyệt
giao. Đây là điểm khác biệt căn bản so với lá bài chiến tranh thương mại chỉ vì
mục đích dành lợi thế về kinh tế.
4. Nhật Bản chấp nhận tháo lui hoàn toàn khỏi thị trường Trung
Quốc. Australia cũng ý thức rõ không thể nhân nhượng song phương với Trung Quốc
– sẵn sàng cho trường hợp triệt thoái. Ấn Độ cũng đã sẵn sàng cho một sắp xếp
mới.
5. Cả thế giới chấp nhận sắp xếp lại thị trường cho trường hợp
không có Trung Quốc. Một cơ cấu kinh tế toàn cầu mới đang được hình thành với
nhân tố Trung Quốc được đưa về đúng giá trị.
6. Nói như vậy không phải là Trung Quốc hoàn toàn rời khỏi cuộc
chơi trên bàn cờ mới. Chính thể CHND Trung Hoa sẽ tan biến, nhưng Trung Quốc
vẫn tồn tại và hiển diện như một nhân tố quốc tế quan trọng. Chỉ có điều trong
một luật chơi mới với vai trò phù hợp.
III. THUẬN LỢI LỊCH SỬ
CHO MỘT VAI TRÒ LỚN HƠN CỦA VIỆT NAM
Nếu trước đây, một mình Việt Nam triệt thoái khỏi sự phụ thuộc
vào thị trường Trung Quốc là điều rất khó khăn. Nhưng nay cả thế giới cùng lúc
triệt thoái khỏi sự phụ thuộc vào thị trường Trung Quốc thì đó là điều kiện vô
cùng thuận lợi cho Việt Nam. Khẳng định đây là điều kiện thuận lợi lịch sử chưa
bao giờ có. Việt Nam không đơn phương trong sắp sếp lại thị trường.
1. Thế giới, cụ thể là Hoa Kỳ, châu Âu, Nhật Bản và một số nước
khác, sẽ có khoảng thị trường trống trước đây được cung cấp từ Trung Quốc – thì
nay sẽ là cơ hội cho Việt Nam trở thành nhà cung cấp. Khoảng trống này rất rộng
lớn, vượt quá khả năng cung cấp của Việt Nam. Rời bỏ thị trường Trung Quốc,
Việt Nam không phải lo lắng về thị trường tiêu thụ như trước đây nếu chỉ một
mình Việt Nam rời bỏ thị trường Trung Quốc.
2. Tự Hoa Kỳ, châu Âu, Nhật Bản cũng phải chủ động tìm nhà cung
cấp thay thế cho các nhà cung cấp từ Trung Quốc. Như vậy Hoa Kỳ, châu Âu và
Nhật Bản không chỉ mở cửa chào đón mà còn phải chủ động tìm kiếm các nhà cung
cấp Việt Nam, miễn là Việt Nam đáp ứng đúng tiêu chuẩn và đúng nhu cầu. Đây là
quan hệ hai chiều vô cùng thuận lợi.
3. Đến lượt mình, Việt Nam trở thành một thị trường mới thay thế
một phần thị trường Trung Quốc cho Hoa Kỳ, châu Âu, Nhật Bản. Như vậy Việt Nam
có cơ hội không chỉ là thị trường tiêu thụ, mà Hoa Kỳ, châu Âu, Nhật Bản sẽ trở
thành các nhà cung cấp cho Việt Nam, thế chân cho các nhà cung cấp từ Trung
Quốc.
4. Đây thực sự là cơ hội lớn để Việt Nam có được những nhà cung
cấp hàng hóa chất lượng cao, được tiếp cận với công nghệ tiên tiến, ít độc hại.
Từ đó sản xuất được những sản phẩm chất lượng tiêu chuẩn Âu – Mỹ – Nhật. Ở mặt
khác, đây còn là thời cơ lớn để người Việt Nam được tiêu dùng những sản phẩm
chất lượng cao từ Âu – Mỹ – Nhật.
5. Không những thoát khỏi sự phụ thuộc nặng nề vào thị trường
Trung Quốc, mà quan trọng hơn, là cơ hội chưa bao giờ có để Việt Nam thoát khỏi
giai tầng công nghệ hàng hóa chất lượng kém mà bước lên một bằng công nghệ cao
mới, ở cả 2 mặt, sản xuất và tiêu dùng. Đây chính là thời cơ để Việt Nam bước
vào hàng ngũ các nước công nghệ phát triển.
6. Việt Nam, chưa bao giờ như bây giờ, đang có cơ hội mở cánh
cửa để được tham gia giữ một vai trò cùng với “Bộ tứ kim cương” – Mỹ Nhật Ấn Úc
trên bàn cờ địa chính trị Ấn Độ – Thái Bình Dương. “Bộ tứ kim cương” là nhân tố
số 1 trong bàn cờ địa chính trị Ấn Độ – Thái Bình Dương. “Bộ tứ kim cương” quả
thật đang cần có thêm một người chơi là Việt Nam ở Ấn Độ – Thái Bình Dương.
7. Việt Nam, cũng chưa bao giờ, có một cơ hội như bây giờ sau
covid 19, để bước lên một mặt bằng quan hệ mới với Châu Âu. Châu Âu đã nhận ra
các quái tật trong quan hệ với Trung Quốc. Sự thay đổi quan hệ của Châu Âu với
Trung Quốc sau covid 19 sẽ có tác động dịch chuyển mạnh mẽ lên quan hệ Châu Âu
với Việt Nam. Châu Âu với hạt nhân EU – luôn là một trụ cột quan trọng bậc nhất
của tiến bộ nhân loại. Việt Nam luôn phải lấy EU làm một trụ cột xây dựng quan
hệ trong suốt tiến trình phát triển.
8. Cũng chưa bao giờ, Việt Nam có cơ hội rộng mở bước lên bậc
thang mới trong quan hệ với siêu cường số 1 thế giới là Hoa Kỳ – như sau dịch
bệnh covid 19. Sự thay đổi quyết liệt của Hoa Kỳ trong quan hệ với Trung Quốc
tạo nên một chấn động dịch chuyển quan hệ Hoa Kỳ với các nước – trong đó có
Việt Nam. Vấn đề nằm ở chỗ, Việt Nam biết di chuyển đến vị trí nào vào lúc cả
bản cờ đang di chuyển.
9. Cũng chưa bao giờ, Việt Nam có cơ hội xây dựng mối quan hệ
cân bằng với Trung Quốc như sau dịch covid 19. Không phải Việt Nam cắt đứt với
thị trường Trung Quốc, mà Việt Nam lập lại sự bình đẳng trong quan hệ với thị
trường Trung Quốc. Hiểu đúng nghĩa cả thị trường hàng hóa lẫn thị trường chính
trị.
10. Sau dịch covid 19, cũng là cơ hội để Việt Nam nâng cao quan
hệ với Nga, Hàn Quốc, khối Asean, Canada, Israel và nhiều nước khác nữa.
IV. CÓ LỢI CHO CHÍNH
TRUNG QUỐC
Không phải triệt thoái khỏi Trung Quốc là bài xích Trung Quốc.
Cũng không phải triệt thoái khỏi Trung Quốc là Trung Quốc sụp đổ. Sự triệt
thoái khỏi Trung Quốc thực chất là lập lại một sự cân bằng sòng phẳng mới. Sự
cân bằng sòng phẳng mới này có lợi cho chính Trung Quốc.
1. Trong một thời gian dài nhiều thập niên, nước CHND Trung Hoa
đã chơi một trò chơi gian lận với thế giới. Ăn cắp bí mật công nghệ. Ăn cắp bản
quyền. Nhái công nghệ. Nhái hàng hóa… Dựa trên tất cả những điều đó, Trung Quốc
đã chiếm đoạt lợi thế thương mại, kiếm lời kếch sù từ gian lận. Trung Quốc liên
tục trong nhiều năm, nhờ sự không sòng phẳng mà có tốc độ tăng trưởng kinh tế
cao.
2. Nhờ những điều gian lận, nhất là ăn cắp bí mật quân sự, Trung
Quốc nhanh chóng trở thành siêu cường. Nhưng sức mạnh siêu cường của Trung Quốc
được đặt trong bàn tay cai trị của chính quyền Bắc Kinh đã trở thành hiểm họa
cho thế giới và cho chính nhân dân Trung Quốc.
Trung Quốc lợi dụng sự lớn mạnh về quân sự để bành trướng ở Biển
Đông Nam Á. Trung Quốc lợi dụng sự lớn mạnh kinh tế để đi chiếm đoạt các dự án
kinh tế ở các nước rồi biến thành lãnh thổ trá hình của Trung Quốc. Trung Quốc
lợi dụng sự lớn mạnh kinh tế để cho vay, đưa các nước nghèo vào quỹ đạo khống
chế, biến thành phụ thuộc… Tóm lại CHND Trung Hoa sử dụng sức mạnh quân sự và
kinh tế để bành trướng sự thống trị cả thế giới.
3. Sự bừng tỉnh của thế giới trong quan hệ với CHND Trung Hoa
đưa đến một cấu trúc quan hệ mới. Trong đó Trung Quốc buộc phải chơi một trò
chơi sòng phẳng. Nó thúc đẩy sự sáng tạo ngay chính trong Trung Quốc thay cho trộm
cắp sáng chế. Nó thúc đẩy Trung Quốc sản xuất hàng chất lượng cao thay vì hàng
nhái hàng giả. Nó làm cho Trung Quốc lương thiện hơn. Nó làm cho thế giới bớt
kỳ thị Trung Quốc.
4. Triệt thoái sự phụ thuộc vào thị trường Trung Quốc của thế
giới sẽ làm lao đao chính quyền Trung cộng – dẫn đến sự cáo chung. Sẽ đến thời
điểm Trung cộng được thay thế bởi một Trung Quốc mới – với vị trí tương ứng
trên trường quốc tế.
5. Nhân dân Trung Quốc không cần sự giàu có nhờ ăn cắp. Nhân dân
Trung Quốc không cần sự rộng lớn nhờ cướp đoạt lãnh thổ. Nhân dân Trung Quốc
thừa khả năng đưa Trung Quốc thành cường quốc có vai trò lớn trên thế giới
trong một cuộc chơi sòng phẳng.
V. ĐỪNG BỎ LỠ CƠ HỘI
Cứ mỗi lần Trung Quốc đóng cửa biên giới là Việt Nam lao đao.
Việt Nam đã ngàn lần lao đao vì Trung Quốc mà vẫn chưa thức tỉnh.
Con virus corona nhỏ nhoi từ Vũ Hán đang làm cho các quốc gia
khổng lồ trên thế giới phải lao đao. Điều khác biệt với Việt Nam – là các quốc
gia này sực tỉnh mà quyết tâm rời bỏ Trung Quốc.
Một cuộc triệt thoái khỏi sự ảnh hưởng toàn diện của Trung Quốc
trên toàn thế giới đã khởi động. Việt Nam sẽ ‘Vươn vai Thánh gióng’ nếu biết
cuốn mình theo cơn bão thoát Trung Quốc của toàn nhân loại. Cuộc sinh thành nào
cũng khốc liệt.
Muốn bùng phát kinh tế sau covid 19 hãy bắt đầu bằng cuộc triệt
thoái khỏi thị trường Trung Quốc cùng nhân loại. Không phải cắt đứt, mà xóa bỏ
sự mất cân bằng. Tài năng của lãnh đạo được kiểm nghiệm chính là vào thời điểm
gãy khúc của lịch sử.